“Ümerov’un davası AİHM'ye gönderilmeli”

Ukrayna Parlamentosu Mevzuat Estitüsü Başkanı, Hukuk uzmanı Prof. Dr. Boris Babin Kırım Haber Ajansı’na (QHA) Kırım Tatar Milli Meclisi Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov’un davasındaki hukuki ayrıntıları hakkında açıklama yaptı ve bu durumda daha iyi ne şekilde hareket edilmeli konusunda önerilerde bulundu.

Hukuk uzmanı Prof. Dr. Boris Babin,özellikle aşırıcılık konusunda “kendine özgü” olan Rus yasalarında aşırıcılık teriminin kesin olarak belirtilmediğini, dolayısıyla Rus gizli polisinin aşırılık için istediği insanı cezai sorumluluğuna tutabileceğini anlatırken, “Teorik olarak bu maddeye göre herkes yargılanabilir. Sovyetlet zamanında 'Soyetlere karşı ajitasyon' maddesi vardı ve Ümerov’un durumu buna uygun. Mesela soruşturma görevlisi özellikle siyasetçiyseniz, konuşmalarla aşırıcılığa çağırdığınızı düşünüyor, böylece siz otomatik olarak baskıcı rejimin altına düşüyorsunuz” dedi.

Babin’e göre Rusya Sovyet totaliter cezalandırıcı sisteminin klasik bir özelliği olan zorunlu psikiyatri tedavisi gibi spesifik cezalandırma yöntemine geri dönüyor. Bu yöntem hükümet suçlarını ispatlayamadığı  ünlü insanlara karşı kullanılıyor. Uzman, “Rus yasalara göre bile, hasta, yaşlı insanın Rusya için neden tehlike olduğunu, neden İlmi Ümerov’a karşı sınırlayıcı önlem uygulandığını veya hapis cezası verildiğini anlatmak zor olacak. Ve Rusya bunu anlatamaz. Bu yüzden onlar böyle bir zorunlu ekspertiz uydurdu” şeklinde açıklama yaptı.

İlmi Ümerov’u kurtarmak için Ukrayna’nın birkaç adım atabileceğini söyleyen Babin, “Hukuki adımlara gelince, işgalci yargı yetkisinde ulusal destek. Bu gerekli. Rus avukatlarının İlmi Ümerov’un dava dosyalarını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne hala iletmedikleri için çok şaşırdım.Çünkü burada biz AİHM’nin özel prosedürünü kullanabiliriz. Bu durumda büyük ölçüde insan haklarının sınırlama riski var. Gerçek hayat riski bu yüzden davanın hızlı bir şekilde incelenebilir ( tüzüğün 39. kuralı devlete insan hayatına veye sağlığına onarılamaz hasar verebilecek faaliyetlerde bulunmaya yasaklıyor). Bu tam böyle bir durum, insan fiziksel olarak hasta ve düzenli tedavi ve bakıma ihtiyacı var, ancak zorunlu olarak psikiyatri klinikte tutuluyor” diye belirtti.

Ukrayna’nın İlmi Ümerov için yapabileceği bir başka şey uluslararası toplumu bilgilendirmek. Bu konuya Ukrayna Parlamentosu İnsan Hakları Sorumlusu, yerli halkları sorunları ile ilgilenen yapıları dahil edilmeli. Çünkü bu durumda sadece sivil aktivist değil  Kırım Tatar Milli Meclisi Başkan Yardımcısı söz konusu. İlmi Ümerov BM taraşından kabul edilmiş yerli halkın temsilci organının üyesi olduğunu belirten uzman, “Çok tuhaf Ukrayna BM’nin özel kurumlarına neden başvurmuyor. Orada yerli halklardan sorumlu özel yetkili var. Özel forum var, oraya bu konu derhal iletilmeli. Ayrıca bu durum AGİT ve Avrupa Konseyi düzeyinde ele alınabilir. Bu sorunu toplum unutmasın diye medyalarda sürekli konuşulmalı. Rusların böyle önemli bir insana işkence ederek eziyet ettiklerini anlatılmalı” dedi.

Bununla birlikte hukuk uzmanı şu an İlmi Ümerov’a baskı yapan insanlara karşı ceza şeklinde gerekli eylemlerini uygulaması gerektiğini belirterek, “Biz soruşturma görevlileri, savcıların, hakimlerin, hastanedeki doktorların isimlerini biliyoruz, onlar hepsi Ukrayna vatandaşı. Ve kendi vatanına ve yeminlerine ihanet ettiler. Bu insanlar, insanın psikolojik durumunu etkilemek için zorunlu sınırlama ve işkence uyguladıkları zaman, biz bunu bizim yasalara göre soruşturmalıyız” diye vurguladı.

Kırım Tatarlarına karşı baskıların durmak bilmediği Kırım’da Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), 12 Mayıs 2016 tarihinde Kırım Tatar Milli Meclisi Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov’u gözaltına almıştı.
 
Kırım’ın sözde Savcısı Natalya Poklonskaya, FSB’nin İlmi Ümerov’a karşı dava açtığını bildirerek, Ümerov’un Rusya’nın toprak bütünlüğünü bozmaya yönelik çağrılar ve eylemlerde bulunmasından şüphelenildiğini ileri sürünce, Ümerov hakkında ev hapsi kararı verilmiş ve evinde arama yapılmıştı.
 
17 Temmuz tarihinde İlmi Ümerov, Kremlin’in kontrolü altında bulunan Akmescit’in Kievskiy Bölge Mahkemesi’ne hakkında dava açılması kararına itiraz dilekçesi verdiği bildirildi. Ayrıca Rusya Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) soruşturma görevlisinin adına gönüllü olarak psikiyatrik ekspertiz yapmayı reddettiği ile ilgili dilekçe gönderdiğini bildiren İlmi Ümerov, bu ekspertizi kişiliğini itibardan düşürme ve iş itibarini küçük düşürme girişimi olarak değerlendirdiğini belirtti. Akmescit’in sözde Kievskiy Bölge Mahkemesi, 20 Temmuz tarihinde yaptığı duruşmada, Kırım Tatar Milli Meclisi Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov’un aleyhine dava açılmasını öngören karara itiraz dilekçesini inceleyerek haklı bulmadı.

Akmescit’in sözde Kievskiy Bölge Mahkemesi’nde 11 Ağustos tarihinde İlmi Ümerov’un psikiyatri kliniğine kapatılması ile ilgili dilekçe incelendi. Duruşma sırasında tansiyonu yükselen İlmi Ümerov için ambulans çağrıldı. Tansiyonunun 220/100 kadar yükseldiği için kalp krizi geçirme riski olan İlmi Ümerov, duruşma salonundan hastaneye kaldırıldı.

Ardından avukat Nikolay Polozov, “Hakim Rube, İlmi Ümerov’u adli psikiyatrik muayeneye göndermeye karar verdi” diye bildirdi.

18 Ağustos tarihinde ise Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB) görevlileri, Kırım Tatar Milli Meclisi Başkan Yardımcısı İlmi Ümerov’u yasadışı şekilde, baskı kullanılarak hastaneden taburcu ederek psikiyatri kliniğine götürdü.

Daha sonra Zair Smedlayev İlmi Ümerov’un sağlık durumunun kötüleştiğini bildirmişti. Ardından Ümerov’un avukatı Mark Feygin, FSB’nin Ümerov’a yönelik baskıları ve eylemleri ile ilgili olarak Strazburg'da bulunan İşkencenin Önlenmesi Avrupa Komitesi’ne başvuru yapacağını bildirdi.