Kırım Tatar dostu Ukraynalı lider Çornovil işgali 1992'de öngörmüştü

Vyaçeslav Çornovil, 13 Mayıs 1992 tarihinde Ukrayna Parlamentosunda yaptığı konuşmada Kırım yönetimini, Kırım Tatar halkının sorununu çözmeyi istememek, yıkıcı iktisat politikası yürütmek, ayrılıkçılık ve Ukrayna'dan ayrılma planını gerçekleştirmek için Rusya'dan maddi yardım almakla suçlamıştı.

Geçmişte yapılmış bu konuşma, günümüzdeki birçok meseleye ışık tutması bakımından önemli ve Kırım Tatarlarına yönelik baskının eskiden beri planlı bir şekilde sürdürüldüğünü de göstermekte.

“KÖC (Kırım Özerk Cumhuriyeti) Parlamentosu Kırım Tatarlarının çıkarlarını gözetmiyor”

Konuşması sırasında Çornovil, Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti (KÖC) Parlamentosunun dünyada örneği görülmemiş bir olaya kalkıştığını, Kırım'da kendi kaderini tayin etme hakkına sahip tek halk olan Kırım'ın köklü halkı Kırım Tatarlarının çıkarlarını gözetmeksizin sadece coğrafi temelli özerk devlet kurmaya çalıştığını kaydetmişti.

Çornovil'in konuşması şöyleydi: "Kırım yönetimi kendilerine verilen geniş yetkiyi nasıl kullandı? Kırım Tatar halkının sorunlarını çözmek, bu sorunu kolaylaştırmaya yardımcı olmak ve yerel özyönetim için bir şeyler yapmak adına alınan siyasi kararları söyleyin bana! İşçilerin durumunu iyileştirmek için alınan ekonomik kararları söyleyin bana! Böyle kararlar yoktu! Kırım yönetimi, bağımsızlık meselesini kendi fiyaskosunu örtmek için gündeme getirmedi mi? Kırım sakinleri, yoksa siz, Kırım'ın medeniyetten kopmuş, sefil komünizm batağına dönüşmüş başka bir Küba'ya dönüşmesini mi istiyorsunuz? Kırımlılar, bizi nasıl bir oyunun içine sokmak istediklerini anlayın. Çünkü bağımsız Kırım ekonomik olarak varlığını sürdürebilir durumda değil. Yoksa birileri gerçekten de, kendisi ekonomik sorunlarla boğuşan ve çok sayılı özerk bölgeleriyle baş edemeyen bir komşunun (Rusya) milyarlarının, Kırım'a yardımcı olacağına mı inanıyor? Özellikle bu özerkliklerin sadece bölgesel değil milli bölgesel özerklikler olduğuna dikkatinizi çekiyorum."

5 Mayıs 1992 tarihinde Kırım Verhovna Radası, daha sonra da Ukrayna Parlamentosu'nun müdahalesiyle iptal edilen Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin bağımsızlığı konusunda Kırım'da referandum düzenleme kararı almıştı.

Çornovil konuyla ilgili, "Kırım nüfusunun küçük bir kısmı tarafından desteklenen Kırım Cumhuriyet Hareketi mensubu faşist unsurlar, Kırım'da fiziki bir terör ve korku ortamı yaratmayı nasıl başardı? Çünkü Kırım Verhovna Radası'nın (Parlamento) bazı milletvekillerinin, ki onların arasında sağduyu sahibi insanlar az değil, 5 Mayıs tarihinde buna inandıkları için değil, zorunda kaldıkları için oylamaya katıldıkları bugün artık sır değil. Tabii Kırım Cumhuriyet Hareketi ve dışarıdan yapılan milyonluk yatırım ve Kırım'da devlet karşıtı güçleri doğrudan ya da dolaylı olarak destekleyen Ukrayna hükümetinin bazı organları, özellikle Polis ve Ukrayna Güvenlik Servisi yardımcı oldu. Ama devlet bayrağını ayaklar altına alan, yakan ve muhalifleri darp eden Kırım Cumhuriyet Hareketi'nden beyefendiler Kırım'daki durumun kendi kontrollerinde olduğunu boşuna düşünüyorlar. Onlar, çok iyi organize olmuş bir makinenin elinde sadece kör bir araçtırlar. Bu makinenin kazanması durumunda, bu 'Meşkov'ların (1992’da kabul edilen ve Kırım’da cumhurbaşkanlığı sisteminin uygulanmasını öngören Kırım Anayasası gereğince 1994 yılında Kırım Cumhurbaşkanı seçilmişti. Meşkov, Cumhurbaşkanı görevinde iken Kırım’daki ekonomik krize son vermek bahanesiyle Kırım’ın Rusya’ya bağlanmasına yönelik politika izledi) geleceğini tahmin etmek pek de zor değil" şeklinde konuştu.

Meydana gelen durumdan çıkış yolları öneren Çornovil, bunun için Ukrayna Verhovna Radası'nın Kırım Parlamentosunun 5 Mayıs tarihli kararının anayasaya uygun olmadığını kabul etmesi, mevcut şartlarda objektif sonuçlar vermeyecek, sahte sonuçların hazırlanacağı referandumun tepeden iptal, tabandan ise boykot edilmesi, Kırım Tatar Milli Meclisi'nin Kırım Tatar halkının tam yetkili organı olarak kabul edilmesi, hatta iki kanatlı Kırım yönetim organının seçilmesi gerektiğini belirtti.

Bunun yanı sıra Kırım Oblast Şurası'na verilen "Yukarı" Şura statüsünün iptal edilmesi gerektiğini, çünkü Parlamentonun halk tarafından bu statüde seçilmediğini söyleyen Çornovil, en kısa zamanda Kırım Özerk Cumhuriyeti Verhovna Radasında seçimlerin yapılması gerektiğini kaydederken, "iradesiz Ukrayna hükümetinin Bagrov takımına karşı daha kararlı adımlar atamayacağını" belirtti.

Ukraynalı siyasetçi, Kırım Tatar Milli Meclisinin siyasi ortağı Ukrayna Halk Hareketi’nin kurucusu ve eski Başkanı Vyaçeslav Çornovil 25 Mart 1999 tarihinde Kiev’de Borıspil yolunda meydana gelen trafik kazasında hayatını yitirmişti. Ukrayna Halk Hareketi temsilcileri, olayın kaza olmayıp siyasi cinayet olduğu konusunda ısrar etmişti. Ancak dönemin İçişleri Bakanı Yuriy Kravçenko, kazadan bir gün sonra soruşturmanın ön sonuçlarını beklemeden olayın trafik kazası olduğunu açıklamış ve 1999 Haziran ayında dava kapatılmıştı. Çornovil iki kez Ukrayna Cumhurbaşkanı adayı olmuştu. Ukrayna'nın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından 1 Aralık 1991 yılında yapılan ilk Ukrayna Cumhurbaşkanı seçimlerinde 2. olan Çornovil 1999 yılında yapılacak seçimler için de aday olmuş, ancak daha sonra adaylığını geri çekmişti.