Vozgrin’in Kırım Tatar Tarihi kitabı tanıtıldı

Rus bilim adamı Prof. Dr. Valeriy Vozgrin’in 4 ciltlik Kırım Tatar Tarihi kitabı 14 Ağustosta Akmescit’te tanıtıldı.

Kırım Akademik Ukrayna Müzikal Tiyatrosu’nda yapılan tanıtıma Kırım Tatar bilim, iş ve kültür çevresinden insanlar katıldı.

Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, yaptığı konuşmada Valeriy Vozgrin’e yaptığı büyük, muazzam çalışması için teşekkür etti. 1990’lı yıllarda Valeriy Vozgrin’in Kırım Tatar Milli Meclisi üyesi olduğunu kaydeden Kırımoğlu, Vozgrin’in üye seçilirken en çok oy alan kişilerden birisi olmasının yurttaşları arasında sahip olduğu güveni yansıttığını ifade etti. Mustafa A. Kırımoğlu, konuşmasının sonunda “Geçek erkeğe Kırım Tatarları ya at, ya kılıç ya da kalpak hediye ederler” diyerek Valeriy Vozgrin’e Kırım Tatar kalpağı hediye etti.

Kırım Tatar Tarihi: Kırım Yerel Halkının Etnik Tarihi Denemeleri kitabı, eski çağlardan 1940'lı yıllara kadar olan dönemi kapsayan 4 ciltten oluşuyor. Kitap, yazarın araştırma çalışmaları dışında 9 yerli ve 3 yabancı (Rusya, Danimarka, İsveç) arşivinden toplanan, 15 - 20. yüzyıl arası dönemine ait olan belgeleri; Ortaçağ'dan itibaren 20. yüzyıla kadar Kırım’ı ziyaret eden veya Kırım’da yaşayan yabancı tarihçilerin denemelerini; gezginlerin, diplomatların, doktorların, askerlerin günlüklerini, mektuplarını, notlarını; tarihi olayları anlatan Kırım Tatarlarının sözlerini; uzmanların yayınlarını içeriyor.

Valeriy Vozgrin, bu kitabı yazma fikrinin daha gençken ortaya çıktığını kitap üzerindeki çalışmaların ise 20 yıldan fazla sürdüğünü söyledi.

Valeriy Vozgrin, “Kitap yazma fikri gençliğimde yaşadığım deneyimlerim sonucu ortaya çıktı. Ben Kırım’ın geleneksel kültürünün yok edildiğini görüyordum ve bu kültürün onarılması ve yeniden canlandırılmasında Kırım Tatarlarının en tutarlı ve en hazır olduğunu düşünüyordum. Kültür ise tarihten başlar” dedi.

Valeriy Vozgrin, çalışmasında kendisini en çok zorlayan kısımla ilgili olarak, “Bu çalışmanın en zor kısmı, eski toplumlardır. Çünkü bizim uzmanlarımız bile ortak fikre gelemiyor, her zaman tartışıyor. Ben, kendi düşünceme göre en güvenilir yazarları seçtim ve onların düşüncesini kullandım. Ayrıca bu dönemle ilgili çalışmalarda arşiv verileri olmadığı da dikkate alınmalı” dedi.

Kırım Tatar Tarihi kitabının sadece 1946 yılına kadar olan dönemi kapsamasına ilişkin olarak açıklama yapan Valeriy Vozgrin bunu Kırım Tatarlarının sürgün edildiği yerleri iyi bilmemesinden dolayı kaynaklandığını söyledi.

Valeriy Vozgrin, “Ben, 1944 yılında Kırım Tatarlarının sürgün edildiği Özbekistan’ı ve diğer Orta Asya ülkelerinin diğer özellikleri bir yana coğrafyasını bile iyi bilmiyorum, bu yüzden sürgün sonrası dönemi anlatmaya cesaret etmedim” diyerek çalışmalarını belki çağdaş Kırım Tatar tarihiyle devam edeceğini söyledi.

Yaptığı konuşmasında Valeriy Vozgrin, neredeyse 20 yıl önce yayımlanan “Kırım Tatarlarının Tarihi Kaderi” (Исторические судьбы крымских татар) çalışmasından da bahsetti. Bu çalışma eski Sovyetler Birliği’nde geniş tarihsel bir dönemde Kırım Tatarlarının kaderini anlatan ilk kitaptı. Kitap, eski çağlardan 1917 yılına kadar olan dönemi kapsıyor.

Valeriy Vozgrin, Kırım Tatar tarihi araştırmalarında, devrimden sonraki ilk yıllar, Sovyet dönemi, savaş yılları ve sürgün dönemini aydınlığa çıkarma fikrini yıllardır kafasında olgunlaştırdı. Valeriy Vozgrin’e yerli ve yabancı arşivlerden meslektaşları yardım etti. Kırım’dan maddi yardım toplandı. 2004 yılında Kırım Sedası (Golos Krıma) gazetesinin girişimi üzerine “Kırım Tatar Tarihi” araştırılması ve sonradan oluşturulması ve yayımlanması için fon toplama komitesi oluşturuldu. Fon toplama süreci yıllar sürdü. Araştırmanın yapılmasını isteyen herkes büyük küçük maddi yardım yaptı. Projenin finansmanına uluslararası enstitüler ve fonlarla birlikte en büyük yardımı yapan Lenur İslamov katkı sağladı.

Lenur İslamov, “Bu kitap her bir Kırım Tatarına lazım. Kızıyla gelen görme engeli bir yaşlının kitap için para getirmesi beni çok duygulandırdı. Evinden 100 grivna (20 TL) aldı ve getirdi. Bizim görevimiz, bu kitabın herkes tarafından bilinmesi ve bence biz bu amaca ulaştık” dedi.

Prof. Dr. ValeriyVozgrin 1939 yılında Akmescit’te doğdu, St. Petersburg Devlet Üniversitesi Tarih Bölümü’nden mezun oldu. St. Petersburg Devlet Üniversitesi Modern ve Çağdaş Tarih Bölümü öğretim üyeliği ve ‘Menşikov Enstitüsü’ Bilim ve Araştırma Merkezi Müdürü (St. Petersburg) olan Vozgrin aynı zamanda Danimarka Kraliyet Bilim Akademisinin de üyesidir.

Vozgrin, Rusya, Ukrayna,Danimarka, Norveç, Almanya, Estonya, Finlandiya, Türkiye ve İtalya’da 150’den fazla bilimsel çalışması yayımlandı. Valeriy Vogrin’in Kırım Tatar tarihiyle ilgili ilk önemli çalışması 1987 yılında kaçak olarak basılmıştı. Bu çalışması 1990’lı yılların başlarında basılan “Kırım Tatarların Tarihi Kaderi” kitabına temel oluşturmuştu.

VİDEO İÇİN RESME TIKLAYINIZ: