Koreiz'deki Kırım Tatar semti Samota, tam 30 yıl önce kuruldu

Kırım’daki Koreiz kasabasında bulunan ve halk arasında 30 yıl önce Samota olarak adlandırılan Kırım Tatarlarının semtinin tarihi başladı. Bugün ise anavatanında bir toprak parçası için hayatını vermeye hazır olan insanların torunları, semt sokaklarında oynayarak çocukluğunun tadını çıkarıyor.

1944 Kırım Tatar sürgününden önce Koreiz kasabasında çoğunlukla Kırım Tatarları yaşardı. Şu an Koreiz kasabasına bağlı olan Samota semtinde iki Kırım Tatar sokağı mevcut. Bir sokak Kırım Halk Cumhuriyeti hükumetinin ilk başkanı, Kırım Tatar Milli Kurultayının kurucularından, Kırım, Litvanya, Polonya ve Belarus Müftüsü Numan Çelebicihan’ın adını taşıyor. İkinci sokağa ise semtin kuruluş tarihi olarak kabul edilen "16 Eylül" adı verildi.

https://www.youtube.com/watch?v=Y3vPAvW-f4Q&fbclid=IwAR0fSSGkazPuymRX2_TKD7MByyCO7omfUzmHwH8DgNSABG-ZWa8v6sQcfT4 HAKLARI OLAN TOPRAKLAR VERİLMEYEN KIRIM TATARLARI PROTESTO YAPTI

Tam 30 yıl önce Kırım Tatarları toplu olarak sürgünden anavatanlarına dönmeye başladılar. Bilindiği gibi, 1944 Sürgününden sonra Kırım Tatarlarının evlerine Rusya’dan getirilen insanlar yerleştirildi. Annesi-babası veya kendileri Koreiz kasabasında doğan Kırım Tatarları da vatanlarına dönmeye başladı. Kırım’a dönen Kırım Tatarları 1944 yılında ellerinden alınan evlerinin boşaltılmasını talep etmiyordu, bunun yerine yasal hakları olan 6 ar’lık toprak arsalarının kendilerine tahsis edilmesini talep ediyordu. Talepleri reddedilince Kırım Tatarları protesto amacıyla boş olan tarlalara çadır kurarak "samozahvat" (Rusça izinsiz toprak zaptı anlamına gelen terim) olarak adlandırılan eylemlere başladı. Öte yandan Kırım Tatarları, yönetimin "samozahvat" (toprak zaptı) terimine karşı çıkıyor, ve bu sürece "samovozvrat"(kendisine ait olanı geri almak anlamına gelen terim) adını veriyorlardı, zira Kırım Tatarları başkasının topraklarını zapt etmiyordu sadece ana topraklarında yaşamaktı tek arzuları.

16 Eylül 1990’da Koreiz doğumlu bir grup Kırım Tatarı ve onların çocukları, kasabadaki tütün arsasında protesto eylemleri düzenlemeye başlayarak yönetimden söz konusu toprağın yasal olarak kendilerine verilmesini talep etmeye başladı. Eylemcilerin başında Kırım Tatar milli hareketi emektarı Emir Mecitov vardı.

KENDİ EVLERİNİ İNŞA ETMEYE BAŞLADILAR

Kasaba yönetimi tütün tarlasında eylem yapan Kırım Tatarlarını hasada zarar vermekle suçladı. Oysa eylemden önce Kırım Tatar kadınları dikkatli bir şekilde tütün hasadını toplamış ve onu kolhoz (Sovyetler Birliği’nde tarım üretim kooperatiflerine verilen ad) yönetimine teslim etmişti. Ancak kolhoz yönetimi tütün hasadını bir ormana götürdü ve oraya attı. Kırım yönetimi, Kırım Tatarlarına arsa vermek istemiyordu. Yalta Belediyesi, Akmescit’in merkezinde yapılan mitingler, açlık grevleri hiçbir sonuç vermedi. Koreiz’deki "samovozvrat" (toprak zaptı) eylemlerine katılan Kırım Tatarları inşaat mühendisi Reşat Ablayev’in önderliğinde tarlada evler inşa etmeye başladı. Tarlanın merkezinde ortak mutfak, ayrıca kadınlar ve erkekler için ayrı odaların bulunduğu bir baraka inşa edildi. Eşit parçalara bölünen arsalar kurayla insanlara dağıtıldı. Daha sonra Kırım Tatarları hep birlikte inşaata başladı. Gençler, önce yaşlılar ve dul kadınlara ev inşa etme kararı aldı. 

YERLİ SAKİNLER KIRIM TATARLARINA SALDIRDI

Öte yandan 1944 yılından sonra Kırım Tatar evlerine yerleştirilen sözde “yerli sakinler” Kırım Tatarlarının kurduğu kampa saldırdı ve çadırlarını yıktı. Bir gün yerli sakinler “Sizin burada yerleşmenize izin vermeyeceğiz!”, “Defolup gidin buradan!” sloganları atarak Kırım Tatarlarına saldırdı ve inşa edilen geçici yapıları yıkmaya başladı. Olay yerinde bulunan kolluk kuvvetleri saldırıları görmezden geldi. Ancak tüm saldırılara rağmen Kırım Tatarları geri çekilmedi. “Ya Vatan ya ölüm!” pankartlarını açan Kırım Tatarları ana vatanları için ölümüne savaşmaya kararlıydılar.

SAMOTA'NIN ANLAMI NEDİR?

Koreiz’de 30 yıl öncesinde düzenlenen protestolara önderlik yapan Kırım Tatar milli hareketi emektarı Emir Mecitov yaptığı açıklamada, "Samota ne demek? İki versiyon var. İl versiyona göre eskiden beri burada Sumak Otu yetişiyor. Bu ottan eskiden kahverengi boya yapılırdı. Ruslar zamanla Sumak Otu ifadesini Samota’ya dönüştürdü. İkinci versiyona göre burada her zaman güçlü rüzgar esiyor ve bunun sonucunda gürültü oluşuyor. Kırım Tatarca ‘şamata’ (gürültü) demek… Semtte sadece iki sokak var. Sokaklara isim verme konusunda çok düşünmedik. Kısa bir görüşme sonrasında oy birliğiyle bir sokağa 23 Şubat 1918’de Bolşevikler tarafından vahşice katledilen Kırım Halk Cumhuriyeti hükumetinin ilk başkanı, Kırım Tatar Milli Kurultayının kurucularından, Kırım, Litvanya, Polonya ve Belarus Müftüsü Numan Çelebicihan’ın adı, diğer sokağa ise 16 Eylül isminin verilmesini kararlaştırdık." diye anlattı.