KTMM Başkanı Mustafa A. Kırımoğlu'nun Kurultay Konuşması - TEKRAR

(28 Ağustos 2010, Aqmescit)

Sayğılı Qurultay vekilleri, sayğılı misafirlerimiz ve basın mensupları.
Qaıdelerimizge köre Qurultay toplantıların arası 2,5 yıldan fazla olmaması kerek. Sonki Qurultay toplantısından bu künge qadar yalnız 8 ay keçti, ama biz sizleri yine toplamaq zorunda qaldıq, çünki bu zaman içerisinde memlekettin siyasetinde ve Qırım Tatar halkının siyasi vaziyetinde önemli denişmeler oldu, ortalıqqa halqımız için birqaç mühim meseleler çıqtı. Ve bu meseleler qonuda qararlarımızı Qırım Tatar Milli Meclisi seviyesinde değil de Milli Qurultayımız seviyesinde qararlar alınmasını daha uyğun kördük.
Bu meseleler sırasında, birinciden, Ukrayna cumhurbaiqanı seçimlerinden sonra Qırım Tatar halqına qarşı devletin ayrıntıcılıq (diskriminasyon) politikasının şiddetlenmesi, Rus dilinde yayınlanan basında Qırım Tatar halqına qarşı propagandanın daha ziyade yoğunlaşması ve netice olaraq Qırım yarımadasında milletlerarası münasebetlerin daha ziyade gerginleşmesi, milletlerarası çatışmaların meydana kelmesi tehlikesinin yükselmesi, devlet tarafından halqımızın sosyal problemlerinin çözümü için programı praktik olaraq tamamile durdurulmasıdır. Bundan da ğayrı, sonki zamanlarda devlet seviyesinde halkımızın bölme ve parçama siyaseti meydan vermeye bailadı. Ve elbette, bunlar milletimizi parçalamaya becerip olsalar, olar için halqımıza qarşı istedikleri politikayı uyğulamaya daha qolay olacaqtır.

Nihayet, bu Qurultay toplantısında iki aydan sonra olup keçecek Qırım Yukarı Şurasına ve yerli yönetim organlarına seçimler qonusunda da bazı qararlar almaq kerek olacaqtır.

