Luhansk’ta Altın Orda dönemi han köşkü keşfedildi

Arkeologlar, Luhansk bölgesi Popasnyanski ilçesinde Altın Orda hanlarının 14. yüzyıldan kalma yazlık köşkünü buldular.

Azatlık Radyosu’nun haberine göre kazılarda silahlar, süs eşyaları, çok sayıda Tatar madeni parası bulundu. Haberde arkeologların bu eşyalar sayesinde Orda hükümdarının adını ve orta çağ dönemi Tatarları hayatından ilginç şeyler öğrendikleri kaydediliyor.

Luhansklı arkeologlar, göçebeler ayrıldıktan sonra geriye hiçbir şey bırakmadığını belirterek daha önce Ukrayna’da bu tür anıtların hiç bulunmadığını, bundan dolayı söz konusu buluntunun benzersiz olduğunu vurguladılar.

Hanların durağı, iki taraftan yarıklar ve sularla çevrelenmiş dar bir plato üzerindeki tepede bulunuyordu. Bu yer, Severskiy Donetsk nehri yanında bulunuyor. Kampın bulunduğu yerde çok güzel bir manzara bulunuyor, çevredeki tepelerde ileri karakollar bulunuyordu. Uzmanlara göre 1361 yılında Ak Orda Kırım Hanı tahtına geçen Batu Hanedanının son hanı olan Abdullah Han (iktidarda bulunduğu tahmini dönem 1361-1370) bu yerde haremi, hizmetçileri, korumaları, esnaflarıyla beraber yazı geçiriyordu. Uzmanlar, Abdullah Han’ın burada kendi parasını bastığını tahmin ediyorlar. Yerel yöre bilimcileri Abdullah Han’ın konuşlandığını tahmin ettikleri yerde 400 adet bakır ve gümüş para buldu. Bu para Naslediye (Miras) Doğu Ukrayna Arkeoloji Merkezi Başkanı Prof. Dr. Sergey Sanjarov’a teslim edildi.

Sanjarov, “Bizde çok sayıda madeni para var. Bunların yüzde 95’i Abdullah Han’ın iktidarda bulunduğu döneme ait. Bunun yanı sıra para taslakları var. Bu durum paranın burada basıldığını gösteriyor. Para basma hakkı sadece hana aitti. Başka hiç kimsenin para basma hakkı yoktu.” dedi.

Yerel halk, Tatar paralarının son birkaç on yıl boyunca sık sık bulunduğunu söylüyorlar, ancak bu paralar bilim adamlarının eline yeni geçti. O dönemde Tatar halkının İslâm’ı kabul etmesine rağmen çoğu sikkenin üzerinde hayvan resmi bulunuyor. Tarihçiler, para üzerinde hayvan resimlerinin bulunmasının o dönem Tatarlarında putperestlik adetlerinin daha kalmaya devam ettiğinin bir göstergesi olduğunu öne sürüyorlar.

Sergey Sanjarov, “Tatarlar, Özbek Han döneminde, 1320 yılında İslâm’ı kabul etmişlerdi. Para ise 1360 yılında basılmıştı. Galiba o dönemde hayvan resmedilmesini yasaklayan İslâm kanunları henüz tam oturmamıştı. İslâm kabul edilmeden önce her han ailesinin kendi totemi vardı. Bu madeni parada dört bacaklı hayvan resmi bulunuyor. Büyük ihtimalle Abdullah Han ailesinin totemi pars idi. Bazı sikkelerde kartal ve doğan görüntülere rastlanıyor. Bütün bunlar onlarda putperest adetlerinin hala kaldığını gösteriyor.” dedi.

Birkaç gümüş madeni paranın üzerinde paranın basıldığı yerin adının belirtilen “Muazzam Ordu” şeklinde yazısı bulunuyor. Uzmanlar, söz konusu yazının bu yerin adı olduğu iddiasında bulundular. Buluntular arasında Tatar askeri satırlar ve gümüş kadın yüzükleri yer alıyor.

KÖŞKÜN ULUSAL ANIT LİSTESİNE ALINMASI TEKLİF EDİLİYOR

Bilim adamları, söz konusu mevkiinin Ukrayna Arkeolojik Anıtlar Kaydında tescil edilmesini teklif ediyor, çünkü bu yer kaçak arkeologlar için ilgi odağı oldu. Luhansk Arkeologlar Birliği Başkanı Aleksey Brityuk, “Şu ana kadar toprak altından çıkarılan madeni paranın sayısı tam olarak bilinmiyor, ancak bunların sayısı binlerce olabilir. Biz insanların elindeki parayı geri alamayız, çünkü onlar bu binlerce adet sikkeyi yol üzerinde bulmuşlardı. Bu yer kayda alınırsa, hiç kimse bu nesneleri arkeolojik katmandan çıkaramaz.” dedi.

Luhansk Valiliği Kültür ve Turizm İdaresi Başkan Yardımcısı Vladimir Vıbornıy, bu arkeolojik mevkiinin kayda alınması konusunda her türlü katkı sağlayacağını dile getirdi. Arkeologlar şu anda otağın bulunduğu yeri ve Ordu hükümdarının gömüldüğü yeri arıyorlar. Çalışmaların daha 1 yıl süreceği tahmin ediliyor.

Osman Bayramaliyev
QHA