Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu Üçüncü Komitesi, Kırım başta olmak üzere işgal altındaki Ukrayna bölgelerinde Rusya’nın işlediği ağır insan hakları ihlallerini vurgulayan ve uluslararası denetim mekanizmalarına tam erişim çağrısı yapan yıllık karar tasarısını onayladı.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunun insan haklarından sorumlu Üçüncü Komitesi, geçici olarak Rus işgali altında bulunan Ukrayna topraklarındaki insan hakları durumuna ilişkin güncellenmiş yıllık karar tasarısını kabul etti. Tasarı; Kırım, Akyar (Sivastopol) ve diğer işgal altındaki bölgelerdeki ağır ihlalleri ayrıntılı şekilde ele alıyor.
19 Kasım 2025 tarihinde onaylanan belgeye göre üye devletler, Rusya’nın Ukrayna topraklarının bir kısmının işgal edilmesini “yasa dışı” olarak nitelendirerek açıkça kınadı. Tasarı, Rusya’nın sistematik insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerine dikkat çekiyor ve BM dâhil uluslararası izleme mekanizmalarının bu bölgelere tam erişimini talep ediyor.
Karar tasarısı; keyfi gözaltılar, işkence vakaları, gazetecilere ve insan hakları savunucularına yönelik baskılar ile özellikle Kırım Tatarlarına karşı yürütülen sistematik baskı politikalarını vurguluyor.
Ayrıca bu yılki metinde, Rusya’nın Ukraynalı savaş esirlerine ve yasa dışı olarak alıkonan sivillere yönelik işkence ve kötü muamele uygulamalarına ilişkin bölüm güçlendirildi. Tasarı, Rus makamlarının esirlerin durumu ve nerede tutulduklarına dair ailelere bilgi vermeyi reddetmesini de açık şekilde kınıyor.
Bununla birlikte metne, Rusya tarafından kaçırılan Ukraynalı çocukların geri getirilmesini amaçlayan uluslararası koalisyonun rolünü tanıyan yeni bir madde eklendi. Ayrıca, BM Genel Sekreterinin Rusya’nın çatışma bağlantılı cinsel şiddet faillerinin listesine eklenebileceği yönündeki uyarısına yer verildi.
Belge, soykırımın önlenmesine ilişkin sözleşmenin önemini hatırlatarak, yaygın ve sistematik insan hakları ihlallerinin soykırım riskine yol açabileceği uyarısını da içeriyor. Tasarının önsözüne, BM Şartı’na uygun barışçıl çözüm çabalarının teşvik edildiğini belirten yeni bir paragraf eklendi.
KARAR 2016'DAN BERİ OYLAMAYA SUNULUYOR
Üçüncü Komiteden geçen karar tasarısı, aralık ayında BM Genel Kurulunun oylamasına sunulacak. 2016’dan bu yana her yıl yenilenen ve kapsamı genişletilen "Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Akyar (Sivastopol) Şehrinde İnsan Hakları Durumu" başlıklı bu karar, 2023’ten itibaren Rus işgali altında bulunan tüm Ukrayna topraklarını kapsayacak şekilde güncellenmişti.