Moğolistan’da Göktürk Kağanlığı'na ait etrafı yazılı anıt bulundu

Göktürk Kağanlığı dönemine ait, etrafı yazılı 14 sütun ile çevrilmiş anıt bulundu. Bilimdili.com sitesinin bugün 20 Aralık tarihinde yayımladığı habere göre, Osaka Üniversitesi ve Moğolistan Bilimler Akademisinin Tarih ve Arkeoloji bölümünün yürüttüğü çalışmalarda bulunan anıtın etrafında, Göktürk yazıtlı 14 adet sütun bulundu. Kare şeklinde dizayn edilmiş alan Moğolistan’ın Dongion bölgesinde 3 yıl süren çalışmalar sonrasında açığa çıkartılmıştır.

2015’de kazılar başlamadan önce önde gelen bilim adamlarının da dahil olduğu bilirkişiler, Türk yöneticilerine ait eserlerinin ve yerleşimlerin Ulan Batur’un batısı olduğunu düşünüyorlardı. Prof. Takashi Osawa tarafından yürütülen çalışmalar sonrasında, doğu Moğolistan’da kalan bölge ile nasıl bir güç ilişkisi olduğunu netleştiren 12 yazıt buldular. Anıtın asıl dikkat çeken tarafı yapısal düzenidir, merkezde, büyük ihtimal bir ölünün gömüldiği taş bir mezar anıt ve anıtın çevresinde ise 14 adet yazılı dikilitaş bulunmaktadır. Her bir taşta 100’den fazla tamga adı verilen Türklere ait boy simgeleri yeralmaktadır. Bu yazıtlar Moğolistan içinde bulunan en zengin yazılı bilgilerdir. Anıtın içinde bulunan at kemikleri ve Koyun postu üzerinde yapılan karbon testleri ile bu yapının 8.yüzyıla, (Gök)Türk Imparatorluğuna ait olduğu tespit edilmiştir.

Takashi Osawa, yazıtlar üzerinde yaptığı çözümlemenin ardından, mezarda gömülen kişinin Yabgu, yani Kağandan sonra gelen en yetkili kişi, olduğunu ortaya çıkartmıştır. Aynı zamanda bu Yabgu’nun Tölis-Şad yani Doğunun yöneticisi olduğu ve Tengri-Kağan döneminin doğu Moğolistan yöneticisi olduğunu bulmuştur.

Araştırmalar, anıtların bulunduğu Dongoin bölgesinin, şuana kadar yerini Çin ve Türk kaynaklarından da öğrenemediğimiz, Göktürk İmparatorluğunun Doğu Sancağının merkezi olduğunu göstermektedir.

Bu anıtın, Göktürk Kağanlığının Doğu Sancağının askeri ve politik gücünü, ilişkilerinin yoğunluğunu ve Moğollarla olan bağlarını ortaya çıkartması bekleniyor. Bunların yanısıra, bu anıtın İnanç sistemini anlamakta da fikirler vereceği ve konar-göçer dünyasına bakış açısına yardımcı olacağı beklenmektedir.