“Kırım Tatarları hakkında bilgileri olmasına şaşırdım”

Çek Cumhuriyeti’nin başkenti Prag’da, 17-19 Mart tarihlerinde Kırım’ın Rusya tarafından işgalinin ikinci yıldönümü dolayısıyla “CRIMEANSOS” adlı hayır festivali düzenlendi. Etkinlik çerçevesinde Prag’da üç gün boyunca Kırım’ın ve Kırım'ın köklü halkı Kırım Tatarlarının tarihi ile ilgili konferanslar düzenlendi. Etkinlik düzenlenme yerinin rastgele seçilmediğini dile getiren organizatörler, Çekoslovakya'nın politik olarak liberalleşmeye çalıştığı bir dönem olan 1968 yılının “Prag Baharı” adlı olaylara dair hatıranın adaletin yeninden tesis edilmesi mücadelesi için güç verdiğini belirtti.
 
Çek Cumhuriyeti’nin başkentinde düzenlenen etkinliğe katılan Kırım Tatar tarihçi, birçok kitap ve makale yazarı, “Kırım ve Kırım Tatarları” adlı internet sitesinin kurucusu ve editörü Gülnara Bekirova, QHA’ya yaptığı açıklamada etkinlikler ile ilgili bildi verdi.
 
- Ekinlik nasıl gerçekleştirildi?
 
- Bu, bir etkinlik serisiydi. 17 Mart’tan 19 Mart’a kadar üç gün boyunca Çek Cumhuriyeti’nin başkenti Prag’da Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından işgalinin ikinci yıldönümü dolayısıyla “CRIMEANSOS” adlı hayır etkinliği düzenlendi. Organizatörlerin bildirdiğine göre, etkinliğin amacını, işgal olaylarının tanıkları tarafından ayrıntılı şekilde anlatılması ve tarihi vatanlarında günümüzde baskıya uğrayan Kırım’ın köklü halkı Kırım Tatarlarına destek gösterilmesi olarak belirlediler.
 
Etkinliğin başlatıcısı ve esas organizatörü Anton Litvin oldu. Etkinliğin partnerleri arasında KULTURUS güncel kültür festivali, CEELI Institute kuruluşu, Karlov Üniversitesi Felsefe Fakültesi’nin Doğu Avrupa kulübü, Václav Havel Kütüphanesi, Kırım Tatar Milli Meclisi, Azatlık Radyosu, Prag Meydanı, EuroMaidan SOS Kiev, “Rus Geleneği” teşkilatı, “Rus Sözü” dergisi, Hromadske TV ve diğerleri yer aldı. Prag ziyaretim sırasında şehrin Ukrayna diasporası temsilcileri çok yardımcı oldu, onlara teşekkür etmek istiyorum.
 
- Siz etkinlikler kapsamında ne yaptınız?
 
- Prag’ın merkezinde 19 Mart tarihinde düzenlenen Kırımlı siyasi tutuklularına destek yürüyüşü ve mitingine katıldım. Aynı gün festival katılımcıları ve misafirleri için konferans düzenledim. Konferansta, halkının oluşmasından günümüze kadar Kırım Tatar halkının tarihini anlattım. 1944 Kırım Tatar sürgünü ve Kırım Tatar halkının sürgün yerlerinde özel yerleşimdeki hayatları (1944-1956) üzerinde vurgu yapıldı, ayrıca Kırım Tatar halkının tarihi vatanlarına dönüş için mücadelelerinin az bilinen noktalarını da kaydettim. Bunun dışında dinleyicilere, 1944 sürgünü ve Kırım Tatar halkının milli lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’nu konu alan iki kitabımı tanıttım.
 
- Avrupalı dinleyiciler nasıl sorular sordu? Aklınızda kalan bir şey var mı?
 
- İlk önce yapılan etkinliğin ılımlı ortamı aklımda kaldı. Prag sakinleri ile sohbet edebildim ve birçok kişinin Kırım ve Kırım Tatarları hakkında bilgisi olması benim için şaşırtıcı oldu. Bunun dışında Çek televizyonu, Kırım’da iki yıl önce meydana gelen olaylar ile ilgili enformasyon ve analiz röportajları hazırladı. Bana, sürgünün nasıl gerçekleştirildiği, sürgünlükte ilk yılların nasıl geçirildiği, Kırım Tatarlarının vatana nasıl döndüğü gibi herhangi başka bir konferansta sorulabilecek sorular soruldu. İnsanların Kırım Tatarlarının dramatik tarihini samimi ilgi, dikkat ve acıyla karşılaması hoş bir şey. Her konferansta böyle dostça temas oluşmuyor ama bu kez böyle oldu. Tabii ki, gazeteci, yazar, politikacı, yönetmen, müzisyen, farklı alanlardan meslektaş ve entelektüeller ile tanışma, fikir değişimi de benim çok önemli oldu.
 
- Festival nasıl ile sonuçlandı?
 
- Söz konusu festivalin esas sonucunun olumlu olduğunu düşünüyorum. Üç gün boyunca festival katılımcıları, Kırım’da 16 Mart 2014 tarihinde yapılan “referandumun” nasıl hazırlandığı ve düzenlendiği, Kırım’da bugünkü durum ve Kırım Tatarları başta olmak üzere başka fikre sahip olanlara karşı baskıların boyutu hakkında bilgi verdi. Kırım ve Kırım Tatar meselesinin, dünya toplumunun dikkat alanında olması gerekiyor, bu yarımadadaki Kırım Tatarları ve farklı düşünce sahiplerini korunması, siyasi tutukluların serbest bırakılması için günümüzde mevcut olanaklardan biri.
 
İlk Rus askerleri Kırım’a 20 Şubat tarihinde girdi. Ukrayna Parlamentosu resmi düzeyde 20 Şubat 2014 tarihini Kırım ve Akyar'ın (Sivastopol) Rusya tarafından işgalinin başlangıç tarihi olarak kabul etti.
 
Rusya tarafından işgal edilen Kırım’da 2014 yılının Mart ayında sözde referandum düzenlendiğinde Rusya ordusu ve askeri araçları Ukrayna’nın doğu sınırlarında toplandı, ayrıca hava kuvvetleri alarm durumuna geçirildi. 18 Mart 2014 tarihinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kırım sözde Parlamentosu Başkanı Vladimir Konstantinov, sözde Kırım Başbakanı Sergey Aksyonov ve Sivastopol Belediye Başkanı Aleksey Çalıy, Kırım ve Sivastopol'ün iki ayrı birim olarak Rusya’ya bağlanmasına ilişkin anlaşma imzalamışlardı.
 
İngiltere dahil Avrupa Birliği ülkeleri, ABD ve birçok ülke Kırım’da yapılan sözde “kendi kaderini belirleme referandumunun” sonuçlarını kabul etmeyi reddetti ve Kırım’ı işgal etmesi nedeniyle Rusya’ya karşı yaptırım uyguladı. Ukrayna, Kırım’ı geçici olarak işgal edilen bölge olarak kabul ediyor.