Qırım Tatarların cumhurbaşkanı seçimlerinde iştirağı
Memlekette olup keçken seçimlerden sonra adeta sıradaki Qurultayda biz o seçimlerin neticelerini közden keçiremiz, seçimlernen bağlı Qurultay qararlarını ne derecede yerine ketirip olduğumuz hususta malümat veremiz. İşte şimdi de, müsaadenizle, sizin diqqatınızğa bu yılın başında olup keçken Ukrayna cumhurbaşqanı seçimlerini analizini bildirmek isteyim.
Cumhurbaşqanı seçmlerinde kendi adaylıqlarını köstergen 18 kişiden hangisini desteklesek halkımız için daha faydalı olabileceği meselesini biz, malüm olduüu kibi, 8 ay evvel 7-9 Aralık ayında V Qurultayın 2 toplantısında müzakere etken edik. Qurultayımızdan birqaç hafta evvel biz adayların çoğunluğuna, oların hem Qırım Tatar meselesine, hem de umunen devletin ilerideki siyasi yolu hususta şahsi fikirlerini öğrenmek için birkaç sorular yollağan edik. İkinci turğa keçmeğe şansları olğan iki adaydan bizge yazılı olaraq cevaplarını yalnız Yulia Timoşenko yollağan edi. Qurultayımızğa yolladığı mektübünde Y.Timoşenko halqımızın hep problemlerini halq kendisi seçtiği milli organlarla beraber çözmek için çalışmağa hazır olduğunu söylegen edi. Bundan da ğayrı, Y.Timoşenko, Başbaqanlık tarafından hazırlanıp parlamentoda bakılması için verilgen ‘Sürgünlükke uğratılanların haq-huquqları iade edilmesi hususta’ qanun projesini geri çekeceğini ve Milli Meclis tarafından teklif etilecek projesini destekleyeceğini açıqladı. Bu bizim için bu çoq muhim meseleydi, çünki Başbaqanlık tarafından hazırlanğan qanun projesi bomboş ve yalnız deklarafif bir projeydi.
Bununla beraber, bizim diğer birqaç suallerimizge onun verdiği cevapları çoq anıq ve konkret değildi, o cevapları birqaç manada anlamaq mümkündü. Mesela, bizim Qırım Yarımadasında yerleştirilgen Rusya’nın Qaradeniz filosunun keleceği hususta Timoşenko’nun cevabı böyle idi: bu mesele qomşumuz Rusya’nen qardeşlik münasebetlerini saqlamaq ve Ukrayna anayasasının talepleri ruhunda çözülecekmiş. Ama bu, hepimiz bildiğimiz kibi, birbirinen bağdaşmağan şartlardır, çünki Ukrayna anayasasının taleplerine köre davranışlar yapılacaq olsa Ukrayna’da yabancı ülkelerin askeri üsleri (bazaları) olmaması kerek, ama maqsat Rusyanı memnun etmek ise, Sevastopol’deki Rusya’nın askeri üssü ebediyen qalması kerektir.
Sürekli müzakerelerden sonra o zaman Qurultay tarafından alınğan qararğa köre vatandaşlarımızğa birinci tur cumhurbaşkanı seçimlerinde konkret olarak hangi adayğa ses verilmesi hususta tavsiye verilmeyecek, yalnız milli-demokratik siyasi quvvetleri tarafından kösterilgen adayların arasından istedikleri birine oy verilmesine tavsiye etilecekti. İkinci turğa çıkkan iki adaydan hangisine halqımızın oyları verilmesi daha isabetli olacağı hususta qarar verme haqqı ise Qırım Tatar Milli Meclisine avale etilgen edi.
Seçimlerin birinci turunda Qırım Tatarların aktifliği epeyce zaifti, Qırım’ın genel raqamlarından yüzde 2-3 qadar aşağıda oldu. Seçimde iştirak etktn soydaşlarımızın düyük çoğunluğu oylarını Y.Timoşenko, S.Tigipko, A.Yatsenük ve daha iqtıdarda olğan cumhurbaşkanı V.Yuşçenko’ya verdiler. Yüzde 9 qadar soydaiların oyları V.Yanukoviç’ke verildi.
Birinci turdan sonra hemen-hemen hep sosyolojik araştırma merkezleri ikinci turnu V.Yanukoviç kazanacağını söylediler. Fikirler yalnız arada ne kadar mesafe olabileceği hususta farqlı edi. Verdikleri malümatlarğa köre arada farq yüzde 3 ten yüzde 7-8 qadar olabilecekti. V.Yanukoviç’in seçim kampanyasının rehberi N.Azarov’un tahminlerine köre ise V.Yanukoviç 2-ci turnu yüzde 10-15 farqnen qazanacaqtı.
Cumhurbaşkanı seçimlerin birinci turundan sonra V.Yanukoviç’nen ve onun seçim kampanyası rehberi N.Azarov’nen de Milli Meclis reisinin körüşmeleri olup keçti. Ama doğrusunu söylemek kerek ki, bu körüşmeler bizim initsiatifimiznen olmadı. Bu korüşmelerde elbette Qırım Tatarların ikkinci turda davranışları, yani Yanukoviç’e oy verme ihtimalı olabilir mi veya olmıyacaq mı hususta müzakereler oldu. Bu müzakerelerin teferruatlarını şimdi burada söylemek kerek değildir. Ama bu müzakerelerin yalnız bir ilginç qısmını ketirmek isteyim Men N.Azarov’a bir sual verdim. ‘Bakınız,- dedim,- Qırım’da sizin ştabınız başında Qırım Tatarlarına qarşı 2007 senesi Kasım ayında cinayetler işlegen ve sonra gazetelerde Qırım Tatar halqına qarşı pis maqaleler yazğan, bizim milletimizi ve İslam dinimizi haqaret etken, Qırım Tatar halqının ve daha birqaç milli azınlıqlarını Qırım’dan sürgün etildiğini doğru ve adaletli bir hareket olduğunu söylegen eski Qırım militsiyasının rehberidir. Seçimlerden sonra ve Yanukoviç qazandığı taqdirde bu herif Qırım otonom cumhuriyetinin başbaqanı olmağa ve hep devlet strukturlarını Qırım Tatarlarından temizleme niyetinde olduğunu açıqtan açıq söylemektedir. Böyle vaziyette, sizin fikrinizce, aqlı başında olğan Qırım Tatarı Yanukoviç’ke oy verebilir mi?’,- diye sordum. Azarov’un cevabı çoq ilginç edi. Dedi ki, ‘Eger Qırım Tatarları Yanukoviç’ni destekleseler biz bu adamnı Qırım’dan uzaqlaştırırız, ona Ukrayna’nın başqa bir bölgesinde vazife veririz’.
