Venedik Komisyonu, eğitim yasası ile ilgili kararını yayınladı

Venedik Komisyonu’nun resmi internet sayfasında yayınlanan kararda, Ukrayna için bir dizi öneri yapıldı, ama bununla birlikte Macarlar ve Avrupa Birliği (AB) üye ülkelerinin diğer ulusal azınlık haklarının, yasanın eğitim dilinin belirtildiği ve birçok tartışmaya neden olan 7. Maddesi'nde değişiklik yapılmadan da sağlanabileceği kaydedildi.
 
Komisyon’un fikrine göre, “7. Maddenin kabul edildiği şekilde yerine getirilmesi” için Ukrayna, aşağıdaki maddeleri yerine getirmesi gerekiyor:

162821

- İlgili ulusal azınlıklar için Avrupa Birliği’nin resmi dillerinde eğitimin sağlanması için hayata geçirme yasalarının kabul edildiğinde 7. Maddenin 4. Fıkrasında öngörüldüğü esnekliği tam olarak kullanması;

- İlk ve orta okulda, resmi dilin öğrenilmesine ek olarak ulusal azınlıkların dilinde eğitimin yeterli hacimde olmasını sağlamaya devam etmesi;

- Resmi dil öğretiminin kalitesini arttırması (ulusal azınlıklar için);

- Reformun aşamalı olarak gerçekleştirilmesi için daha uzun geçiş dönemini sağlayarak “Eğitim İle İlgili” yasasının geçiş hükümlerine değişiklikler getirmesi;

- Çerçeve Sözleşmesi’nin 13. Maddesi gereğince, özel okulların yeni dil kurallarından muaf tutulması;

- Yeni “Eğitim İle İlgili” yasanın hayata geçirilmesi çerçevesinde ulusal azınlıklar ve tüm ilgili tarafların temsilcileriyle eğitimde dil meselesine ilişkin yeni diyaloğun başlatılması;

- Yasanın hayata geçirilmesinin, ulusal azınlıkların kültürel mirasının korunması ve geleneksel okullarda azınlıkların dillerini öğrenmesinin sürekliliğini tehdit edecek unsurların ortadan kaldırılması.
 
Daha önce Venedik Komisyonu’nun, 8 Aralık tarihinde Ukrayna’nın resmi dilde, ulusal azınlıklar ve diğer dillerde eğitim ile ilgili yeni “Eğitim İle İlgili” yasanın hükümleri ile ilgili kararını kabul ettiği bildirilmişti. Komisyon, yeni eğitim yasasının 7. maddesinin, ulusal azınlıkların temsilcileriyle danışıldığı yasa tasarısından farklı olduğunu ifade etti. Komisyon, “ulusal azınlıkların dilinde eğitim garantilerinin hacminin ilkokul ile sınırlı kaldığını, bunun anlaşılmaz olduğunu” belirtti.

159960

Bilindiği gibi 28 Eylül tarihinde Ukrayna’da “Eğitim Hakkında” başlıklı yasa yürürlüğe girdi. Söz konusu yasa, okullarda 12 yıllık eğitimi ve Ukraincenin rolünün artırılmasını öngörüyor. Yasa ile ilgili konuşan Ukrayna Parlamentosu Başkanı Andrey Parubiy, okullarda eğitimin resmi dilde verileceğini, ama bununla birlikte yasanın ulusal azınlıkların ana dilinde eğitim görmesini de sağlayacağını kaydetti.
 
Söz konusu yasa, Ukrayna’nın komşusu olan ülkelerde sert eleştirilere neden oldu. Yasanın ulusal azınlıkların haklarını ihlal ettiğini savunan Macaristan, Romanya, Yunanistan ve Bulgaristan’ın dışişleri bakanlıkları, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’na (AGİT) Ukrayna’nın eğitim ile ilgili yeni yasasının ulusal azınlıkların haklarını etkilememesi gerektiği ile ilgili mektup göndermeyi planladıklarını duyurdu. 
 
Öte yandan QHA muhabirine bahsi geçen yasayı yorumlayan Eğitim Reformları Resüsitasyon (Yeniden Canlandırma) Paketi uzmanı Natalya Şulga, yasanın Kırım Tatar halkının ana dilinde eğitim görme hakkını kısıtlamayacağını kaydetti. Yasada eğitimin Kırım Tatarca yapıldığı ek sınıfların, derslerin ve programların oluşturulmasının öngörüldüğünü belirten Şulga, Kırım Tatar sınıflarının mezunlarına Ukraince (tek resmi dil olarak) diploma verileceğini kaydetti.
 
Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı (KTMM) ve Ukrayna milletvekili Refat Çubarov da, yasanın köklü halkların ana dilinde eğitim görmesini sağlayan normları içerdiğini ifade etti. QHA muhabirine konuşan Refat Çubarov, “Köklü halklara okul öncesi ve genel eğitim kurumlarında resmi dil Ukraince'nin yanı sıra anadilde eğitim görme hakkı garanti ediliyor. Okullarımızda Kırım Tatarca ve Ukraince eğitim verilmesi öngörülüyor” diye kaydetti.
 
12 Ekim’de ilgili konu Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nde (AKPM) görüşüldü. AKPM, Ukrayna’dan, Ukrayna’nın daha önce yeni eğitim yasasını incelemek üzere başvurduğu Venedik Komisyonu’nun tüm tavsiyelerini mutlaka dikkate almasını talep etti.
 
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, Lüksemburg’da düzenlenecek Avrupa Birliği (AB) ülkeleri Dışişleri Bakanları toplantısında, Ukrayna ve Avrupa Birliği arasında imzalanan Ortaklık Anlaşması’nın yeniden gözden geçirilmesi teklifinde bulunmayı planladığını bildirmişti. Polonya Dışişleri Bakanlığı, Macaristan’ın Ukrayna ve Avrupa Birliği arasında imzalanan Ortaklık Anlaşması’nın yeniden gözden geçirilmesi teklifine karşı çıkarak Kiev ve Budapeşte’nin Ukrayna’nın yeni eğitim yasası ile ilgili meseleyi diyalog yoluyla çözmesi gerektiğini belirtti.