Kazakistan, Türkiye'nin organize sanayi bölgeleri deneyiminden yararlanacak

     Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Kazakistan'daki sanayi yatırımlarının hacminin 45 milyar dolara ulaşacağını, Türkiye'nin tecrübelerini, OSB deneyimlerini dikkate alacaklarını kaydetti.
     Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev ve beraberindeki heyet, Sincan'daki 1. Organize Sanayi Bölgesi'ni (OSB) ziyaret etti.
     Nazarbayev'in ziyareti dolayısıyla OSB Müdürlüğünde düzenlenen toplantıda TEPAV Direktörü ve TOBB ETÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Güven Sak, ''Türkiye'deki KOBİ'ler ve Organize Sanayi Bölgeleri'' konulu bir sunum yaptı.
     Sunumunda OSB'lerin ekonomiye katkısını anlatan Sak, Türkiye'de 1980 sonrası dönüşüm ve ihracata dayalı sanayileşme konusunda örneklemelerde bulundu. Türkiye'de 1980 öncesi sanayinin belli noktalarda toplandığını ve ithal ikameci sanayileşme sürecinin yaşandığını kaydeden Sak, 1980'den sonra ihracata dayalı sanayileşmeye geçildiğini ve sanayi merkezlerinin Anadolu'ya da yayıldığını söyledi.
     Türkiye'de 1980 öncesinde 3 milyar dolar olan ihracat rakamının 2008'de 132 milyar dolara yükseldiğini kaydeden Sak, ihracatta sanayinin payının 1980'de yüzde 10 iken 2008'de yüzde 90'ı aştığını, Türkiye ekonomisinin önemli bir değişim gerçekleştirdiğini belirtti.
     1980'de Türkiyede 12 organize sanayi bölgesi bulunduğunu 2009'da bu sayının 120'ye ulaştığını kaydeden Sak, değişik özel ekonomik bölge türlerinin de faaliyet gösterdiğini bildirdi. OSB'lerdeki yönetim yapısına da değinen Sak, OSB'lerin kamu-özel sektör ortaklığı olduğunu ifade etti. Sak, ''OSB'ler kar amacı gütmeyen özel hukuk tüzel kişiliği statüsünde faaliyetini sürdürüyor. Edilen karların OSB için yeniden yatırıma dönüşmesi zorunlu'' dedi.
     OSB'lerin yerel düzeyde yatırım ortamını iyileştirdiğini de vurgulayan Sak, ''OSB'ler bölgesel sanayi gelişimi için oldukça etkili araçlar. Ancak OSB'ler mucizevi bir ilaç değil, genel bir sanayi stratejisinin parçası olmalı'' diye konuştu.
     ''Kazakistan için ne yapabiliriz?'' sorusunu yönelten Sak, kurulacak bir OSB yoluyla Türkiye'den ve diğer ülkelerden yatırımcı çekilebileceğini, Kazak ekonomisini çeşitlendirecek çalışmalar yapılabileceğini, sanayi yapısını çeşitlendirmek için Türkiye deneyiminin aktarılabileceğini, özel sektörün gelişimi için oda geliştirme programları uygulanabileceğini anlattı.
    
     -KAZAKİSTAN CUMHURBAŞKANI NAZARBAYEV-
    
     Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev de Kazakistan'daki sanayi yatırımlarının hacminin 45 milyar dolara ulaşacağını, Türkiye'nin tecrübelerinden yararlanacaklarını, Türkiye'nin OSB deneyimlerini dikkate alacaklarını söyledi.
     Kendi sanayi bölgelerinde özellikle pamuk, tekstil üretimini destekleyeceklerini ifade eden Nazarbayev, Ahmet Nazif Zorlu ile görüştüğünü, Zorlu'nun Kazakistan'a geleceğini ve bölgedeki vergi teşviki ile arsa tahsisi konularında konuşacaklarını belirtti.
     Ülkesinde ilk tercihlerinin tekstil olduğunu vurgulayan Nazarbayev, sonra tarım, daha sonra ise eczacılık ve ilaç sanayi konusunda çalışmalar yürüteceklerini ifade etti.
     Nazarbayev, Türk şirketlerinin Kazakistan'da yapabilecekleri yatırımlara ilişkin olarak da birkaç Türk şirketinin bir araya gelmesine destek sağlayacaklarını, şirketlerin bu sayede hem Kazakistan hem Rusya hem de Beyaz Rusya piyasasına giriş yapabileceklerini söyledi.
     Nazarbayev, ''artık somut adımlar atılmasının zamanı'' olduğunu sözlerine ekledi.
     Toplantıda, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev ve Kazakistanlı yetkililer, OSB'lere ilişkin çeşitli sorular yöneltti.
     ''OSB'lerin enerji ihtiyacının nasıl karşılandığı?'' sorusuna ASO Başkanı Nurettin Özdebir, şu yanıtı verdi:
     ''Türkiye'de serbest bir enerji piyasası var. Hala ana oyuncu devlet olmasına rağmen özel sektör de elektrik üretmekte ve satmakta. Biz burada talep birleştirmesi yoluyla pazarlık ederek sanayicilerimize, devletin sattığı elektrik fiyatlarından yaklaşık yüzde 15 daha ucuza elektrik temin edip veriyoruz. Özel sağlayanlar da var. Bölgemizde ihtiyacı karşılayacak kadar doğalgazdan elektrik üreten bir santralimiz de mevcut.''
    