Qurultay‘ın qararını yerine ketirerek Qırım Tatar Milli Meclisi bu sene 22 Ocaqta geçirdiği toplantısında Qırım Tatar halqı adına müracaat qabül etti ve bu muracaatta ikinci turda Y.Timoşenko’nun desteklemesini teklif etti.
İkinci turda kim ğalip çıqacağı ve cumhurbaşqanı olaraq seçileceği qonuda hep sosyolojik araştırma merkezlerin malümatlarına rağmen, bizim meclislerimiz kendi hareketlerini daha ziyade yükselttiler ve halqımız oyları Qurultayımızın ve Milli Meclisimizin qararlarına köre verilmesi, yani Y.Timoşenko’nu desteklemek için hep kerekli çalışmaları yaptılar.
Şunu da qaydetmek isteim ki, hep seçim kampanyası esnasında hiçbir Qırım Tatar siyasi grıpu veya teşkilatı açıqtan açıq V.Yanukoviç’ni desteklemedi, demek mümkün.
Esas vazifeleri ve ‘çalışmaları’ Qırım Tatar Milli Meclisin ve Qurultayımızın qararlarına qarşı nasıldır hareketler yapmaqla ibaret olğan ‘Milli fırka’ ve ‘Koordinasyon merkez’ adlı gruplar da açıqtan hiçbir namzetni desteklemediler. Kendi yayınladıqları müracaatlarda ‘Milli fırka’ denilen grup seçimlerde hiçbir namzetni desteklememek, yani ikisine de qarşı oy verilmesi teklifinde bulundu, ‘Koordinasyon merkez’ ise sadece Qurultay ve Meclis’in teklif lerine köre oy vermeniz, şekilde açıqlama yaptı. Ama ikinci turın önünde ‘Koordinasyon Merkez’in yılda 2-3 numarası çıqan ve Rus dilinde yayınlanan ‘Halq Sedası’ adlı gazetesi kendi ve ‘Milli fırqa’ grubun seçimlerle bağlı müracaatlarını yayınlamaqla beraber birqaç Y.Timoşenko’ya qarşı yazılam maqaleleri de yayınladı. Bununla beraber ikinci turun arıfesinde Qırım Tatar tilinde 50 binli tirajınen ‘Yanukoviç – bizim prezidentimiz!’ adlı ‘listovka’ yayınlandı. Bu ‘listovka’ Qırım Tatarların evlerine postanem ‘Koordinasyon merkezin’ gazetesinen beraber dağıtıldığını közge alsaq, bu grup gizlice olsa da ikinci turda Yanukoviç’in menfaatına biraz çalıştı demek mümkündür. Ama bu grupların halqımızın arasında hiç tesiri olmadığı sebebinden, oların bu ğayretleri boşuna ketti veya belki de belli derecede Yanukoviş’ke zarar ketirebildi, demek mümkündür.
7 Şubatta olup keçken ikinci tur cumhurbaşqanı seçimlerde Qırım otonom cumhuriyetinde toplam 1049529 insan iştiraq etti. Bunun yüzde 10,9 oranı (yani 114505 kişi) Qırım Tatar seçmenleri edi. Eğer hep qayıt olunğan Qırım Tatar seçmenlerin sayısı 150994 kişi olduğunu hesapqa alsaq, demek, ikinci tur seçimlerde Qırım Tatarların yüzde 75,8 oranı iştiraq etti, demek mümkün. Yani Qırım Tatarları Qırım’da yaşağan diğer milletlerden daha çoq aktif iştiraq ettiler.
Toplam olaraq Qırım otonom cumhuriyetinde ikinci turda Yulia Timoşenko’ya 181715 kişi (yani oran olaraq yüzde 17,31) oy verdi.
Bu raqam içerisinde ne qadarı Qırım Tatarların sesi olduğu haqqında elbette tam malümat vermek mümkün değil. Ama, bildiğiniz kibi, Qırım’da esas olaraq bizim halqımız yaşağan 12 tane seçim bölgesi var. Bu 12 seçim bölgede yaşağan insanların yüzde 87-si Qırım Tatarlarıdır. Ve bunlar hep otonom cumhuriyetinde yaşağan soydaşlarımızın yüzde 11,7 –sini teşkil etmektedirler. Bu seçim bölgelerine bizler ateta ‘test bölgeleri’ deymiz, yani bu bölgelerde yaşağan insanlarımızın oylarını nasıl verdiklerini inceleyip tüm halqımızın seçimde davranışları hususta belli derecede malümat vermek mümkündür.
İşte bu 12 bölgede 7 Şubattaki ikinci tur cumhurbaşkanı seçimlerinde yüzde 80,6-sı Y.Timoşenko’ya verdi, yüzde 14,75 V.Yanukoviç’ke ve yüzde 4,5 ikisine de qarşı oy verdiler. Eğer bu 12 bölgede yüzde 13 başqa milletler olduğunu ve oların büyük çoğunluğu oylarını V.Yanuköviç’ke verdiklerini de hesapqa alsaq, toplam olaraq halqımızın yüzde 85-ten fazlası oylarını Qırım Tatar Milli Meclisinin müracaatına köre Y.Timoşenko’ya verdi demek mümkündür. Onun için, böyle vaziyette bile halqımız Qurultayımız’ın ve Milli Meclis’imin müracaatlarına bu derecede sayğy kösterdiği için bizler çoq minnetdarız.
Elbet, başqa faktörların da rolü oldu. Mesela, eğer Qırım’da Yanukoviç’in seçim merkezinin başında açıqtan açıq faşist düşünceli, halqımızğa qarşı pis maqaleler yazğan kimse olmasaydı, belki de ona verilgen Qırım Tatarların oy satısı biraz yüksek olabilirdi.

