Kazakistan vatandaşları, Çin'in Doğu Türkistan politikalarından endişeli

Orta Asya Türk Cumhuriyetleri özelinde yapılan bir toplumsal araştırmada, Çin'in Doğu Türkistan'daki ağır insan hakları ve soykırım fiillerine odaklanıldı. Rapora göre, Kazakistan vatandaşlarının yüzde 65'i Çin’in Doğu Türkistan politikalarından endişe duyuyor.

Central Asia Barometer toplumsal araştırma şirketi, Güz 2021 anket çalışmaları kapsamında Kazakistan'da yaptığı bir araştırmada, Çin'in Doğu Türkistan politikalarını ele aldı. Buna göre, Kazak halkının yüzde 65'i Çin'de Müslümanlara yapılan uygulamalardan endişeli olduklarını ifade etti.

Central Asia Barometer, Ekim- Aralık aylarında Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan'da çeşitli konularda anket çalışması gerçekleştirdi. Central Asia Barometer’a göre ankette yer alan “Çin’de Müslümanlara yapılan muamele sizi ilgilendiriyor mu/endişelendiriyor mu?” sorusuna anket çalışmasına Kazakistan’dan katılanların yaklaşık yüzde 65’i çok ya da biraz endişelendiği yanıtını verdi.

Kazakistan Almata’daki Çin Konsolosluğu önünde Doğu Türkistanlı Kazaklar, bir yılı aşkın bir süredir aile nöbeti tutuyor. Çin'in baskılarına uğrayan Doğu Türkistan'daki aile üyeleri için mücadele veriyor. Almata’da başlayan aile nöbeti, sık sık Kazakistan polisi tarafından baskılara uğruyor. Ancak, Kamp mağdurları, buna rağmen Konsolosluk önünden ayrılmıyor.

Çin hükumetinin sistematik baskı ve asimilasyonlar ile dini, etnik, kültürel ve siyasal anlamda “soykırıma” varan faaliyetleri, her geçen gün dünya kamuoyunun daha çok gündemine geliyor.ABD Dışişleri Bakanlığının açıkladığı verilere göre Doğu Türkistan’da yaklaşık 2 milyona yakın Uygur Türkü ve diğer azınlıklara mensup Müslümanlar, eğitim adı altında zorla toplama kamplarında tutulmakta.

Etnik ve kültürel ayrımcılığa ve insan hakları ihlallerine maruz kalan Doğu Türkistanlılar, ucuz iş gücü olarak Çinli şirketlerde çalıştırılıyor. Öte yandan, Birleşmiş Milletlerin resmi verilerine göre ise, Pekin idaresinin kültürel soykırım uyguladığı Doğu Türkistan’daki toplama kamplarında 1 milyondan fazla Uygur Türkünü zorla tutuyor. Farklı kaynaklarda cezaevleri ile gözaltı merkezlerinde tutulanlarla birlikte bu rakamın 3-4 milyon arasında olduğu tahmin ediliyor.

Çin hükumeti, dünya kamuoyundan toplama kampındaki Uygur Türklerinin durumuna dair tüm verileri gizlemektedir. Ancak, ABD Dışişleri Bakanlığı verilerine göre 2 milyonu aşkın Doğu Türkistanlı toplama kamplarında zorla tutuluyor. Çin Komünist Partisinin sistematik baskı ve şiddet politikalarına maruz kalan Uygur Türkü ve azınlıklar, birçok hak ihlali ile karşı karşıya kalmaktadır.