Bulgaristan'daki Türklerden Avrupa Konseyine şikâyet raporu

Bulgaristan Adalet Federasyonu (BAF) Başkanı Sezgin Mümin, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Nils Muiznieks ve Avrupa İzleme Komitesi’ne Bulgaristan’daki azınlık hakları ihlalleri ile ilgili rapor gönderdi. Rapora cevap geleceği bildirildi.
 
THaber’in bildirdiğine göre BAF Başkanı Sezgin Mümin, Bulgaristan’ın Ulusal Azınlıkları Koruma Çerçevesi Sözleşmesi’ne uymadığını ve Türklerin haklarının çiğnendiğini belirtti.
 
BAF, Bulgaristan’da resmȋ rakamlara göre 588 bin 318 Türkün yaşadığını, Türk asıllı vatandaşların 24 yıldır ana dilinde yayından yoksun bırakıldığını, Türklerin yoğun olarak yaşadığı 14 bölgede yerel yayın yapan radyo frekansı için başvuru yaptığını açıkladı.
 
Mümin, Türklerin yaşadığı bölgelerin en fakir olduğunu ve geri bırakıldığını söyledi.
 
BAF Başkanı, ana dilinde yerel yayın yapan radyo sayesinde Bulgaristan Türklerinin Avrupa’nın proje ve programları konusunda daha fazla bilgilendirileceğini ve proje ve Avrupa fonlarının değerlendirilmesine katkı sağlanacağını savundu.
 
“SEM’E TÜRK RADYOSU İÇİN DİLEKÇE VERDİK”

Raporda BAF’in Elektronik Medya Kurulu (SEM)’e daha 2012 yılının Temmuz ayında yerel yayın yapan radyo açmak için dilekçe verdiği ifade edilmekte.
 
Eylül 2013’te de BAF’ın Paşmaklı (Smolyan) İli’nde 2 frekans için SEM’e ihale evrağı verdiği ve hȃlȃ SEM’in ihaleyi hangi tüzel kişinin kazandığını belirleyecek kararını beklediği kaydediliyor.
 
BAF, Türklerin yaşadığı Balçik, Kazanlık, Karnobat, Mestanlı (Momçilgrad) ve Şumnu’da radyo ihalesiyle ilgili lisans beklediğini belirtiyor.
 
“RADYO VE TELEVİZYON KANUNU, AVRUPA YASALARIYLA ÇELİŞİYOR”

BAF, Bulgaristan’ın Radyo ve Televizyon Kanunu’nun Avrupa yasaları ve Ulusal Azınlıkları Koruma Çerçevesi Sözleşmesi ile çeliştiğinin altını çizdi.
 
Radyo ve Televizyon Kanunu’nun; Bulgarca dışında başka dilde genç, kadın, çocuk ve yaşlılar için eğlence ve haber programı yapma imkȃnı vermediği, ana dilde sadece eğitim programı yapma izni verdiği, bunun da ana dilinde yerel radyo yayını yapmayı anlamsız hale getirdiği ifade edildi.
 
BAF, ana dilinde yayın yapılmasına karşı çıkanların, Bulgaristan Anayasası’nda “Türk azınlığı kavramı”nın olmadığı tezini savunduğunu belirtti.
 
Mümin, Avrupa Konseyi ve İzleme Komitesi’nin destediğini ümit ederek Türkçe olduğu gibi resmȋ dil Bulgarca yayın da yapılacağını bildirdi.
 
ANA DİLİ TÜRKÇENİN ZORUNLU DERS OLARAK OKUTULMASI

BAF Başkanı Mümin, devlet ve belediye okullarında ana dili Türkçenin zorunlu ders olarak okutulması için birçok eğitim bakanına mektup gönderdiğini yazdı.
 
BAF Başkanı, son mektubunu da Eğitim Bakanı Aneliya Klisarova’ya, mektubun kopyasını da Avrupa Komisyonu'nun Eğitim, Kültür, Çok Dillilik, Spor, Medya ve Gençlik Komiseri Andrulla Vasiliu’ya gönderdiğini açıkladı.
 
Mümin, Eğitim Kanunu’nda değişiklikler yapılmasını önerdiğini de belirtti.
 
BAF, “Bulgar hukuk norm bazı”na göre sadece resmȋ dilde eğitim yapıldığı için taleplerinin reddedildiğini kaydetti.
 
“TÜRKLERİN YOĞUN OLARAK YAŞADIĞI BÖLGELERDE RESMȊ DİLLER TÜRKÇE İLE BULGARCA OLABİLİR”

BAF Başkanı Sezgin Mümin, raporunda “Bulgaristan Cumhuriyeti’nin resmȋ dili Bulgarcadır, Türkçe konuşanların çoğunlukta olduğu yerlerde belediye düzeyinde resmȋ diller Bulgarca ile Türkçe olabilir. Türk asıllı Bulgaristan vatandaşlarının ana dili Türkçeyi zorunlu ders olarak okutulması fikriyle buradan yola çıkıyoruz.” diye ifade etti ve Avrupa Birliği (AB)’nin üst düzey kurumlarından bu konuda destek istedi.
 
Mümin, tek isteğinin Uluslararası Hukuk ve Avrupa Hukuku’na uyulalar bireysel ve millî etnik hak ve çıkarların korunması olduğu savundu.
 
“KOMÜNİST DÖNEMDE TÜRKLERE DAHA FAZLA HAK VERİLİRDİ”

BAF Başkanı Sezgin Mümin, raporunda komünist dönemin 1947 yılında çıkarılan Anayasa’da Bulgaristan Türklerine daha fazla hak verildiğini vurguluyor.
 