Cumhurbaşqanı seçimlerinden sonraki vaziyet

Yulia Timoşenko’nun yenilmesi ve V.Yanukoviç cumhurbaşqanı olaraq seçilmesi Qırım Tatarlarını elbette büyük hayal qırıqlığına uğratmadı, çünki o qadar çoq ümitler bağladığımız ama hiç fayda körmediğimiz V.Yuşçenkonun prezidentliğinden sonra Y.Timoşenko cumhurbaşqanı olduqtan sonra tüm memlekette ve ayrıca Qırım Tatarlarına qarşı yüzde yüz adaletli siyaset olacağına inanğan hiç kimse yoqtu. Ama Yanukoviç’ni destekleğenlerin arasında Komünist partisi, birçoq Rus şovenist teşkilatlar olduğu elbette Qırım Tatarlarında saqıncalar yaratmaqtaydı. Ukrayna parlamentosunda Regionlar partisi, Litvin bloku, Komünist partisi ve diğer fraktsiyalardan keçken milletvekillerden koalisyon qurulması ve bu koalisyon tarafindan qurulğan hükümette Qırım Tatarlarına düşmanca davranışlar yapqan kimseler yüksek vazifelerge tayin etilmesi, elbette, bu saqıncaları daha ziyade güçlendirdi.
Bu hukümette İç işleri baqanı vazifesini alğan A.Mogilöv hususta Ukrayna genel savcısına müracaat yazdıq ve bu herife qarşı, basında milletlearası düşmanlıq yaratan maqaleler yayınladığı için, Ukraya ceza qanununa köre dava açılmasını talep ettik. Ama oradan aldığımız cevapqa köre, Ukrayna anayasasının 35 ci maddesine köre memlekette söz serbesliği varmış, herkes kendi fikirlerini yayınlamağa haqqı var ve onun için A.Mogilöv’ğa qarşı dava açılması mümkün değilmiş. Bu cevap ne derecede aptal ve mantıqsız olduğunu anlatmağa ihtiyac yoqturdur. Demek, herkes istediği qadar basında başqa milletlere qarşı düşmanlıq propagandasını yapmağa haqqı varmış. Oyle ise, ne kere edi Ceza qanununa milletlerarası düşmanlık yaratma haqqında ayrı bir madde kirsetmeğe?
Sonki zamanlarda tüm Ukrayna’da ve özellikle Qırım’ın basınında ve internette Qırım Tatalarğa qarşı yayınların yoğunlaşması, birqaç Rus şovenistik teşkilatların ve nasıldır ‘kazakların’ Qırım Tatalarına qarşı Qırım’ın çeşit yerlerinde keçirdikleri mitingler ve piketler, o mitinglerde Qırım Tatarlarına qarşı son derece pis qonuşmaları – hep bunları belli derecede sebebi, devlet organlarında milletlerarası düşmanlıq propagandası yapqan kimsele qarşı tedbirler almaları kerek olğan yüksek maqamlarda aynı şovenistik düşünceli insamlar olğanıdır.
Ukrayna parlamentosunun birqaç milletvekillerinen beraber bu herifi hiç olmadıqta baqanlıq vazifesinden boşatma hususta qarar projesini de verdik, ama bunun da müspet neticesi olmadı, çoğunluq Mogilöv’nu destekledi. Bu arada şunu da hatırlatmaq isteyim ki, Nisan ayında Avropa parlamento Konseyin 12 memleketten 14 milletvekili ve bu sırada 5 Avropa devletinin delegason başqanlarının imzasınen Mogilöv hususta bir açıqlama yayınlanğan edi. Bu açıqlamada milletvekiller, nasın olup ta Avrupa ülkesinde açıqtan açıq ayrı halqlarğa qarşı propaganda yapqan kimse baqan vazifesine tayin edilebilir, kibi sual qoyulğan edi. Ama Avropa Birliğine kirmeğe istegen bügünkü Ukrayna’nın gerçeği şudur.
V.Yuşçenko’nun cumhurbaşqanlığın sonki aylarında, bildiğiniz kibi, Sovyet rejimi tarafından Qırım Tatarlarına qarşı yapılğan cinayetleri araştırmaq için SBU’da mahsus bir araştırma grupu qurulması hususta qarar alınğan edi. Yeni cumhurbaşqanı seçildikten birqaç hafta sonra bu qarar iptal etildi ve araştırma grupu, daha çalışmalarını başlamazdan, dağıtıldı. Aslında bunu beklemek mümkündü, çünki şimdiki Ukrayna hükümetin birçok baqanların düşüncelerine köre, Qırım Tatarlarını ve daha birqaç milletlerni haqlı olaraq öz vatanlarından sürgünlükke yolladılar, Stalin zamanında bu millelerge qarşı hiçbir cinayet yapılmadı, onun için nasıldır araştırmalar yapmağa da kerek yoq.
Ukrayna ve İslam Dünyası arasında işbirliği yoğunlaştırmaq maqsadiyle bız bu yılın başında o zamanki Cumhurbaşqanı V.Yüşçenko ve başbaqan Y.Timişenko’nı qandırıp Ukrayna Dış İşleri baqanlığında ayrı bir bölüm açılmasını başarğan edik. Bu bölümge bizim teklif ettiğimiz 4 mütehassıs alınacaqtı ve bölüm başqanı Dış İşler baqanın yardımcısı rütbesinde olacaqtı. O bölümün birinci vazifelerinden, Ukrayna’nı İslam Konferansı Teşkilatına hiç olmadıqta, Rusya Federasyonu kibi, gözlemci statüsünde olsa bile kirmesini sağlamaqtı. Eğer Ukrayna bunu başarıp olsaydı Qırım Tatar halqının sosyal sorunlarının çözümine, birinci olaraq Qırım Tatar tilinde yeni mektepler quruluşuna ve vatanlarına avdet etken insanlaeımızğa mesken qurmaq meselesine İslam bankasından önemli destekler almağa imkan olacaqtı. Ama 23 Şubatta eski cumhurbaşqanı V.Yüşçenko’nun qararınen qurulğan bu bölüm 3 ay sonra yeni cumhurbaşqanın qararınen yoq etildi.

