Kazakistan'da Nazarbayev'in ömür boyu siyasi yetkileri kaldırıldı

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Comart Tokayev tarafından, Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in siyasi yetkilerini kaldıran kanun onaylandı. Böylece Nazarbayev'in Kazakistan Güvenlik Konseyi ve Halk Asamblesi'ndeki "ömür boyu başkanlık" yetkileri kaldırıldı.

Kazakistan Parlamentosu Meclisi, 19 Ocak 2022 tarihinde yapılan toplantıda, Nursultan Nazarbayev’in Halk Meclisi ve Güvenlik Konseyi’ndeki ömür boyu başkanlık görevinin kaldırılmasını öngören yasa tasarısını onaylamıştı. Bundan önce Nazarbayev’in Nisan 2021 tarihinde Kazakistan Halk Meclisi’ndeki başkanlık yetkilerini mevcut Cumhurbaşkanı Kasım Comart Tokayev’e devrettiği bildirilmişti. Nazarbayev, Ocak ayı başında yaşanan protestolar sırasında da Güvenlik Konseyi’ndeki başkanlık görevini Tokayev’e devretmişti.

Kazakistan Cumhurbaşkanlığından bugün yapılan açıklamada, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in, Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in siyasi yetkilerini kaldıran kanunu imzaladığı bildirildi.

Tokayev, Anayasa'daki Birinci Cumhurbaşkanı-Elbaşı yasasında yapılan bazı değişiklikleri öngören kanunu onayladı. Böylece, Nazarbayev'in Kazakistan Güvenlik Konseyi ve Halk Asamblesi'ndeki "ömür boyu başkanlık" yetkileri kaldırıldı. Diğer yandan ülkenin iç ve dış politikasına dair devlet girişimlerinin Nazarbayev ile kararlaştırılmasını öngören madde de çıkartılmış oldu.

Kazakistan'ı yaklaşık 30 yıl yöneten Nursultan Nazarbayev, 2019'da Cumhurbaşkanlığı görevinden istifa etti ancak Kazakistan Güvenlik Konseyi ve Kazakistan Halk Asamblesine ömür boyu başkanlık yapma hakkını saklı tutuyordu.

SİYASİ KRİZİN YAŞANDIĞI KAZAKİSTAN’DAKİ PROTESTOLAR

Kazakistan’ın Mangıstav eyaletinde 2 Ocak 2022 tarihinde akaryakıt fiyatlarındaki artan zam nedeniyle başlayan protestolar ülke geneline hızla yayıldı. Almata’da da başlayan gösteriler, ülke genelinde hükumet karşıtı protestolara dönüştü. Ülkede protestolar hükumetin istifasına rağmen devam ederken, göstericiler, kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in dokunulmazlığının kaldırılmasını talep ediyor. Cumhurbaşkanı Tokayev, halkı sabır ve itidale davet ederken, Kazakistan Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekulı da, ülkedeki son durum hakkında bilgi notu paylaştı. Öte yandan, Kazak medyası, Almata’da göstericilerin belediye binasını ele geçirdiğini bildirdi.

Kazakistan genelinde protestolar devam ederken, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev 5 Ocak 2022’de ulusa sesleniş konuşması yaptı. Tokayev, bugünden itibaren Kazakistan Güvenlik Konseyi başkanı olarak göreve başladığını duyurdu. Bu görevi, ülkede Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev yürütüyordu.
Ülkede protestocular, Almata ve Aktöbe’deki belediye binalarını ele geçirdi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, başkent Nur Sultan’da 5 Ocak 2022 saat 16:00’dan itibaren olağanüstü hal ilan edilen kararı imzaladı. Sokağa çıkma yasağı başkentte 23:00 – 07:00 saatleri arasında geçerli olacak. Olağanüstü hal 19 Ocak gece yarısına kadar yürürlükte kalacak. Kazakistan’da 5 Ocak 2022 itibarıyla tüm yurtta OHAL ilan edildi. Kazakistan kolluk güçlerinin göstericilere müdahale edeceği bildirildi.

6 Ocak 2022 gece erken saatlerde Almata’da Kazakistan kolluk güçleri, yoğun “terörle mücadele” operasyonuna başladı. Ülkede, göstericilerin çoğu etkisiz hale getirildi. Bununla eş zamanlı olarak, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Rusya’nın başını çektiği askeri müdahale gücü yetkisi olan Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nden yardım istedi. Öte yandan, Kazakistan’a Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nü davet ederek, Rus ordusunun Kazakistan’a girmesine izin veren Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, ayaklanmalardan yurt dışında eğitilen bir dizi terörist grupları sorumlu tuttu. Kremlin, Rusya ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü kapsamında Kazakistan’a Rus ordusunu sokacak. Bu kapsamda, ülkenin kuzeyindeki etnik Rusların durumu da merak konusu.