Sergey Kostinskiy, QHA’ya verdiği demecin 2. kısmında, Donbas’taki çatışmalar hakkında haberlerin Kırım konulu haberlere göre neden daha fazla olduğunu araştırdıklarını söyledi.
QHA, Ukrayna Milli Televizyon ve Radyo Konseyi üyesi Sergey Kostinskiy ile Ukrayna’nın enformasyon alanındaki mücadelesi hakkındaki sohbetinin ikinci bölümünü okuyucularına sunuyor. (Röportajın ilk bölümü)
QHA: 2015 yılında Ukrayna’nın doğusundaki çatışmalar ışığında Kırım konusunun ikinci planda kaldığını söylemiştiniz. Bugün durum değişti mi, yönetim bu sorunları ele almaya başladı mı?
Sergey Kostinskiy: Yaptığım her şeyde tutarlı davranmaya çalışıyorum. Şimdi küçük bir sır vereyim size: televizyon ve radyo alanında araştırma yapıyoruz. Şimdi tam da ilk aşamadayız, Ukrayna’nın en etkili 10 televizyon kanalını inceliyoruz.
Bu medya kaynaklarının Kırım ve Ukrayna’nın doğusunda yürütülen terör operasyonunu nasıl aydınlattığını inceliyoruz. En kısa zamanda bu araştırmanın sonuçlarını açıklarız. Doğu’daki durumla ilgili bilgilere mi yoksa Kırım yarımadasından bilgilere mi daha çok talep var onu öğreneceğiz, analiz yapacağız.
Bir önceki araştırma açıkçası pek olumlu sonuç vermedi. Gerçekten de Doğudan haberler Kırım’la ilgili haberlerden daha çok ilgi çekiyor. Seyirciler çatışma, kayıplar ve tutuklamalara daha çok tepki gösteriyor. Bu büyük bir sorun ve bu durumu, televizyon kanallarında bilgi akışındaki önceliği değiştirmek için Milli Televizyon ve Radyo Konseyi toplantılarında buna dikkat çekeceğiz.
QHA: TV kanallarının içeriğine değinmek istiyorum. Ruhsatı elinden alınan “Dojd” televizyon kanalı (muhalif Rus televizyon kanalı) olayını hatırlıyoruz. Bu bağlamda güya İngiliz, ama aslında Rus propagandası yapan RTVI kanalı ile ilgili durum hakkında ne söyleyebilirsiniz?
Kostinskiy: Çok ilgi çekici bir konu. Faaliyetlerimizin bir bölümü Ukrayna radyo ve televizyon alanını izlemeye ve korumaya yönelik. 2016-2017 yılları arasında kablolu ağlarda 79 Rus televizyon kanalının yayın yapmasını yasakladık. Şunu emin olaak söyleyebilirim ki bu bir takibat değil, bu söz konusu televizyon kanallarının faaliyetlerini Ukrayna mevzuatına uygun hale getirmektir. Özellikle reklam ve Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesi ile ilgili hususlarda.
İşgalden önce çok ilginç bir resim vardı.Rusya’da bir tane bile Ukrayna kanalı yoktu. Formel olarak “İnter+” vardı ve bir yerlerde sanırım “5. Kanal”, ama kablolu ağlarda hiçbir Rus cumhuriyetinde, bölgesinde, il ve ilçesinde yoktu. Ama bakıldığında Ukrayna’da tam aksine 82 Rus televizyon kanalı yayınlanıyordu.
Bugün Avrupalı yetkililer gelip bize neden Rus kanallarının çalışmasına izin verilmediğini sorduklarında vereceğimiz bir cevabımız var çünkü biz kesinlikle kanun çerçevesinde hareket ettik, her maddeyi kanıtlayabiliriz. Çünkü Rus kanalları Ukrayna mevzuatını ihlal ediyor, bizim topraklarımızda kendi propagandalarını yayınlıyorlardı ki buna hiç hakları yoktu. Uyarılarımıza aldırmıyor, küstahça davranıyorlardı. Bu söylediklerim Rus kanallarının çoğu için geçerli.
158522
“Dojd” kanalı ile ilgili durumda o kanala sanki Avrupa televizyon kanalıymış gibi davrandık, birkaç kez ihlalleri konusunda uyardık. Buna rağmen adı geçen TV kanalı Ukrayna için uyarlanmış bir versiyon yaratmadı, yasalara uymak için hiçbir şey yapmadı. Hatta “Dojd” ekibinde bu konuda müzakereler yapıldığını kesinlikle söyleyebilirim, ancak genel müdürünün Ukrayna’dan sorumlu yardımcısı bile yoktu.
Ukrayna’yı o kadar Rus enformasyon alanının bir parçası olarak görüyorlardı ki uğraşmak bile istemiyorlardı. Bu nedenle onlara Ukrayna’nın milli mevzuatı olan ayrı bir devlet olduğunu ve burada çalışmak için bunu bizim yasalarımız çerçevesinde yapmaları gerektiğini anlatmak zorunda kaldık. Günümüzde 79 Rus televizyon kanalı burada çalışma hakkına sahip değil. Hatta kendilerinde bu televizyon kanallarını yayınlama hakkı bulan dağıtıcılara para cezaları kesiliyor ve bu meseleleri de çok çabuk çözüyoruz.