Qırım’da iqtidar denişmesi

Cumhurbaşqanı seçimlerinden biraz sonra, malüm olduğu kibi, Qırım’da da iqtidar denişti, yeni hükümet quruldu. İqtidar denişmezden birqaç kün evvel Qırım otonom cumhuriyetim başbaqanı vazifesine keçecek V.Cartı ve parlamento başqanı olacaq V.Konstantinov ile Meclis reisinin ve onun muavini R.İlyasov’nen körüşme olup keçti. Onlar Kırım Yuqarı Şurasındaki vekillerimiz A.Gritsenko’nun istifası için oy vermelerini istediler. Söylediklerine köre, o mutlaqa vazifesinden boşatılacaq, çünki bu cummhurbaşqanıın emiri imiş. Biz bu teklifi redettik, çünki, birinciden, biz A.Gritsenko’nun parlamento başqanlığına tayin etildiği zaman oy vermeğen edik ve onun istifasında da iştiraq etmeyecekmiz. İkinciden, sonki zamanlarda A.Gritsenko ve Milli Meclis arasında iyi münasebetler ve işbirlik havası yaratıldı ve insana arqasından vurmaq – bizim milli adetlerimize köre değil.
Aslında Qırım’da iqtidar denişme manasını biz başta çoq anlamadıq, çünkü otonom cumhuriyetinin hep anahtar vazifelerinde, hem hükümetin başinda, hem parlamento başqanlığında hep Region partisinin veya olara ittifaq olğan siyasi grupların adamlarıydı. Bu denişmelerin manası sonra, Qırım otonom cumhuriyeti yünetimin hep önemli vazifelerine, bu sırada başbaqan, onun birqaç yardımcılarıbaqanlar, hemen hemen hep baqan yardımcıları, cumhuriyet savcısı, polis başqanı, vergi dairesi başqanı, SBU başqanı ve saire, cumhurbaşqanı seçimlerin ardından Ukrayna’nın Donetsk bölgesinden kelgen insanlar tayin etildikten sonra anlaşıldı.
Oradan ketirilgen hep insanlarğa ve Regionlar partisinin müttefiklerine otonom cumhuriyetinin yönetiniminde vazifeler yetişmediği sebebinden birqaç Qırım Tatarlarını vazifelerinden boşaltmağa başladılar. Öyle de otonom cumhuriyetin yönetiminde sayılarına köre birqaç kere az olğan Qırım Tatarların yönetiminde sayısı aşağı yuğarı daha iki kere azaldı. Böylelikle, otonom cumhuriyetinin hukümetinde tek bir Qırım Tatar baqanı (sosyal qoruma baqanı) R.Settarov, Sulama komitesinin başqanı Ş.Asanov işten boşaltıldılar, başqananın birinci yardımcısı olğan A.Abdullayev 9 kişiden ibaret olğan yardımcılarından birisi oldu. Qırım otonom cumhuriyeti Yuqarı Şurasında ise A.Süleymanov topraq komisyonu başqanlığı ve Prezidium azası vazifelerinden boşatıldı. Bundan da ğayrı cumhurbaşqanın qararınen iki rayonda valilik vazifesinde olağan Q.Osmanov (İslam Terek rayonu) ve İ.Umerov (Bahçesaray rayonu) ve Cankoy rayonun vali yardımcısı Ruslan Qurtumerov vazifelerinden boşatıldılar.
Qırım Tatarların işten boşaymaların temelinde yalnız Dontsk’ten ketirilgen kimselerge vazive yetişmeğeninden mi, yoqsa A.Mogilöv’un hep devlet strukturlarını ‘ırım Tatarlarında ‘temizleme’ planın gegçekleştirme yolunda adımlar mi, kesin söylemek biraz zor. Zannedersem,burada iki sebep te mevcuttur
Hem de, burada sırf yalan da söylerler – demek, mesele adamın milletinde değil de onun profesyonel kalitesindeymiş. Faqat, kerçekten de burada ‘etnik temizlik’ kibi körünmesin diye, vazifesinden boşatılğan İ.Umerov yerine Herson bölgesinden Regionlar partisi azası olğan S.Nimetullayev isimli bir Qırım Tatar kimseni ketirmeğe istediler. Ama Bahçesaray cemaatı buna kesinlikle qarşı çıqtı. Bu bölgede rayon ve köy şuraların vekilleri olğan 109 Qırım Tatarlarından 105 kişi prostesto olaraq vekillik vazifelerinden vazgeçeklerini bildiler. Onlarnen beraber Bahçesaray rayon şurasının başqanı A.Taryanik ve Bahçesaray valisinin yardıöcısı G.Pehar de (ikkisi de Region partisinin azaları) protestoculara qoşulacaqlarını açıqladılar ve derhal partilerinden qovuldular.
Bu durumda birqaç bölge meclislerimiz sıradan dış Qurultay toplanmasını ve milli haqlarımızı qorumaq için kerekli tedbirler alınmasını talep ettiler.
Qırım Tatarlarğa qarşı kadro meselesinde ne derecede ayrıntıcılıq olduğu hususta malümat almaq için bizim talebimiznen Ukrayna parlamentosunun İnsan haqları ve milletlerarası ilişkiler Komitesi ve Ukrayna Devlet Milletlerarası Komiteti tarafından Qırım otonom cumhuriyetinin rehberlerine kerekli mektupler yollanılğan edi ve bu mektüplerde otonom cumhuriyetin yönetiminde ne qadar adam çalıştığı ve oların arasında ne qadar sürgülükke uğratılan milletlerin temsilcileri var olduğu hususta malümat verilmesi rica etilgen edi. Bu mektuplere qarşı otonom cumhuriyeti başbaqanı V.Cartı ve parlamento başqanı V.Konstantinov’dan yalan dolu ve iki yüzlü cevaplar keldi. Yazdıqlarına küre, böyle malümat verilmesi mümkün değilmiş, çünki Ukrayna vatandaşların pasaportlarında millet kösterilmey, onun için kim nasıl milletten olğanını bilmeyler, ama otonom cumhuriyetinde işke kabül etmek meselesinde insanın milletine veya dinine köre hiç ayrıntıcılıq yoqmuş. Qırım’ın yönetimi denişmezden evvel olup keçken körüşmemizde, eğer biz A.Grisenko’nun istifasına oy vermesek ve oları koalisonlarına girmesek, o zaman Qırım Tatarlarına otonom cumhuriyetinde hiçbir baqanlıq verip olamıyacaqlarını söylegen ediler. Demek, o zaman Qırım Tatarlarını başqa milletlerden nasıl ayırıp olacaqları bile ediler, ama resmi sorular kelgeninde, bunların qafalarında derhal nasıldır denişmeler olup kete ğaliba. Birden daltonik olup gittiler ğaliba.
Cumhurbaşqanı seçimlerinden sonra daima Qurultayımızğa ve Milli Meclisimizge qarşa hareketler yapqan ‘Milli fırqa’ ve ‘Koordinasyon şurası’ adlı gruplar da epeyce canlandı. Bunlar Qırım’daki Regionlar partisinin idaresine sıq sıq ziyaret etip olarğa Milli Meclisimizge qarşı kendi hizmetlerini teklif eteler.
18 Martta H.Kubedinov ‘Qırım Tatar halqının siyasi ve cemaat teşkitlarının Koodinason Merkezi Prezidiumun Reisi’ sıfatında Qırım başbaqanı V.Cartı’ya mektup yollay. O mektübünde yazdığına köre ‘Koordinason Merkez’ V.Yanukoviç’ni ta 2004 yılından beri aktiv şekilde destekley eken ve bu sebepten çoq dehşetli repressiyalarğa ve basqılarğa ugratılğan imiş. Sonki saylavlarda Yanukoviç cumhurbaşqanı seçilmesi için büyük çalışmalar yapmışlar ve neticede Qurultayın qararına köre Y.Timoşenko için Qırım Tatarların yalnız dörtte biri oy vergenmiş. Mektubun sonunda yaza ki, eğer o ‘Koordinasyon merkez’in adamlarını yeni hükümetke alsalar, olar teklif etken insanları rayon valileri olaraq tayin edilse ve mutlaqa Reskomnats başqanlığı olarğa verilse, kelecek saylavlarda Region partisini desteklemeğe daha ziyade imkanları olacaqmış.
Daha bir 4 kişili grup kimseler ‘Qırım Tatar Milli Hareketinin veteranları’ olarak imzaladığı Cumhurbaşqanın adına yazdıqları ve Derjkomnats parasına yayınlanan ‘Golos Krıma’ gazetesinde yayıladıqları mektüpte İ.Umerov’nu Bahçesaray rayon idare başqanı vazifesinden boşatılğanını ve onun yerine Herson’dan Regionlar partisi azasini ketirme qararını can yürekten desteklediklerini ilan eteler.

