Kırım Tatar geleneklerine ve adetlerine göre Ramazan Bayramı

İstanbul Çatalca merkezli yayın yapan "Haber Ekspress" isimli internet sitesinde, Tülin Taylan Sezer, Kırım Tatar geleneklerine ve adetlerine göre Ramazan Bayramı'nı yazdı.

Köşe yazısının ilgili kısmı şu şekilde:

"...Eski Tatar geleneklerinden bahsetmek istiyorum. Şeker Bayramı şu şekilde kutlanıyordu:

İslam dinine inanan Tatarlarda ‘küçük bayram’ veya ‘şeker bayramı’ olarak biliniyordu. En mübarek sayılan ayda, oraza (Tatarca oruç demek) tutulması emredilmiştir. Kelimenin kök anlamı hakkında çeşitli görüşler vardır. Çok sıcak olmak, çok ısıtmak, yakmak vb. Ramazan kelimesinin Cenab-ı Hakk’ın güzel isimlerinden olduğu ve 'günahları yok edici' anlamına geldiği de rivayet edilmektedir.

Müslümanlarca mübarek sayılan Kadir Gecesi de bu aydadır. Oruç açmaya yemeye iftar; yatsı namazından sonra ramazan boyunca kılınan 20 rekatlık namaza teravih denir. Sahura temeş denir. Halk şairlerimiz, ozanlar, kedaylar bu ayı vesile bilerek birçok şiir icat etmiştirler. Bunların en güzel örneklerinde biri Şeremezan. Ramazan ayının 15. gecesine kadar, teravi namazından sonra, gece yarısında gençler gruplar halinde ev ev yürüyerek Şeremezan söylüyorlardı. Şeremezan söylemek Ramazan ayının doğduğunu haber eder ve müminleri dua yapmalarına teşvik ediyordu.

Şeremezan ayları tuwdı ferman
El köterĭp duwa kılmak canga derman.
Ol Muhammed Mustafa’ga bĭzden selam.
Ya, Muhammed, Medine’de ya, Şeremezan.

Diğer örnek Elvida/Elveda. Ramazan ayının son haftalarında, iftardan sonra söylenirdi. 10-15 genç evleri dolaşır ve güzel bir sesle Elveda’yı okurlardı.

Konuk idin bize bir ay
Şimdi bizi terk ittin.
Zikir, tesbih hem teravih
Elveda: artık gittin.

Tatarların yaşadığı köylerinde Ramazan boyunca söylenen bir mani örneği:

Karadeniz boyunda
Kalaylarız kazanı
Ey kız, senin derdinden
Tutmadım Ramazan’ı..."

Yazının tamamını bu bağlantı üzerinden okuyabilirsiniz.