TDAV'dan Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'nın yıl dönümünde önemli toplantı

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 18 Mayıs 2024'te İstanbul'da Kırım Tatarlarına yönelik etkinlik düzenledi. Programda Kırım Tatar sürgünü ve anma etkinlikleri konuşuldu.

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, Turan Kültür Merkezi Süleymaniye Kürsüsü 2023-2024 dönemi etkinliklerinde, 18 Mayıs 2024 Cumartesi günü 14.00’te, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Konferans Salonunda, Doç. Dr. Muzaffer Ürekli ve Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun eşi Safinar Cemileva konuşmacı oldukları; Adile Çerkezova'nın da Kırım sürgünü ezgileri söylediği, “80. Yılında Kırım Türkleri Sürgünü” başlıklı bir program gerçekleştirildi.

Türk Dünyası sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve Kırım Tatarları başta olmak üzere yoğun ve nitelikli bir katılımla gerçekleşen programın açılışında konuşan Ukrayna'nın İstanbul Başkonsolosu Roman Nedilskıy Kırım Tatar sürgünü konusunda, “18 Mayıs Kırım Tatar halkının soykırımı kurbanlarını anma günüdür. Sürgün yüzünden 190 binden fazla Kırım Tatarı evini, vatanını, yakınların, birçoğu ise hayatını kaybetmiştir. Sovyet rejiminin zulmüne maruz kalan, 1932-1933 yıllarında Holodomor soykırımının kurbanı olan Ukrayna halkı sürgün acısını çok iyi anlıyor ve bu acıyı içten içe paylaşıyor. O bizim ortak acımız. 18 Mayıs 1944 tarihinde Stalin rejimi bir sonraki suçunu işledi: Kırım Tatar halkının sürgünü. Kırım Tatar halkının Kırım'dan Sürgün operasyonu 18 Mayıs 1944'de sabah erken saatlerinde başlamıştı. Kırım Tatar halkını sürgüne götüren ölümcül yol ortalama olarak 2-3 hafta sürmüştür. Havasızlık açlık susuzluk ve hastalıklar nedeniyle yolda binlerce Kırım Tatarı hayatını kaybetmiştir. Uzun yıllar sonra vatanlarına dönebilen binlerce Kırım Tatarı, 2014'te yine evlerini terk etmek zorunda kaldılar. Geçen hafta Ukrayna parlamentosu, dünya devletlerinin parlamentoları ve uluslararası örgütlere seslenerek 1944 Kırım Tatar sürgününü, bir soykırım eylemi olarak tanıma ve 18 Mayıs Kırım Tatar Soykırımı Kurbanlarını Anma Günü çerçevesinde yapılan anma etkinliklerine katılım çağrısında bulundu. Uluslararası toplumu, Kırım Tatar halkının haklarının ihlalini kınamaya ver 1944 Kırım Tatar halkının sürgününü, soykırım olarak tanımaya çağırıyoruz.” açıklamasını yaptı.

Açılışta söz alan Kırım Tatar sürgününde yaşananları hatırlatan, Kırım’daki bugünkü durumlarına dikkat çeken ve 18 Mayıs’ın kendileri için kara gün, matem günü olduğunu vurgulayan Kırım Tatar Milli Meclisi Üyesi Gülnara Bekirova, 200-300 yıl boyunca kendisine sığınan Kırım Tatarlarına kardeş kucağını açan ve onlara vatanını, bayrağını, toprağını unutturmayan, destek veren Türkiye Cumhuriyeti'ne teşekkürlerini bildirdi.

Program konuşmacılarımızdan Genel Türk Tarihi alanında çalışmalarıyla ün yapmış Doç. Dr. Muzaffer Ürekli, 1441’de Hacı Giray tarafından kurulan 1783’te Şahin Giray döneminde Rus egemenliğine giren Kırım Hanlığı, bu tarihten başlayarak Çarlık Rusyası, Bağımsız Kırım Demokratik Cumhuriyeti ve Sovyetler bünyesindeki Kırım Sosyalist Cumhuriyeti dönemlerindeki Kırım Türklüğünün durumunu 18 Mayıs 1944’e kadar önemli gelişmelerle sıraladığı tarihsel çizgilerle ortaya koydu. Bütün bu tarihi süreçlerle ilgili değerlendirmelerde de bulunan Muzafffer Ürekli, "Kırım, Rus egemenliği altında kaldıkça Türksüzleştirilmiştir. Ukrayna egemenliğinde ise Ruslar, Ukrainler, Türkler ve diğer halklar, insan hakları çerçevesinde birlikte yaşamışlardır." ifadelerini kullandı.

İkinci konuşmacı, çocuk yaşlarda Kırım sürgününün acısını yaşayan ve hayatı Kırım Tatarlarının varlığı ve yurduna kavuşması savaşımıyla geçen, özellikle de Kırım Tatarlarının efsane önderi Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu'nun eşi Safinar Cemileva,1944’ten başlayarak bugüne kadar devam eden bu, acılarla dolu yolculuğunu anıları ekseninde değerlendirdi.