Cumhurbaşqanı ile münasebetler

Ama hep bu vaqialarğa rağmen, V.Yanukoviç’in cumhurbaşkanı vazifesine geçtikten sonraki bazı qonuşmaları ve davranışları nasıldır biraz ümit verici kibi edi.
Kendi inaugurasyon qonuşmasında o, yalnız ona oy vergen insanları değil de, tüm Ukrayna’da yaşağan halqın cumhurbaşkanı olacağı, ve halqın inancını (güvenini) qazanmaq için belki de ona oy vermeğen insanlarım ihtiyaclarına daha diqqatlı olacağı hususta söyleğendi.
26 Nisanda Strasburg’ta Avrupa Konseyi Parlamento Assambleyasında bir Estonyalı milletvekilin Qırım Tatarların problemleri hususta sualine verdiği cevabında, sonki 5 yıl devamında bu meseleni çözümü için hiç birşey yapılmadığını qaydetti ve endiden sonra bu meselede önemli adımlar atılacağını ve hep meseleler Milli Meclis’nen beraber baqılacağını vadetti.
Bu Stasburg’taki açıqlamadan 3 hafta sonra, 13 Mayısta, Cumhurbaşqanın Milli Meclis rehberlerinen körüşmesi oldu. Bu körüşmede ona Qırım Tatarların problemlerini sıra sıra anlatmağa imkan oldu. Cumhurbaşqanı hep söylediğimiz meseleleri çözümünde en aktif şekilde iştiraq etebileceğini bildirdi, ama bir şart qoydu. Dedi ki, Qırım Tatarları tamamile onun ekibinde olmaları ve hep onun qararlarını yerine ketirmeleri kere olacaq. Bu sırada Ukrayna Yuqarı Şurasındaki tek bir Qırım Tatar milletvekili de şahs olaraq iqtidarda olğan parlamento koalisyona keçmesi kerek olacaq ve, elbette, parlamentoda hep Regionlar partisi tarafından teklif etilgen veya doğru sayılğan qanun ve qarar projelerine oy verecek.
Men şimdi Qurultay vekillerinden soramaq isteyim. Sız ne der ediniz, eğer sizin Ukrayna parlamentosundaki milletvekiliniz Rus Qaradeniz filosunun bizim toprağımızda daha 40 qalması için, milletimize qarşı basında pis maqaleler yayınlağan, halqımızın sürgünü doğru dep tanığan, basında milletlearası düşmanlıq havasını yaratan A.Mogilöv ve D.Tabaçnik kibi kimseleri baqanlar olaraq tayin etilmesi için ve buna benzer qararlara kendi oyunu vermiş olsaydı? Bundan da ğayrı, o koalisyonda Komünist partisi de var ve partinin başqanı basında verdiği açıqlamalarına, Qırım Tatarları Stalin’ge minnetdar olmalılar, ona altından abide qurmalılar, çünki Stalin olarnı hepsini öldürecek yerine, yalnız Qırım’dan sürdü, değen heriftir. Qırım Tatar milletvekili bu kibi mahlüqlarnen bir koalisyonda olabilir mi?
Cumhurbaşqanı ile bir ekipte olmaq şartların daha biri, Qırım parlamentosunda da bizim vekillerimiz buradaki çoğunluğu şovenist ve faşist düşünçeli kimselerden ibaret olğan koalisyonğa kirmek borclu olacaqlardı.
Bizler, elbette Cumhurbaşqanınen birçok meselelerde ve birinci olaraq Qırım Tarar halqının problemlerin çözümü etrafında işbirlikke hazır olduğumuzu bildirdik, ama koalisyon meselesi bizim için uyğun olmadığını da bildirdik. Boyle cevabımız, elbet, onun çoq hoşuna gitmedi. Ama, buna baqmadan, biz Cumhurbaşqanı Temmuz ayında Qırım’a keleceği ve Qırım Tatar Milli Meclisin hep azalarınen beraber toplantı keçireceği, ondan sonra da halqımızın vaziyetini daha iyi öğrenmek için bizim qasabalarımızı ve ‘samostroylarımızı’ ziyaret eteceği hususta anlaştıq.
Bu körüşme esnasında Cumhurbaşqanı Qırım Tatarların birqaç sorunların çözümüne yönetilgen ve bu sırada Akmescit’te Merkez cami inşaatı için topraq ayrılması hususta bir qarar imzaladı.
İki kün sonra Cumhurbaşqanın talimatınen Yalta’da Meclis rehberlerinen cumhurbaşqanın İdare reisi S.Lövoçkin, otonom cumhuriyetinin başbaqanı V.Cart otonom cumhuriyeti parlamento başqanı V.Konstantinov ile körişmesi oldu. Bu körüşmede aracılıq yapmaq için mahsus Strasburg’tan kelgen Avropa Konseyi Parlamento Assamblesi’nin başqanı Mevlüt Çavuşoğlu da iştiraq etti. Bu körüşmede de halqımızın easas meseleleri qonuşuldu, oların çözümü için Cumhurbaşqanına Milli Meclis’nen körüştüğü zaman teslim etilecek ‘Yol haritası’ kibi hareketler pilanı yapıldı.
Qırım Tatar halqının sürgünün 66. yıllığı münasebet Ukrayna halqına yazdığı açıqlamada da Cumhurbaşqanı Qırım Tatarlarının hep huquqi, sosyal ve medeni problemlerini çözümü uğrunda kerekli tedbirler alınacağını qaydetti.
Bir ay sonra (16 Haziranda) Milli Meclis reisinin Cumhurbaşqanı idaresinin başqanı S.Lövoçkin ile daha bir körüşmesi olup keçti. Bu körüşmede S.Lövoçkin 10 Temmuzda Qırım’ğa kelip Milli Meclis’nen körüşeceği, bu körüşmede hep meseleleri tafsilatlı müzakere etip bundan birqaç kün sonra olacaq Cumhurbaşqanınen körüşmeğe onun adından imzalanacaq talimatların projesini tasqıqlayacaqtıq.
Ama Temmuz ayında ne S.Lövoçkin’nen ne de Cumhurbaşqanınen körüşmeler olmadı ve bizge sebebini de haber etmediler.
Demek, körüşme olmacaq diye, men artıq 1 Ağustosqa bilet aldım ve kendi işlerimnen başqa bir memleketke ketmeğe hazırlandım. Ama 26 Temmuzda Meclis ofisine Cumhurbaşqanın Qırım temsilcisi keldi ve 3 Ağustosta Cumhurbaşqanın Milli Meclis’nen körüşmesi olacağını haber etti, ama bu körüşme nasıl formatta olacağa, yani kimler iştiraq eteceği hususta onun haberi yoqtu. Mecbur oldum biletimi geri teslim etmeğe.
2 Ağustosta biz ertesi künü, yani 3 Ağustos saat 11-30 da Tavriya üniversitesinin bir salonunda Cumhurbaşqanınen olacaq körüşmeğe resmi davet aldıq. Ama körüşme önceden anlaştığımızğa köre Qırım Tatar Milli Meclisinen değil de, nasıdır ‘Qırım Tatarların temsilcilerinen’ olacaqmış. Resmi davetnen beraber körüşmede iştiraq etecek adamların da listesini verdiler. Orada Millli Meclis reisi ve onun iki yardimcıları (R.Çubarov ve R.İlyasov), İ.Umerov başbaqan yardımcısı A.Aziz Abdullayev’den ğayrı daha 5-6 daima halqımız arasında bölücülük yaratmağa tırışqan ve Rus basınında ardı sıra hem Milli Meclimizge, hem de Ukrayna’ğa qarşı Rus basınında provokasyon mektupler ve maqaleler yazıp turğan 5-6 kişini de isimleri vardı. Biraz sonra, bu listeni hazırlayıp Cumhurbaşqanına teslim etken kimse otonom cumhuriyetinin başbaqanı V.Cartı olduğunu oğrendik.
Vaziyetni müzakere etmek ve bir qarar almaq için biz derhal Meclis Presidiumunu topladıq. Presidium azaların hepsi böyle formatta körüşmeğe qatiyen qarşı olduqlarını söylediler.
