Kırım Tatarca yayın yapan 5 televizyon kanalı olduğu iddiasına cevap

Rus makamları, Kırım Tatar milli basın kuruluşlarına lisans verilmemesi nedeniyle gösterilen tepkilere karşılık Kırım Tatarca yayın yapan 5 televizyon kanalı, 8 radyonun olduğunu iddia ediyor. KTMM Basın Bölümü Başkanı Gayana Yüksel iddialara cevap verdi.

Rusya Telekomünikasyon Kontrol İdaresi (Roskomnadzor)'un Kırım’da Kırım Tatarca yayın yapan 5 televizyon kanalı, 8 radyo ve 10’dan fazla basılı yayın faaliyet gösterdiğine ilişkin açıklamalarını yorumlayan Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Kırım Tatar Basınını Geliştirme Bölümü Başkanı Gayana Yüksel, milli nitelik taşımayan basın kuruluşlarının yayınlarının bir kısmını Kırım Tatarca yapabildiği ve bundan dolayı yayın dili olarak Kırım Tatarcayı beyan etmiş olduğunu belirtti.

Roskomnadzor’un Kırım ve Sivastopol Müdürlüğü’nden ATR ve Lâle televizyonu ve Meydan radyosunun 29.04.2015 tarihli başvurusuna verdiği cevapta, 6 Nisan 2015 tarihi itibarıyla 5 televizyon kanalı, 8 radyo ve 10’dan fazla basılı yayın olmak üzere Kırım’da 20’den fazla Kırım Tatarca yayın yapan medyayı tescil ettiği savunuldu.

Bu konuda yapılan resmi açıklamaları yorumlayan Kırım Tatar Milli Meclisi Kırım Tatar Basınını Geliştirme Bölümü Başkanı Gayana Yüksel, resmi bilgilerin daha ayrıntılı analiz edilmesi, ismi belirtilmeyen 20 medyanın tescil belgelerinin görülmesi ve her birinin ayrı ayrı analiz edilmesinden sonra değerlendirme yapılabileceğini belirtti.

Gayana Yüksel, “Söz konusu cevap mektubundan Roskomnadzor’un 'Medya Kuruluşunu Tescil Etme Başvurusu'nda (medya kuruluşunun yeniden tescili, medya kuruluşlarının tescil belgelerine değişiklik yapılması) 5. maddesinde öngörülen “medyanın dilinden” söz edildiği sonucuna varılabilir. Büyük ihtimalle 5 televizyon ve 8 radyo söz konusu maddede yayın dili olarak Kırım Tatar dilini beyan etti” dedi.

Nisan ayının sonu itibarıyla 7 basının tescil olduğunu (yeniden tescil) açıkladığını ve milli gazete ve dergiler hariç diğer yayınların da yayın dili olarak Kırım Tatarcayı beyan etmiş olabileceği fikrini paylaşan Yüksel, “Bundan dolayı Kırım’da 20’den fazla Kırım Tatarca yayın yapan medyanın gerçekten de tescil edildiği halinde medyaların yayınında enformasyonun sadece bir kısmı Kırım Tatarca olarak verilebilir” diye ekledi.

İhtiyaç duyulması ve farklı ülkelerin medya alanlarında örnekleri olmasına rağmen çağdaş gazetecilikte, “milli medya” veya “etnik medya” terimini anlamak için belirlenmiş bir nicel göstergelerin olmadığını vurgulayan Gayana Yüksel, “Yani medyan, “milli” veya “etnik” sayılması için milli dilde verilen enformasyon oranını kimse hesaplamadı. Her ülkede farklı olan belirli talepler ve oranlar var, (örneğin devlet dilinin milli dile oranı 60:40 olmalı v.b.) ancak tüm ülkelerde kabul edilen daha net ve tek anlamlı rakamlar yok” diye kaydetti.

“Bununla birlikte birçok gazeteci, 'milli medyanın' sadece yayın diline dayanmadığını, daha geniş niteliklerden oluştuğunu kabul ediyor. Böyle nitelikler arasında medyanın amaç ve görevleri, enformasyon politikası, sosyo-siyasi tutumu, milli sorunun yansıtılması, halkın kültürel ve manevi değerlerinin yayılması, küresel dünyada asimilasyonu engelleme ve tabii ki ana dili geliştirme özellikleri yer alıyor” diye konuşan Yüksel, “Kırım’daki milli medyaların bu açıdan değerlendirildiği halde maalesef Kırım’da 6 Nisan 2015 tarihini itibarıyla Kırım Tatarca yayın yapan 20 medyadan söz edilmiyor. ATR ve Lale televizyonu, Meydan radyosu gibi Kırım Tatar medyalarının tescil olamadıkları nedeniyle faaliyetlerini durdurması dikkate alınırsa sadece devlet televizyon şirketine bağlı olan “Pervıy Krımskiy” kanalının milli programlar bölümü faaliyet gösteriyor” dedi.

Basılı yayın alanında durumun biraz farklı olduğunu, eski Kırım Tatar yayınları ya da diğer dilde yayın yapan ancak kendilerini milli basın olarak kabul eden belirli medya kuruluşları yeniden tescil olarak faaliyetlerine devam ettiğini ancak yeni milli gazete ve dergilerin kurulmadığını anlatan Yüksel, “Bundan dolayı belirli medyaların yayın dili Kırım Tatarca olarak belirlenmesi ve ilgili medyaların tescil olmasına rağmen Kırım’daki medya alanda yeterli düzeyde Kırım Tatar dili ve milli konular dolu olduğu anlamına gelmiyor” dedi.

KTMM Kırım Tatar Basınını Geliştirme Bölümü Başkanı Gayana Yüksel, “Çok sayıda Kırım Tatarca yayın yapan medyanın var olması yok olma eşiğinde olan dilin gelişmesi ve korunması, halkın manevi mirası ve kültürel geleneklerinin korunmasına yardımcı olur” diye kaydetti.