Türkmenistan, Özbekistan ve Kazakistan, Üstyurt Platosu'nun doğal sisteminin korunması için 2025-2030 dönemini kapsayan bir yol haritası üzerinde anlaştı. Hedefler arasında ekosistemi koruma, kaçak avcılıkla mücadele ve ekoturizmin geliştirilmesi yer alıyor.
Türkmenistan, Özbekistan ve Kazakistan, Türkistan'ın önemli ekosistemlerinden biri olan Üstyurt Platosu'nun doğal sistemini ortaklaşa korumak için yol haritasının hazırlanması konusunda anlaşmaya vardı. Söz konusu yol haritası, biyolojik çeşitliliğin korunması amacıyla bölge ülkeleri ve uluslararası ortakların çabalarını birleştirmeyi hedefliyor. Yol haritası 2025-2030 dönemini kapsıyor ve yedi temel alana odaklanıyor.
Bu alanlar ise şunlar:
1. Yaban hayatının ve yaşam alanlarının sınır ötesi korunması.
2. Koruma altındaki türlerin sınır ötesi popülasyonlarının izlenmesinin iyileştirilmesi.
3. Üstyurt Platosu’nun biyolojik çeşitliliğin korunmasındaki önemi konusunda farkındalık yaratmak.
4. Kaçak avcılıkla mücadele.
5. Ekoturizmin geliştirilmesi ve ekonomik büyümenin biyolojik çeşitlilik üzerindeki etkisinin azaltılması.
6. Çitaların yeniden popülasyonlandırılması konusunda iş birliği.
7. Doğa koruma konusunda uluslararası iş birliğinin güçlendirilmesi.
Açıklanan yol haritasının uygulanmasında ise Özbekistan, Kazakistan ve Türkmenistan'ın ilgili doğa koruma kuruluşlarının temsilcileri yer alacak.
ÜSTYURT PLATOSU
Üstyurt Platosu, Türkistan'ın batısında, Kazakistan, Özbekistan ve kısmen Türkmenistan sınırları içerisinde yer alan geniş ve kurak bir platodur. Hazar Denizi'nin doğusunda, Aral Gölü'nün güneybatısında konumlanan bu plato, yaklaşık 200 bin kilometrekare yüzölçümüne sahiptir. 150-300 metre arasında değişen yükseltiye sahip olan Plato'nun yüzeyi genel olarak düzdür, ancak zamanla rüzgar ve su erozyonuyla şekillenmiş derin vadiler, yamaçlar ve tuzlu çukurlar da görülmektedir.
Sert karasal iklimin etkisi altında olan bölgede; yazlar aşırı sıcak ve kurak, kışlar ise oldukça soğuk geçer. Yıllık yağış miktarı düşüktür, bu nedenle bitki örtüsü oldukça seyrektir. Bölgede kuraklığa dayanıklı bozkır ve yarı çöl bitkileri yaygındır. Platoda tilki, tavşan, yaban keçisi gibi kara hayvanları ile sürüngen türleri yaşamaktadır. Sert iklime rağmen burada 700'den fazla bitki türü, yaklaşık 230 kuş türü ve yaklaşık 60 memeli türü yaşamaktadır. Ayrıca göçmen kuşlar için de önemli bir dinlenme alanıdır.
Üstyurt Platosu, su kaynaklarının sınırlı olması ve zorlu iklim koşulları nedeniyle seyrek nüfusludur. Göçebe veya yarı göçebe hayvancılık yapan topluluklara rastlanır. Bölgede geleneksel olarak koyun ve keçi yetiştiriciliği yapılır.
Plato, sahip olduğu jeolojik oluşumlar, fosil yatakları, ve göç yolları ile bilimsel araştırmalar açısından önemlidir. Aynı zamanda, tarihi İpek Yolu güzergâhına yakın olması nedeniyle bazı eski kervan yollarına dair izler de taşır. Kazakistan ve Özbekistan sınırlarında bulunan bazı alanlar koruma altına alınmış, Üstyurt Tabiat Rezervi gibi bölgeler oluşturulmuştur.