Presidium toplantısı biter bitmez R.Çubarov Yalta’ğa S.Lövoçkin’nen körüşmeğe ve ona bizim qararımızı bildirmeğe ketti. S.Lövoçkin Milli Meclis’in pozisyonunu iyi anladığonı ve sabaha qadar körişme formatını deniştirmek için hareketler yapacağını bildire, ama formatnı deniştirip olmasa bile bu körüşmede mutlaqa iştiraq etmemizni rica ete. Şü günü aqşam yine Meclis Prezidiumunu topladıq.
Prezidium toplantısında iştiraq etken 12 kişiden 10 kişi format denişmez ise körüşmede iştiraq etmemek için oy verdiler, iki arqadaşımız da körüşme yalnız hep 33 Meclis azasınen olacağı taqdirde iştiraq etmek kerek dediler.
Sabah 3 Ağustosta körüşme formatı denişmeyeceği anlaşıldı ve biz, Prezidiumun qararına köre, bu körüşmede iştiraq etmeyeceğimizi bildirdik. O körüşmeğe ketmeğe yalnız İ.Umerov’ğa müsaade verildi, çünki, aldığımız malümatlarğa köre, V.Yanukoviç körüşmede onu yine Başçesaray valisi vazifesine tayin eteceği hususta kendi qararını imzalayacaq eken. Ama o bu toplantıda Milli Meclis adından qonuşmayacağı hususta da qarar alındı.
Neden biz bu kibi körüşmede iştiraq etmeğe razı olmadığımızın sebebi, zannedersem, herkes anlaydır.
Birinciden, bizge hiç haber vermezden ve bizim razılığımızı almazdan 13 Mayısta anlaştığımız körüşme formatı deniştirildi.
İkinciden, eğer Cumhurbaşqanın bizim cemaat teşkilatlarımıznen körüşmeğe isteği var ise, neden bizim 200 den ziyade olğan ve milletke imkanlarına köre hizmet etmeğe çalışqan teşkilatlarnen değil de, yalnız provasyonlarnen uğraşqan ve daima Rus basınında milletin temsil etken organımızğa qarşı iftiralar ve uydurmalar yazıp turğan kimselerni davet etmeğe uyğun kördüler.
Üçüncüden, listede ‘Qırım Tatarların temsilcileri’ kibi kösterilgen kimselerni hiç kimse temsilci olaraq seçmedi, kendilerinden ğayrı hiç kimseni temsil etmeyler, onun için Qırım Tatar Milli Meclisinin oları ‘halq temsilcisi’ olaraq qabül etmeğe ve bu sıfatta olarnen bir masağa oturmağa haqqı yoqtur. Buların mantığına köre, demek, yeter ki Milletin milli orğanına qarşı pislikler söyle de, sen derhal ‘halq temsilcisi’ olacaqsın mı? Dünyada yoq öyle şey! Eğer biz buna razı olsaydıq, yarın bize vatandaşlarımız: ‘Süzge kim haq verdi milli organımıznı bu derecede aşağalamağa?’ demezlerdi mi?
Dördüncüden, böyle körüşmede Cumhurbaşqanınen konstruktif şekilde meselelerimizi müzakere etmek imkansızdı. Bunlar her zamanki kibi Milli Meclise qarşı kendi pis uydurmalarını söyleyecekler (aslında, 3 Ağustosta öyle de oldu), Meclis azaları elbette bunlara qarşılıq vermeğe mecbur olacaqlar, ve neticede Cumhurbaşqanı da qolaysız bir vaziyette qalacaq. Yalnız bu provokasyonı düşünüp çıqarğan danğalaq Qırım Tatarların bir birilerinen tartıştığını seyretip keyflenecek.
Bu sebeplerin sayısını daha devam etmek mümkün, ama bunlar da, zannedersem yeterlidir. Eminim ki bu mesele Meclis Prezidiumunda değil de Qurultay toplantısında bile baqılsa idi, biz yine böyle körüşmeni qabül etmeme qararına kelek edik.
Hep bununla beraber, 3 Ağustosta körüşme nasıl şekilde olsa bile, Cumhurbaşqanı birqaç 13 Mayısta müzakere ettiğimiz Qırım Tatarların sorunlarını çözümü için talimatlar imzaladı ve biz buna minnetdarız.
Qırım Tatar Milli Meclisi’nin ve Qurultayın esas vazifesi halqımızın haq-huquqlarını iade etilmesine, onun sosyal ve diğer problemlerine destek olmaqtır. Eğer Cumhurbaşqanı bu meseleleri halqımızın iradesine ve haqlı taleplerine köre çözmek için adımlar yapacaq olsa, mutlaqa bizimle körüşmesi ve fikirleşmesi bizim için çoq önemli değil – istediği adamlarnen körüşsün ve fikirleşsin. Ama bir saqınca var ki, onun bu meselede adımları bir qaç yıl evvel Qırım komünist partisin başqanı L.Graç’ın adımlarına biraz benzey. O da, bildiğiniz kibi, Milli Meclisimizge qarşı kendisi beğengen kimselerden nasıldır ‘Aqsaqallar Şurası’ qurğan edi ve ona halqımız derhal ‘Akçaqallar Şurası’ vergen ediler.
İki hafta önce ben Cumhurbaşqanın adına mektüp imzaladım ve bu mektüpte daha önceki anlaşmamızğa köre Qırım Tatar halqının gercek temsil etken organ ile körüşme keçirilmesini teklif ettim, çünki Cumhurbaşqanın qararı olmadığı taqdirde birçoq meselelerin çözümü imkansızdır.
Nasıldır bir şekilde müracaatımızğa cevap olaraq iki kün önce Cumhurbaşqanı 873 numaralı 26 Ağustos tarihlı ‘Qırım Tatar halqının temsilcileri Şurası meseleleri’ adında bir qarar imzaladı. Bu qararda eski Cumhurbaşqanı L.Kuçma tarafından tasdıqlanğan ‘Qırım Tatar halqının temsilcileri Şurası’na birqaç denişmeler kirsetile. Bu denişmelerin içerisinde en önemli maddesi şu ki, endiden sonra bu ‘Şura’ Qurultay’da seçilecek yerine Cumhurbaşqanı tarafından tayin etilecek.
İkinciden, Cumhurbaşqanın kendi qararınen qurulğan ‘Şurağa’ evvelki 33 Milli Meclis azası yerine 19 kişi kirsetile. Bunların arasında 7 Milli Meclis azası (E.Ablayev, M.Cemilev, R.Çubarov, R.İlyasov, B.Mamutov, S.Saliyev, İ.Umerov), Sudaq regional meclisin reisi (İ.İdrisov), bir Qurultay vekili (Q.Osmanov) ve daha çoğunluğun esas işleri Milli Meclisin ve Qurultay’ımızın daima hep qararlarına qarşı hareketler yapmağa çalışqan kimseler (V.Abduraimov, D.Akmollayev, L.Bezaziyev, S.Berberov, E.Gafarov, S.İzedinov, S.Nimetullayev, E.Seitbekirov, A.Finenko, T.Çelebiyev). Elbette, Cumhurbaşqanın kendi qurduğu nasıldır quruluşqa istediği adamları soqmağa haqqı vardır. Yalnız, menim fikirimce, bu quruluşun adı deniştirilse daha doğru olacaqtı, çunki halq taraftan seçilmeğen ve sadece tayin etilgen kimseler ‘halqın temsilcileri’ olamazlar.
Qurultay vekilleri bu meseleni de müzakere etip bazı qararlar almaları kerek olacaqtır. Birinciden, Qurultay bu adı geçen Milli Meclis azalarına böyle ‘Şura’nın azası olmağa razılıq vereler mi veya yoq mı. Eğer razılıq vere ise bu insanların kendi isteklerini bilmek kerek olacaq – olar böyle ‘Şura’ğa kirmeğe razılar mı, yoqsa yoq mı, çünki hiç kimseni zorlamaq mümkün değildir.
Cumhurbaşqanı ve halkqımızın temsil etken organ arasında mutlaqa konstruktiv işbirlik olması kerek, çünki kerginlik ne bizim milletimizge, ne de devletke fayda ketirmeyecektir. Ama Cumhurbaşqanın idaresi tarafından, ne yazıq ki, böyle adımlar şimdice körünmey.

