Kazakistan’da idam cezası 2021 yılı itibarıyla resmen kaldırıldı

Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanı Tokayev’in imzaladığı, "Ölüm Cezasının Kaldırılmasını Amaçlayan, Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmeye Ek İkinci İhtiyari Protokolü"ne ilişkin kanun gereği ülkede idam cezası 2021 yılı itibarıyla resmen kaldırıldı. Ülkede bundan sonra idam cezası yerine müebbet hapis cezası uygulamaya konulacak. Ancak Kazakistan, sadece savaş suçlarından hüküm giyenlere ölüm cezası uygulama hakkını saklı tutacak.

Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Basın Ofisinden 2 Ocak 2020 itibarıyla yapılan açıklama ile Kazakistan’da idam cezasının resmi olarak kaldırıldığı bildirildi. Yeni kanuna göre, bundan sonra idam cezası yerine müebbet hapis cezası uygulanacak. Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığından, 24 Eylül 2020 tarihinde yapılan açıklamada, idam cezasının kaldırılmasına ilişkin uluslararası protokole katılma kararının aynı gün Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev (Kassym-Jomart Tokayev), tarafından Birleşmiş Milletler 75. Genel Kurulu’nda dile getirildiği ifade edilmişti.

Söz konusu yasa tasarısı daha önce 23 Aralık 2020’de parlamento tarafından kabul edildi ve imzalanması için Cumhurbaşkanı’na gönderildi. Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tleuberdi, protokolün onaylanmasının ardından düzenlenen bir toplantıda, idam cezasının sadece bir suça yönelik uygulanmasının geçerli olacağını aktardı. Böylece, İkinci İhtiyari Protokolün 2. Maddesine göre, Kazakistan ciddi savaş suçlarından hüküm giyenlere savaş zamanında ölüm cezası uygulama hakkını saklı tutacak.
Sonuç olarak, mevcut Ceza Kanunu göre, "vatana ihanet", "terörizm", "savaş sırasında işlenen ağır suçlar" gibi suçlar için ölüm cezası hala geçerli olacak. Kanun gereği, ülkede savaş durumunda askeri nitelikte ağır suçları işlemekten suçlu bulunan kişiler için geçerli olmayacağı da vurgulandı.

Kazakistan’da 2003’ten beri idam cezaları askıya alınmıştı. Öte yandan insan hakları aktivistlerinin Kazak makamlarına bugüne kadar defalarca ölüm cezasını kaldırma çağrsı yaptığı biliniyor.

KAZAKİSTAN’DAN İDAM CEZASINI KALDIRMA KARARI
Kazakistan Dışişleri Bakanlığından, 24 Eylül 2020 tarihinde yapılan açıklamada, idam cezasının kaldırılmasına ilişkin uluslararası protokole katılma kararının aynı gün Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev tarafından Birleşmiş Milletler 75. Genel Kurulu’nda dile getirildiği ifade edilmişti.

Bakanlığından açıklamada, "Söz konusu uluslararası belgenin imzalanması, ölüm cezasının kapsamının kademeli olarak daraltılmasına ve ceza mevzuatının insanileştirilmesi giden yolun devamı niteliğindedir. Kazakistan Cumhuriyeti’nde ölüm cezasının uygulanması, Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 2003 yılında ilgili moratoryumu yürürlüğe koyması ile tamamen askıya alınmıştı." ifadelerine yer verildi.

Kazakistan’da, bağımsızlığını kazanmasından bu yana ülkede toplamda 536 idam cezası verildi. En son 2016 yılında idam kararı alınmıştı. 2016 yılının Temmuz ayında Almatı’da terör saldırısı gerçekleştiren Ruslan Kulekbayev, idama mahkum edilmişti. 27 yaşındaki Kulekbayev, 18 Temmuz’da Almatı’da Emniyet Müdürlüğü binasına saldırı düzenlemiş ve saldırıda sekizi polis, ikisi sivil olmak üzere, on kişi hayatını kaybetmişti.