Rusya'nın Kırım'daki sorunlarla ilgili raporu

Rusya Devlet Başkanlığı Sivil Toplumu Geliştirme ve İnsan Hakları Konseyi, "Kırım sakinlerin problemleri" adlı özet rapor hazırladı. Söz konusu uzmanlar raporu hazırlamak için 15 ile 18 Nisan arası tarihlerinde Kırım'da hükümet temsilcileri, din adamları, muhabirler, hukukçular ve diğer vatandaşlar ile görüştü.

Konsey üyeleri Yevgeniy Bobrov, Svetlana Gannuşkina ve Olga Tseytlina tarafından hazırlanan ve ilgili kurumun resmi internet sitesinde yayınlandı. İnsanlar Kırım'ın Rusya'ya ilhakından sonra yarımadada vatandaşlık, mülkiyet hakları, çalışma hayatı, eğitim, gıda, milliyetlerarası ilişkiler, din, yargı, banka işlemleri, turizm gibi farklı alanlarda karşılaştıkları sorunları dile getirdiler.

Raporda Rusya pasaportlarının verilmesi sırasında meydana gelen sorunlara yer verilirken, birçok kamu çalışanı Rusya vatandaşlığına geçmemesi durumunda işten çıkarma tehditleri aldığını belirtti. Birçok Kırım Tatarının tarım amaçlı toprak arazisine sahip olması ve Rusya kanunlarına göre Rusya vatandaşı olmayanların söz konusu arazilere sahip olamaması nedeniyle Kırım Tatarlarının Rusya vatandaşlığını kabul etmeye mecbur olduğu belirtildi. Öyle ki, Nisan ayı ortası itibarıyla Rusya vatandaşlığından vazgeçen 1200 kişiden sadece 8-10 kişinin Kırım Tatarı olduğu kaydedildi.

Bunun yanı sıra Konsey raporuna göre, Kırım sanayisi ve tarımı yarımadanın ihtiyaçlarından sadece yüzde 70’ni karşılıyordu, kalanı Ukrayna anakarasından sağlanıyordu. Son zamana kadar Rusya ve Kırım’da gıda ve diğer ürünlerine farklı fiyat politikası uygulanıyordu, Akmescit'teki fiyatlar Rusya fiyatlarına göre çok daha düşüktü. Gümrük kaldırıldıktan sonra Rusya’nın Krasnodar şehrinden iş adamları Kırım’a gelip ürünleri satın almaya ve Rusya’nın diğer bölgelerinde satmaya başladı. 

Eğitim alanındaki sorunlara da değinen Konsey üyeleri, ilhaktan önce Akmescit'te Ukraince eğitim veren tek lisenin faaliyet gösterdiğini, şimdi ise okulda Rus dilinde eğitimi uygulamak istediklerini kaydettiler. Tavriya Milli Üniversitesi'nde olan tek ihtisaslaştırılmış Ukrain-Kırım Tatar Dil ve Edebiyat Fakültesi de kapatılıyor. Söz konusu lise ve fakültede eğitimin yenilenmesi gerekiyor.

Raporda, 1975 doğumlu Kırım Tatarı Reşat Ametov’un cinayetinin de geniş yankılar uyandırdığı belirtildi.  Kırım’ın işgaline karşı çıkan Reşat Ametov 3 Mart’ta kaybolmuştu. Birçok işkence izi olan cesedi 15 Mart’ta Karasupazar / Belogorsk’un Ortalan / Zemlyaniçnoye köyünde bulundu. Başı koli bandı ile çevrili olup ayaklarında kelepçeler olmasına rağmen polis soruşturması, Ametov’un trafik kazasında öldüğünü bildirdi. Reşat Ametov’un eşi ve üç küçük çocuğu kaldı.

Kırım’da Rus dilinde Kuranı dağıtan İvan Selentsov'un, referandumun yapıldığı gün polis tarafından tutuklanıp işkencelere uğradığı, sonradan Kırım dışına çıkarılıp Kırım’a girmeme konusunda tehditleri aldığı bildirildi.  

Rapora göre, medya ile ilgili durum da endişe verici hale geldi. Bazı internet siteleri ve basılı yayınlar kapatıldı. Basın mensupları, Rusya mevzuatının birçok sınırlamanın oluşturduğunu, bunun sonucunda da gazetecilik kalitesinin düşeceği kanaatinde.

Referandum konusuna ilişkin uzmanlar ve vatandaşlarla yapılan görüşmeler sonucunda, Sivastopol’de referanduma katılımın yüzde 50-80 olup çoğunun Rusya ile birleşmek için oy verdiği bildirildi. Kırım’da ise referanduma katılım yüzde 30-50 olup, referanduma katılanların yüzde 50-60’ı Rusya ile birleşmeden yana oy kullandı. Yapılan görüşmeler neticesinde Refarandumda oy kullananlar Rusya'ya bağlanmaktan çok mevcut Donetskli iktidarın yolsuzluk ve hırsızlığına karşı oy kullandığını kaydetti.