Qırım’ın ve Qırım Tatarların soruları qonuda Uluslararası forum

Avrora ülkelerinde Qırım’ın geopolitik baqımdan önemini ve bölgede istiqrarsızlıq olduğu taqdirde neticeler nasıl olabileceğini çoq yaqşı anlaylar. Qırım’da olup keçken gelişmelerden rahatsız olğan Avropa Birliğine azası olğan birqaç devletler sonki zamanlarda Qırım’ın ekonomisini iyileştirmek maqsadınen birğaç yatırım programlarını hazırlamaqtadırlar. Ama, malüm olduğu kibi, çoq milletli ve din inançları farqlı olğan bölgelerde barış ve istiqrar olması için insanların ekonomik ve sosyal durumları iyileşmesi yeterli değil. Bundan ğayrı, o bölgenin ve o bölgede yaşağan insanların huquqi, lisan, medeniy, maarif ve daha birçoq diğer problemlerin çözümü için tedbirler alınması kerek.
İşte bu meseleleri de baqmaq için Qırım’ın ve bu toprağın tamır halqın haq-huquqlarını iade edilmesi problemleri qonuda bir uluslrarası fırum geçirmek fikir doğdu. Bildiğiniz kibi, bu fikir 18 Mayısta keçirdiğimiz Qırım Tatar halqının sürgünün 66-yıllığuna bağışlağan mitingte 30 binden fazla insanlaromız tarafından desteklenilgen edi ve bu teklif o mitingte qabül ettiğimiz resolüsyonun esas maddesi oldu
Bu forumğa, düşüncelerimizge köre, Avrupa Birliğinin, Avropa Konseyı Parlamenter Assamlesinin, Avrupa Parlamentosunun, Birleşik Devletler Teşkilatının birqaç strukturlarının, İslam Konferansı Teşkilatıının, Türk Devletleri Parlamenter Assambleyasının, BDT’na temsil olmağan milletleri Teşkilatının, Avrupa Milletleri Federal Birliğinin temsilcilerini, dünyada belli ve ihtibarlı siyaset adamlarını davet etilmesi kerek olacaqtır.
Bu Qurultay toplantısında bizler prensip olaraq böyle forum keçirilmesi qonuda qarar almamız ve bu forumğa hazırlanmaq için teşkilatlandırma grupunu seçmemiz kerek olacaqtır. Ama forumun keçirilecek tarihini biz yalnız hep hazırlanma çalışmaları tamamladıqtan sonra ilan etip olurmuz. Bu qonuda Milli Meclis artıq birçoq uluslararası teşkilatlarnen, bu sırada Avrupa Parlamentosunu ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Assambleyasının milletvekillerinen, Parlamenterler Assamblesinin başqanınen, birqaç memleketlerinde etnik Ukraynalı parlamenterlernen fikirleştik ve oların böyle forumda iştiraq eteceklerine razılıq aldıq.
Ümit ederiz ki devlet bu forumni keçirilmesine ayaq çalmaz ve, tam tersine, organizasyon baqımda belki nasıldır yardım da verir, çünki bu forum Ukrayna devletinin menfaatlarına veya onun prestijine hiç zarar ketirmeyecek, yalnız Ukrayna devletine bu Sovyet komünist rejiminden miraz olaraq qalğan problemin çözümüne yardımcı olacaqtır.

İki aydan sonraki yerel seçimler

Ve nihayet, birqaç söz iki ay sonra 31 Ekimde olup keçecek Qırım Yuqarı Şurasına, yrli şuraların, belediye ve köy-qasaba başqanlıqlarına seçimler hususta. Bu qonuda ayrı bir qonuşma olacaq, onun için menim söyleyeceğim qısqa olacaq.
Bu seçimler, malüm olduğu kibi, yeni, bu sene Ukrayna parlamentosu tarafından10 Haziranda qabül etilgeq qanunğa köre keçirilecektir.
Bu qanun birçok Ukrauna huquçuların ve uluslararası teşkilatların rahatsızlığını ve endişesini yarattı. Uluslararası Mıllı demokratık enstitüsü tarafında yapılan analisge köre bu qanun demokratik değil, Venedikt Komisyonun taleplerine ve Ukrayna anayasasının bazı maddelerine ayqırı ve aslında esas olaraq Regionlar partisine uyğun olğan qanundur. Qırım Tatarları için bu qanunun en çalımsız tarafı şu ki, Qırım Yuqarı şurasına ve rayon şuralarına seçimler eskisi kibi yalnız partiler esasında değil de qarışık, yanı yarı majoritar ve yarı parti esasında olacaq. Bu bizim seçilebilecek vekillerimizin aşağı yuqarı iki kere azaltacaq, çünki bizim soydaşlarımız Qırım’da dağınık yaşaylar ve hiçbir seöim bölgesinde vekil seçilecek qadar çoğunluğu teşkil etmeyler. Biz yalnız parti esasında vekillerimizi seçip olacaqmız.
Ama, nasıl da olsa, bu qanun Cumhurbaşqanı tarafından imzalandı. Onun hep eksikliklerine rağmen qadar da olsa devlet strukturalarında halqımızın temsilcileri olması için biz bu seçimlerde aktif şekilde iştiraq etmeğe mecburmuz.
İki kön sonra, 30 Ağustosta, Ukrayna parlamentosunun sıradan dış toplantısında bu qanunğa birqaç denişmeler kirsetilmesi meselesi baqılacaq, ama konkret nasın denişmeler olacağı daha tam belli değil.
Bu saylavların bizim için daha bir menfi tarafı şu ki, bu sefer devlet strukturaları bizim temsilcilerimiz yönetim sisteminde daha az olması için mümkün olduğu qadar Qırım Tatarların arasındaki bölücü gruplarını destekleyecekler.
Bügünkü duruma köre, ‘Milli fırqa’ adlı grup seçimlere ‘Ukrayna Köylüler Demokratik Partisi’ ile beraber girecekmiş, H.Kubedinov başlığında ‘Koordinasyon Şura’ adlı grup ise 2005 yılında qurulmuş ‘Üçüncü Güç’ adlı partinen beraber seç.mlerde iştiraq edecekmiş. Bu partinin başında bir iş adamı, yakında Ukrayna Vergi idaresinin bir bölük başqanı olaraq tayın edilen Vasiliy Gavrilük isimli adam. Birqaç malümatlarğa köre bu nasıldır ‘teknik’ parti emiş, yani bağımsız olmayan, Regionlar partisine yardımcılıq veya uşaqlıq yapmaq için qurulan bir parti.
Eğer maqsat gerçekten de 3-faizli barajnı geçip kendi vekillerini Qırım parlamentosuna veya rayon şuralarına geçirmek olsaydı, o zaman bunların birleşmesini ve tek bir parti altında seöimlerge kirmelerini beklemek mümkündü. Ama oların sponsorları ğaliba anlaylar – bunlar ne qadar birleşseler bile hepsi bir barajnı keçip olamıyacaqlar, ama ayrı ayrı olsalar belki de Qurultay’dan ziyadece ses qoparıp olurlar.
Belki de oların birde birini otonom cumhuriyetinin yöneticileri kendi parti listelerine soqup vekil olaraq seçilmesini sağlayabilirler, değen fikir de var. Ama fikir çoq realistik olduğuna benzemey, çünki, söylentilerge köre, şimdi Kırım parlamentosuna parti listesinde geçerli yerin fiyatı 250 bin dolarğa ulaşmış. Bizim bölücü grupların sahipleri, zannersem, bu qadar masraflarğa qatılayacaq qadar fedakar değildirler, ama tepeden emir kelse, her şey olabilir.
Umit ederiz ki, hep bizim yerli meclislerimiz ve Qurultay vekillerimiz kelecek saylavlarda halqımız aktıf iştiraq etip kerekli şekilde oy vermeleri için kerekli hareketler yapacaqtırlar. Eğer biz seçim kampanyasını başarılı keçirip olsaq, bu bizi milletimizni parçalamağa çalışqan devlet strukturalarındaki bazı basiretsiz kimselerge güzel bir cevabımız olacaqtır.
Qonuşmamın en sınunda şunu da hatırlatmaq isteyim ki, Qurultay Reglamentin 6.6 ve 6.7 maddelerine köre Qurultay vekilleri her toplantıda Milli Meclis azalarının veya Milli Meclis reisinin deniştirme qonusunda oylaqaya haqqı vardır.

Qiqqatınız için sağ olunuz.