Putin’in imzasıyla Rusya, işkenceyi önlemeyi hedefleyen Avrupa sözleşmesinden resmen çekildi. Artık uluslararası denetçilerin Rus cezaevlerine ve gözaltı merkezlerine erişimi engellenecek.
Savaş suçlusu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin Avrupa İşkence ve İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezalandırmanın Önlenmesi Sözleşmesi’nden çekilmesini öngören yasayı imzaladı.
Bu adımla birlikte Rusya artık uluslararası denetçileri cezaevlerine ve gözaltı merkezlerine kabul etmek zorunda olmayacak.
Moskova yönetimi, çekilmeyi Aralık 2023’ten bu yana Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesinde temsilcisinin bulunmamasıyla gerekçelendirdi. Rusya, Avrupa Konseyinin yeni temsilci seçimini engellediğini, bu nedenle komitenin çalışmalarına katılamadığını ileri sürdü.
ULUSLARARASI DENETİMLERE KAPI KAPANDI
Söz konusu sözleşme, taraf devletlere yalnızca işkenceyi yasaklamayı değil, aynı zamanda önlemek için bağımsız denetime izin verme yükümlülüğü getiriyordu. Bu çerçevede kurulan Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi, cezaevleri ve gözaltı yerlerinde denetimler yaparak ihlalleri tespit etme ve koşulların iyileştirilmesi için tavsiyelerde bulunma yetkisine sahipti. Taraf ülkeler, komiteyle iş birliği yapmak ve sınırsız erişim sağlamakla yükümlüydü.
Rusya, Avrupa Konseyinden Mart 2022’de çıkarıldıktan sonra iş birliğini neredeyse tamamen durdurmuştu. Komite, Moskova’nın talepleri sürekli görmezden geldiğini, özellikle cezaevlere erişim ve muhalif lider Aleksey Navalnıy’ın Şubat 2024’teki ölümü gibi önemli olaylara ilişkin inceleme taleplerinin reddedildiğini açıklamıştı.
25 Ağustos’ta Rusya Başbakanı Mihail Mişustin, sözleşmenin feshedilmesini önermişti. 8 Eylül’de Putin’in sunduğu yasa tasarısı, 17 Eylül’de Rusya Devlet Duması tarafından kabul edildi. Putin’in imzasıyla süreç resmen tamamlandı.
Ayrıca Rusya, 1996’da Strazburg’da imzalanan ve 1998’de onaylanan sözleşmeye ek 1 ve 2 No’lu protokolleri de feshetti.
RUSYA, ESİR TUTTUĞU UKRAYNALI ASKERLERE VE SİVİLLERE KARŞI SAVAŞ SUÇU İŞLİYOR
Rusya'nın işgal altındaki Ukrayna topraklarındaki eylemleri, uluslararası korumaları hiçe saydığını birçok defa kanıtladı. Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International), Rusya'nın esir tuttuğu Ukrayna askerlerine ve sivil rehinelere yönelik olarak işlediği savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar hakkında yeni bir rapor yayımlamıştı. Raporda, Rusya'nın Ukraynalı esirlere yönelik işkence, iletişimden yoksun bırakma ve diğer insanlık dışı muamelelerde bulunduğu vurgulanmıştı.
Raporda, Rus esaretindeki çoğu Ukraynalı askerin hiçbir iletişim hakkı olmadan alıkonulduğunu ve ailelerinin, esirlerin akıbeti hakkında hiçbir bilgi almadığı belirtiliyor. Ayrıca, işgal altındaki bölgelerde sivil halkın da zorla kaybedilme, keyfi tutuklamalar ve işkencelere tâbi tutulduğu, bunun ise Rusya'nın halkı korkutmaya yönelik uzun süreli bir uygulama olduğu ifade edilmişti. Ayrıca örgüt, bu tür eylemleri savaş suçu ve insanlığa karşı suçlar olarak değerlendirdiğini belirtti.
AĞIR İHLALLER: İŞKENCE, İNFAZ, İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR
Bununla birlikte Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının (AGİT) Moskova Mekanizması çerçevesinde oluşturulan bağımsız uzman heyeti tarafından hazırlanan raporda, Rusya’nın savaş esirlerine yönelik muamelesi; yargısız infazlar, sistematik işkence, adil yargılanma hakkının engellenmesi ve insanlık dışı koşullarda tutma gibi uygulamalarla özetlendi. Bu durumun savaş suçları ve bazı vakalarda insanlığa karşı suç kapsamına girebileceği vurgulandı.
UKRAYNALI ESİRLERE YÖNELİK İŞKENCE TALİMATI VERİLDİ
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı geniş çaplı işgal saldırının ardından Rusya Federal Ceza İnfaz Servisi (FSIN) personeline, Ukraynalı esirlere karşı sert ve acımasız olmaları, onlara şiddet uygulamaları talimatı verildiği biliniyor. The Wall Street Journal gazetesinin hazırladığı habere göre; işkenceyi kaydedebilecek kamera sistemleri kaldırıldı ve Ukraynalı askerlere herhangi bir sınır olmadan şiddet uygulandı. Esirlerle ilgilenen personel arasında sık sık rotasyon yapıldı; aynı kişiler bir cezaevinde bir aydan daha uzun süre tutulmadı.