Sürgün anılarının toplandığı Unutma projesine 53 dosya geldi

Kırım Tatar Milli Kurultayı’nın Kırım Tatar halkına yapılan soykırımın araştırılmasını amaçlayan özel komisyona, sürgün anılarının toplandığı Unutma projesi çerçevesinde tanıklardan 153 dosya geldi.
Komisyonun başkan yardımcısı Elvedin Çubarov, 24 Aralıkta Akmescit’te (Simferopol) yapılan Kırım Tatar Tarihçiler Birliği toplantısında kampanya sırasında gelen dosyalarda sürgün mağdurlarına, ailelerine, komşularına ve köydeşlerine işlenen suçlar ile ilgili değişik evrakların bulunduğunu kaydetti.
“Unutma “ kampanyasının gidişatı, sonuçları ve ileriki çalışmaları perspektiflerinin ele alındığı Kırım Tatar Tarihçiler Birliği toplantısına ünlü Kırım Tatar tarihçileri, Kırım Tatar milli hareketi aktivistleri katıldı.
Kırım Tatar Tarihçiler Birliği koordinatörü Elvedin Çubarov, Unutma kampanyasının gidişatı ve ilk sonuçları hakkında bilgi verdi. Kırım Tatar halkına yapılan soykırımı araştırma ve bu soykırımın sonuçlarının giderilmesinden sorumlu Kırım Tatar Milli Kurultayı’nın özel komisyonu başkan yardımcısı Gülnara Bekirova, yapılan çalışmalar ve kampanyanın ilerki aşamalarını anlattı.
Elvedin Çubarov, Unutma kampanyasından önce toplanan sürgün hatıralarının kaynak kişileri tam olarak belli olmadığından ve bu hatırların sosyo-politik bir evrak düzenlenmesi için gerekli şartları sağlamadığından dolayı sürgün hakkında yeni evrakların toplanması amacıyla Unutma kampanyasının oluşturulmasına ihtiyaç duyulduğunu belirtti.
Elvedin Çubarov, sürgünün soykırım olarak tanınmasına yönelik çalışmaların başlatılması amacıyla sürgün mağdurları için iki evrak hazırlanması gerektiğini kaydetti. Çubarov, ilk evrak, sürgün tanığının, sürgünün Ukrayna ve dünya kamuoyu tarafından soykırım olarak tanınmasına yönelik genel çalışmaların başlatılması talebiyle KTMM Başkanına yapacağı başvuru formu olduğunu söyledi. Sürgün olayı kanıtlarının maksimum doğru olması amacıyla ikinci evrak olarak 57 sorudan oluşan soru formu hazırlandı. Çubarıov, söz konusu soru formuna sürgün edilen Kırım Tatarlarının yolda ve sürgün yerlerinde yerine getirmeleri gereken bir takım şartlarının açıklandığı SSCB Devlet Savunma Komitesinin (GKO) 11 Mayıs 1944 tarih ve 5859 No’lu kararyla ilgili soruların dahil edildiğini söyledi. Elvedin Çubarov, “Bu kararda sürgün hakkında fikirlerimizi yumuşatabilecek bölümler var. Ancak bu bölümler, bu gizli evraklar kamuoyuna açıldıktan sonra bunları inceleyecek gelecek nesil tarihçiler, araştırmacılar ve sıradan insanların kafalarında şu anda düşmanlarımızın kafalarında sürgün hakkında oluşan fikirlerin meydana getirilmesi amacıyla hazırlanmıştı. Düşmanlarımız ise Kırım Tatar halkının, 2. Dünya Savaşı sırasında yaptığı ihanetin intikamından kurtarılması amacıyla Kırım’dan çıkarıldığı, yolda ve sürgün yerlerinde ise Kırım Tatarlarına rahat koşulların sağlandığını, Kırım Tatar halkının sürgün yerlerinde rahat yerleştiğini yazıyor. Böylelikle düşmanlarımız Sovyet hükümetinin Kırım Tatarlarını sürgün etmekle Kırım Tatar halkına sosyal yardımda bulunduğunu öne sürüyor” dedi.
Toplantı katılımcıları, soru formunda yer alan soruların sürgün tanıklarına yaşadıkları faciayla ilgili hatıralarını kafalarında kolayca yenilenmesini sağladığını belirterek komisyon üyelerine sürgün şahitleri için hazırlanan soru formu için teşekkür etti.
Yazılı kanıtların yanı sıra sürgünle ilgili görüntülü hatıraların hazırlanmasının çok önemli olduğunu belirtti. “Tezis” yayınevi müdürü Ediye Muslimova, “Unutma” kampanyası sırasında toplanan görüntülü kanıtların ayrı olarak yayınlanmasını teklif etti.
Toplantıya katılan Kırım Enformasyon Komitesi Başkanı Şevket Memetov, Unutma kampanyasının toplum inisiyatifi düzeyinden devlet düzeyine çıkarılmasının önemli olduğunu belirtti.
Toplantının ikinci kısmında Kırım Tatar milli hareketi aktivisti Arsen Alçikov, bu yıl Kırım’da devlet düzeyinde doğumunun 100.yıldönümü kutlanan Kırım Tatar milli hareketi kurucularından Ceppar Akim’in Bekabad’ta (Özbekistan’da bir şehir) Kırım Tatar halkının sürgün yerlerinden anavatanı Kırım’a dönmesi konusunda mücadele veren inisiyatif grubunun kurulmasındaki rolünü anlattı. Bunun yanısıra Kırım Tatar milli hareketi aktivisti Ali Rıza Dağcı, “Ceppar Akim hakkında”, Elvedin Çubarov “Ceppar Akim’in mahkeme davası”, Gulnara Bekirova ise “Ceppar Akim’in biyografisi: dönüşler ve hendekler” konularında konuşmalar yaptılar.
Elmas Kaplan- Osman Bayramaliyev

QHA