Raporda 1947 Anayası’nda Türklerin kanun önünde eşitliği temin edildiği ve azınlıkların etnik, kültürel, dinȋ yaşantısı ve dili koruma altına alındığı belirtiliyor.
 
47 Anayasası’nın 79. maddesinde “ulusal azınlıklar”a ana dilinde eğitim ve millȋ kültürünü geliştirme hakkı tanındığı kaydedildi.
 
BAF Başkanı, 1971 yılı Anayası’nda “Bulgar asıllı olmayan vatandaşlar”dan daha az söz edildiği, buna rağmen 45. maddesinde Bulgarca ile birlikte kendi dilinde eğitim alma hakkı tanıdığının altını çizdi.
 
Sezgin Mümin, 1948 yılında çıkarılan Eğitim Kanunu’na göre ortaokuldan sonra ilkokul öğrencilerine kendi dilinde eğitim verilmesi için 4 yıl eğitim veren öğretmen ensitülerinin açıldığını belirtti.
 
Mümin, öğretmen enstitülerine ana dilini iyi bilen öğrenciler arasından seçtiklerinin ve Türkçe eğitim veren okulların bütçesini de devletin karşıladığının altını çizdi.
 
Mümin, 330 No’lu Karar’la Bulgar okullarında okuyacaklar öğrenciler dışında Bulgar asıllı olmayan öğrencilerin 4., 5. ve 6. sınıfta yazılı Türkçe sınavından, 7. sınıfta yazılı ve sözlu Türk dili ve okuma sınavından, 8., 9. ve 10. sınıfta da Türk dili ve edebiyatı sınavından geçirildiğini savundu.
 
“VARNA BELEDİYESİ, 214 YERİN TÜRKÇE İSMİNİ BULGARCASIYLA DEĞİŞTİRDİ”

BAF Başkanı Mümin, Varna Belediye Meclisi’nin 2013 yılın son oturumunda 214 plȃj ve mezranın Türkçe ismini Bulgarcasıyla değiştirmesine tepki gösterdiğini açıkladı.
 
Mümin, Bayraka beldesinin Znameto, Bostan Tarla’nın Dinena Niva, Kara Tepe’nin Çerni Vrıh olarak uygunsuzca değiştirildiğini belirtti.
 
BAF Başkanı, Varna Belediyesi’nin yer isimlerini değiştirmesini “demokratik koşullarda ve Bulgaristan’ın Avrupa Birliği’nde olmasına rağmen 24 yıl sonra ikinci isim değiştirme” kararı olarak nitelendirdi.
 
Mümin, birçok yer ismi değişse de binlerce vatandaşın, mülkler üzerinde hak sahibi olduğunu gösteren belgeleri olduğunu söyledi ve isim değiştirmenin sadece yazışmalarda zorluk çıkarmakla kalmayacağını, etnik gerginliğe de yol açabileceğini ifade etti.
 
Mümin, isim değiştirmenin Burgaz ve Eski Zağra Belediyesi’nde gerçekleştirilmiş olmasının tedirginlik uyandırdığını söyledi.
 
BULGARİSTAN MÜSLÜMANLARININ ZORUNLU ASİMİLASYONUNU KINAYAN BİLDİRİ

BAF Başkanı, önerdiği Bulgaristan Müslümanlarının Zorunlu Asimilasyonunu Kınayan Bildiri’nin başta Mavi Koalisyon meclis grubu olmak olmak üzere 11 Ocak 2012 tarihinde 41. hükümetçe Millet Meclisi’nde oylandığını, ancak devletin, Bildiri’nin hayata geçirilmesi için yasalarda değişikliğe gitmediğini açıkladı.
 
BAF, daha 1990 yılında komünist dönemin suçlularına karşı Sofya Bölge Askerȋ Savçılığı’na açılan II- 048 No’lu davanın sonuçlanmadığını ve 23 yıldan fazla zamandır sözde hȃlȃ soruşturulduğunu belirtti.
 
Suçluları korumak ya da suçluların “rahatını bozmamak” amacıyla davanın aksatıldığı ifade ediliyor.
 
Zorla isim değiştirme sırasında aktif rol alanların birçoğunun da artık yaşayanlar arasında bulunmadığı keydedildi.
 
Sezgin Mümin, bu durumun komünist dönemin madurları üzerinde olumsuz etki yaptığını ve etkili yargıdan kaçınıldığı görüldünü ifade etti.
 
Mümin, soruşturmayla yükümlü kurumların ve memurlarının, bu olayın üstüne gitmeyerek komünist dönemde Türk azınlığa karşı işlenmiş soykırım suçuna ortaklık ettiklerini savundu.
 
“SİLȂH ZORUYLA DAYATILAN BULGAR İSİMLERİ, KÜTÜKLERDEN ATILSIN”

Sezgin Mümin, Vatandaş Kayıt ve İdarȋ Hizmet Dairesi (GRAO)’nun, komünist dönemde Türklere silȃh zoruyla dayatılan Bulgar ve Rus kökenli isimleri kütüklerden hȃlȃ atmamasına dikkat çekti.
 
Mümin, bunun yalnızca manevȋ zararlar vermediğini, mirasla ilgili hak aramalarda da karışıklık yarattığını ve maddȋ kayıplara da sebep olduğunu ekledi.
 
BAF, Ulusal Azınlıkları Koruma Çerçevesi Sözleşmesi’nin uygulanmasının Bulgaristan’ın, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri karşısındaki itibarını artıracağını savundu.