Filipinler'de ne oluyor?

Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, Amerikan Başkanı Obama hakkında "... çocuğu" ifadesi kullanmış ve dünyayı şaşkına çevirmişti. Yakın zamanda yine Obama'ya "cehennemin dibine git" diyerek dünyanın alışık olmadığı bir tür gerginliğin ulaştığı noktayı gözler önüne serdi. Kendisini Hitler'e benzeten Duterte, Pasifik'teki dengeler bayağı sarsacağa benziyor. 

Gerilimin ana kaynağı, Duterte'nin "uyuşturucuyla savaş" bahanesiyle binlerce insanı hukuki yargılama olmadan öldürmesi ve bunun Amerika tarafından kınanması olarak görülse de, aslında kökleri çok daha eskiye dayanan bir gerginlikten söz ediyoruz. Filipinler, İkinci Dünya Savaşı esnasında Amerikan "koruması" altındaydı. Filipinler'in korunması ile görevli General Douglas MacArthur, kısa bir savunmadan sonra ülkeyi terk etmiş, ancak birkaç yıl sonra Pasifik operasyonları kapsamlarında geri dönmüştü. 

MacArthur'un Filipinler Devlet Başkanı'ndan 500.000 dolar -yasadışı- para aldığı, 1979 yılında ortaya çıktı. Bu skandal, iki ülke arasındaki ilişkilerdeki sorunların giriftliğine dair güzel bir örnek. 

Özellikle Çin'in Pasifik ticaret yolları üzerindeki etkisine karşı hem bir üs, hem de bir müttefik olarak Filipinler Amerika için çok önemli. Fakat iktidara gelen Duterte, Çin yanlısı bir politika izliyor ve Amerika'nın tepkisini çekiyor. 

Fakat Reuters'te yayımlanan bir araştırma sonucuna göre, Duterte yalnızca uluslararası planda değil, iç siyasette de ciddi tepkiyle karşılaşacak gibi görünüyor. Araştırmaya göre, Filipinler'de halkın %55'i Çin'e güvenmezken, yalnızca %11 Amerika'dan kuşku duyuyor. 

Rus yayılmacılığı ve Amerikan işgali sonrası doğan güç boşluğunu doldurma mücadelesi nedeniyle Ukrayna, Kafkaslar ve Ortadoğu kaynarken, Çin de nüfuz alanını arttırmak için bayağı aktif bir çaba sarf ediyor. Kissinger'in "dünya kamuoyu aynı anda iki meseleden daha fazlasına odaklanamaz" tespiti doğru ise, dünyanın gözü Ukrayna ve Suriye'deyken, Çin bu durumdan bayağı kârlı çıkabilir. 

M. Bahadırhan Dinçaslan