     -''OSB'LER ÇOK ÖZEL DÜŞÜNÜLMÜŞ BİR MODEL''-
    
     TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da, OSB'lerdeki yönetim yapısına ilişkin bir soru üzerine şöyle konuştu:
     ''Aslında OSB'ler çok özel düşünülmüş bir model. Sanayici ile devlet bir araya geliyor. Yerel yönetimin bütün hak ve hukuku burada kurulan idareye devrediliyor. Belediyeler OSB'lerin içerisindeki inşaat ruhsatından, bitiş noktasına kadar hiçbir noktada söz sahibi değil. Söz sahibi olan OSB'nin kendi kurduğu idaresi. Paylaşım nasıl? Özel sektörle kamu bir araya geliyor. OSB faaliyete geçtikten sonra kamu tamamen çekiliyor, idare tamamen özel sektöre kalıyor. İlk başta işler kamuda engellenmesin diye kamu var kamu işini bitirip OSB faaliyete geçtikten sonra kamu tamamen içimizden çıkıyor.''
     ''OSB'lerin kuruluşunda ilk sermayeyi kamunun mu yok sa özel sektörün mü sağladığı'' sorusu üzerine ASO Başkanı Özdebir, gelişmesi teşvik edilen bölgeler dışında gelişmiş yörelerde kamunun elindeki arazileri kendilerine çok ucuz fiyatla sattığını, bölgede özel mülkiyet varsa bedelini ödeyerek aldıklarını söyledi.
     Devletin kendilerine ilk kuruluşta bu hizmetleri yapabilmeleri, altyapıyı hazırlayabilmelerİ için çok düşük faizlerle kredi tahsis ettiğini, bunu uzun vadede ödediklerini anlatan Özdebir, bölge geliştikten sonra OSB'nin devletin desteği kalmadan kendi büyümesini sağlayabildiğini kaydetti.
     Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Niyazi İlter de farklı bölgeler için farklı teşvikler olduğunu, geri kalmış bölgelerde bedelsiz arsa tahsisi yapabildiklerini, geri kalmış bölgelerde çok ucuz ve uzun vadeli krediler verildiğini ifade etti. İlter,başlangıçta kamu-özel sektör işbirliği yapılan OSB'lerin daha sonra özel sektörün sorumluluğunda devam ettiğini belirtti.
     TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu da, devletin 80'lerin başında yatırımcıya yatırımın yüzde 50'si kadar hibe verdiğini, zamanla sanayi özel sektör geliştikçe bunların kaybolduğunu şu an teşvikler verildiğini, yatırıma göre bazı yerlerde 10 yıla kadar güvence ödemediklerini, istihdamın üzerindeki vergilerin alınmadığını, enerjide düşük fiyatlar uygulandığını anlattı.
     TOBB Başkanı, sanayinin gelişmesi için altyapı, OSB'ler gibi sahalara ihtiyaç olduğunu, devletin yatırımcıyı cesaretlendirecek teşviğine de ihtiyaç bulunduğunu söyledi.
     OSB'lerdeki üretimlere ilişkin Avrupa'da satılan 3 televizyondan birinin Türk malı olduğu örneğini veren Hisarcıklıoğlu, Türkiye'nin ABD'den sonra 7 ayrı otomotiv markasının üretim yaptığı dünyadaki 2. ülke olduğunu, bunların hepsinin OSB'lerde üretildiğini söyledi.
     Toplantının ardından TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu ve ASO Başkanı Özdebir, Cumhurbaşkanı Nazarbayev'e hediye sundular.
     Daha sonra, Nazarbayev, Devlet Bakanı Çelik, TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu ve diğer yetkililer OSB'yi minibüsle gezdi ve Arçelik Bulaşık Makinesi Fabrikası'nı ziyaret ettiler. Fabrikada Nazarbayev'e Türk kahvesi makinesi hediye edildi.

AA