Çin'in yeni benzin istasyonu Rusya mı olacak?

İşgalci Rusya'nın 9 aydır devam eden Ukrayna’ya yönelik işgal girişimi Batılı devletler tarafından yaptırımlarla karşılık buldu. Ancak, Rusya’ya uygulanan yaptırımları fırsata çeviren Çin rejimi, Rusya’dan ucuz maliyetli petrol ithal ediyor. İşgalci Rusya artık Çin rejiminin yeni benzin istasyonu haline geldi.

Ukrayna'ya 2022'nin Şubat ayında Rusya tarafından başlatılan işgal girişimi, birçok Batılı devlet tarafından alenen kınandı. İşgalci Rusya’ya Batılı hükumetler ve şirketler tarafından yaptırımlar uygulandı. Buna bağlı olarak Rusya ciddi bir ekonomik, diplomatik ve siyasi meydan okuma ile karşı karşıya kaldı. Çin rejimi ise Rusya'nın Ural ham petrolü için daha az alıcıya sahip olduğunu öne çıkararak bunu bir fırsat olarak değerlendirdi. Çin, Ukrayna-Rusya Savaşından sonra Rus petrolünün en büyük alıcılarından biri olmaya devam etti. 

Çin rejimi ucuz maliyetli petrol ithalatı için Rusya'dan petrol satın alınmasını kararlaştırdı. Çin'e ait petrol işletmeleri, yurtdışından petrol alımlarını finanse etmek için ABD doları yerine Çin para birimi Yuan’ı giderek daha fazla kullanmaya başladı. Rusya, Çin rejiminin en büyük tedarikçisi olmaya devam etti. CNBC tarafından emtia veri şirketi Kpler'den alınan verilerin yakın tarihli bir analizine göre, işgalci Rusya’nın Şubat ayının sonundaki işgal girişiminin ardından Pekin'in Moskova'dan petrol alımı arttı. Çin, 2022 Mart'tan Mayıs'a kadar Rusya'dan 14.5 milyon varil petrol satın aldı.

Mevcut durum, Rusya’nın Çin'e bağımlı hale geldiğini gösteriyor. Rusya ve Çin arasındaki diplomatik ilişkiler her geçen gün güçleniyor. Ukraynalı analistler, Batı'nın yaptırımları, Moskova'yı Pekin'in kucağına ittiğini, Çin'in Putin Rusya'sının hayatta kalması için çok önemli hale geldiğini belirtiliyor. Ayrıca Çin, Rusya için en büyük Pazar olarak da biliniyor. Moskova için araba, cep telefonu, çeşitli ekipman ve makineler gibi Batı'dan yasaklanan kritik teknolojilerin ithalatı konusunda Çin rejiminden başka hiçbir alternatifin olmadığı düşünülüyor.

Kıyiv merkezli Küresel Araştırmalar Merkezi Stratejisi Asya-Pasifik Bürosu Başkanı Oksana Lesnyak, Çin'in Rusya'dan -çoğunlukla petrol ve doğal kaynaklar- ithalatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 80 rekor artış kaydettiğini belirtti. Lesnyak, Çin otomobil markalarının 2022 Temmuz ayında Rusya'daki satışlarda ikinci sırada yer aldığını ve Çin akıllı telefonlarının aynı yılın Nisan ve Haziran ayları arasında Rusya'daki tüm yeni satışların üçte ikisini oluşturduğunu söyledi.

Rus petrolünün en önemli alıcısı konumunda olan Çin'in emtia için büyük indirimler talep etmesi bekleniyor. Ukrayna Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu Gözetim Komitesi Başkanı Mark Savçuk, bir röportajında Rusya'nın kelimenin tam anlamıyla Çin rejiminin “benzin istasyonu” haline geleceğini belirtti. 

Aynı konuda Singapur Uluslararası İlişkiler Enstitüsü kıdemli üyesi Oh Ei Sun, "Çin'in Rusya'yı gerçekten yakın stratejik müttefiki yapmak için elinden geleni yapacağını düşünmüyorum. Rusya’nın 'askeri yeteneği' dışında, konuşulacak pek bir şeyi yok. Ekonomisi Çin'in en zengin eyaletlerinden birine, belki de Guangdong'a eşdeğer” ifadelerini kullandı.

Çin rejimi Rusya'ya doğrudan destek vermekten her zaman kaçınıyor. Çin'deki Soochow Üniversitesi'nde Çin ve Küreselleşme Merkezi Başkan Yardımcısı olan uzman Victor Gao, Çin-Rusya ilişkilerine dair, “Bu ilişki geliştikçe Rusya'nın konumu zayıflayacak ve bu nedenle Çin, Rusya'nın petrol ve gaz ihracatında daha yüksek indirimler için bastıracak" dedi.

Küresel dinamikler dikkate alındığında, Avrupa Birliğinin, Rusya'ya yönelik son petrol yaptırımlarını sürdüreceğine uzmanlar tarafından kesin gözüyle bakılıyor.