RTVI konusu ise bir sonraki adım. Avrupa lisansı alan bir kısım Rus televizyon kanalları var. Yani daha önce bize “Roskomnadzor” (Rusya Federal Bilgi Teknolojileri ve Kitle İletişimi Denetleme Kurumu) lisanslı televizyon kanalları gelirdi, şimdi ise işgal ve Donbas’taki savaştan sonra Rus medyası kurnazca davranmaya başladı. Örneğin RTVI Rus televizyon kanalı İngiliz lisansı aldı ve bu şekilde faaliyet göstermeye çalışıyor. Bu tür kanalları da inceliyoruz çünkü onlar da bizim kanunlarımızı ihlal ediyor.
Bu ihlaller Ukrayna’da yasak filmlerin yayınlanmasından oluşuyor, milli güvenliğe tehdit oluşturan isimlerin, örneğin Poreçenkov’un yer aldığı filmler. Onlar KGB, NKVD, Rus kollluk kuvvetlerini ve iktidar yapılarını popülerleştiren ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün inkar edildiği filmleri yayınlıyorlar. Bu tür olgularla mücadele bizim için prensip meseledir.
Ancak bu uzun bir süreç çünkü resmi olarak Avrupa kanalları söz konusu. Bu nedenle onları hemen kapatamıyoruz. Ama onları uyarıyoruz, bunu tekrar ve tekrar yapıyoruz ve bundan sonra kanalın yayınını 3 ay süreyle kapatma hakkımız oluyor. İhlaller devam ediyorsa ve sistematik bir hal alması durumunda lisanslarını iptal ediyoruz. Bu nedenle RTVI olayının devamı var, televizyon kanalının tepkisini bekliyoruz. Çünkü ilk uyarımıza sorun görmedikleri cevabını aldık. Bir süre sonra yeni ihlal bulduk ve doğrusunu söylemek gerekirse her yeni incelemede yasalara aykırı yeni şeyler buluyoruz.
Böylelikle bu kanala yönelik süreç ağlarında bu medyanın programlarını gören Ukraynalıların beklediğinden biraz daha uzun ama yasalara uygun bir adım atılacak. Avrupalı meslektaşlarımızın bu konuda bize karşı itirazlarının olmaması için. Bu meseleyi mutlaka bitiş noktasına getireceğiz.
QHA: Sergey, Ukrayna’nın inşa ettiği üç kule var. Bu yapıların faaliyetlerinden ne bekliyoruz? Televizyon ve radyo kanalları sayısının artmasını mı, herhangi bir karşı tepki mi?
Kostinskiy: Çok güzel bir soru. Sabah Kırım’ı kapsayan bir radyo kanalının yayınına katıldım. Yayın süresinin yarısı yarımadadan bağlanan dinleyicilerin sorularını yanıtlamakla geçti. İnanılmaz bir şeydi. Birçok dinleyici Sak, Sivastopol, Akmescit, Donetsk ve diğer yerleşim yerlerinden aradı. İnsanların çoğu Kırım ve Donetsk’te yasaklanmasına rağmen Ukrayna televizyon ve radyolarını dinlemek-seyretmek istediğini, tercih yapma hakkına sahip olduklarını söyledi.
Bu sebeple “Hayat” radyosunun yayına başlaması beni sevindiriyor, çünkü Kırımlılar için bu imkanların çoğalması demek. Çünkü yarımada sakinleri Rus basınının kendilerine sunduğu haberlere her zaman inanmıyor. Çünkü onlar Ukrayna’nın ana kısmına bakıp durumu kendi gözleriyle görme imkanına sahipler.
Ukrayna radyosunu dinlediklerinde iktidarı eleştirmenin serbest olduğunu, eksiklikler hakkında kimsenin susmadığını, açık açık her şeyin dile getirildiğini anlıyorlar ve hükümetin kamuoyuna bağımlı olduğunun farkındalar. Kimse bugün Ukrayna’da ekonomik durumun, sosyal şartların kusursuz olduğunu söylemiyor ama devlet ve toplumun bu durumun iyileştirilmesi için çalıştığı ortada.
Kulelerin ise işgal altındaki topraklara yayın yapmak için kapsamlı bir araç olduğunu söyleyebilirim. Tabii ki uydu yayını var, onun yardımıyla Kırım'daki herhangi bir Ukrayna televizyon kanalından sinyal alabilirsiniz. Buna alternatifi ise universal kanal - orta dalgalarda yayın yapmak.
Bunun yanı sıra ek araç olarak kurulan kuleler var, çünkü sinyalı ulaştırmak için tüm imkanlarımızı kullanıyoruz. Çongar’dan Kırım’ın kuzeyini kapsadığımızı dürüstçe söylüyoruz. Tüm yarımadayı kapsayamıyoruz. Orada yaşayan insanlar için 5 Ukrayna kanalını daha seyretmek için bu ilave bir araçtır.
Yarın bu 10, yarından sonra da 15 olur. Bir Kırım sakini Krasnoperekopsk ve Canköy’de bulunarak bunları rahatça seyredebilir ve dinleyebilir. Aynı şey FM için de geçerli, Akmescit bölgesinden çıkarken, Akmescit yolunda Ukrayna radyosunun 1. Kanalının yayın yaptığı 107 fm frekansını dinlemek mümkün. Umarım yakında orada Hayat Radyosu, Kırım Hakikat ve diğer radyolar da yayın yapmaya başlar ve arabada bile Ukrayna radyolarını dinleme şansı olur.
Tam da bu amaçla önümüzdeki hafta çalışmaya başlayacak Bahmutovka’daki kuleler kuruluyor. Ukrayna yayınları alanındaki eksikliği dolduracağız.