Türkiye'deki Türkmenistan vatandaşlarının ikamet sorununa çözüm için yetkililere çağrı

Türkiye'de insan hakları alanında çalışma yürüten birçok sivil toplum kuruluşunun temsilcileri, ortaklaşa düzenledikleri basın toplantısında, Türkiye'de yaşayan Türkmenistanlıların yaşadıkları sorunlar ile ilgili çözüm önerilerini konuştu ve yetkililere çağrıda bulundu.

MAZLUMDER, Özgür-Der, İHH, Uluslararası Mülteci Hakları Derneği, Hukukçular Derneği ve Uluslararası Hukukçular Birliği gibi insan hakları alanında çalışma yürüten çok sayıda sivil toplum kuruluşu (STK), 20 Haziran 2022 tarihinde Dünya Mülteciler Günü münasebetiyle "Gidemeyen ve Kalamayan Türkmenistanlılar İçin Çözüm Çağrısı" başlığıyla toplantı düzenledi. İstanbul Fatih'teki Zübeyde Hanım Kültür Merkezi'nde gerçekleşen toplantıda Türkiye'de yaşayan Türkmenistanlıların yaşadıkları sorunlar ile çözüm önerileri konuşuldu ve yetkililere çağrıda bulunuldu.

"TÜRKMENİSTANLI GÖÇMENLERİN YAŞADIĞI KRİZ SON ZAMANLAR EN DRAMATİK HALE GELDİ"

Avukat Gülden Sönmez moderatörlüğünde gerçekleşen basın toplantısında STK'lar adına basın açıklaması metnini MAZLUMDER Genel Başkanı Av. Kaya Kartal okudu. Diğer STK temsilcileri ve Türkmenistanlı katılımcılar da konuşma yaptı.

"Kimi devletlerin sistematik insan hakları ihlali üreten kötü yönetimleri kendi vatandaşlarını sınırlarının dışına iterken kimi savaş ve krizler de tekrar dönülemez hale getirmektedir. Türkmenistanlıların yaşadığı kriz ise belki de son zamanlarda ve özellikle pandemi döneminde mülteci ve göçmenlerin yaşadığı en dramatik insani kriz olma özelliğini taşımaktadır" şekinde konuşan Kaya Kartal, "Ülkedeki insan hakları ve özgürlüklere dair olan sorunlar, farklı düşünen siyasi ve sosyal kişi ve grupların yasaklanması ve baskılar, gelir dağılımındaki uçurum eşitsizliği, yoksulluk ve işsizlik, Türkmenlerin ülkelerini terk etmelerine sebep olmuştur. Türkiye de bu şekilde çok yoğun Türkmenistanlı göçmen ve sığınmacının geldiği ülke olmuştur" diyerek Türkmenistanlı göçmenlerin sorunlarını dile getirdi.

"YETKİLİLER, TÜRKİYE'DEKİ TÜRKMENİSTANLILARIN MAĞDURİYETLERİNİ GİDERMELİ"

Uluslararası Mülteci Hakları Derneği Başkanı Abdullah Resul Demir ise, "Türkiye'deki Türkmenistan vatandaşlarını insani ikamet, uluslararası koruma gibi statülerde artık İçişleri Bakanlığı özelinde alınması gereken tedbirlerin ve inisiyatiflerin olması gerekir. Bu anlamda başta içişleri bakanlığı olmak üzere göç müdürlüğü ve burada yaşayan vatandaşların mağduriyetlerinin giderilmesi, sağlık haklarından faydalanabilmesi, eğitim hakkından faydalanabilmesi, çalışma hayatında haklarını daha rahat kullanabilmeleri için önlemler alınmalıdır" diyerek çözüm için yetkililere çağrıda bulundu.

"TÜRKMENİSTANLILARIN YAŞADIĞI SIKINTILARI BUNDAN SONRA DAHA ÇOK GÜNDEM YAPMALIYIZ"

Hukukçular Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Av. Mehmet Rıdvan Arslan, Türkmenistanlıların haklarından mahrum bırakıldığını hatırlatarak, bu konunun STK'lar aracılığı ile kamuoyunda daha fazla dile getirilmesi için her türlü destek ve çabayı göstereceklerini dile getirdi.

"Türkmenistan, Dünyanın en çok doğalgaz kaynaklarına sahip ülkelerin başında geliyor ama oradaki kardeşlerimiz burada restoranlarda bulaşıkçı, temizlikçi olarak çalışmak zorunda kalıyorlar. Üstelik sadece bu eziyetler değil ailelerinden koparılma ve çeşitli baskılara maruz kalıyorlar" diyen Özgür-Der Başkanı Rıdvan Kaya, "Bu noktada özellikle Türkiye'deki Türkmen göçmenler başta olmak üzere Türkmenlerin yaşadığı sıkıntılar Türkiye kamuoyunun daha duyarlı olması gerekir. Bugüne kadar belki ihmal ettik ama bundan sonra daha çok gündem etmeliyiz. Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nı bu anlamda göreve çağırıyoruz. İnanıyoruz ki Türkiye'nin resmi olarak ortaya koyacağı tepkileri Türkmenistan devleti dikkate alacak" ifadelerini kullandı.

MESELENİN GÜNDEME GELMESİ İÇİN ETKİN YÖNTEMLER KULLANILMALI

İHH Yönetim Kurulu Üyesi Mustafa Özbek ise, 20 Haziran Dünya Mülteciler Günü'nün Türkmenistanlıların sıkıntılarını anlatmak için bir fırsat olduğunun altına çizdi.

Uluslararası Hukukçular Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Av. Mustafa Yağmur, Türkiye başta olmak üzere diğer ülkelerdeki STK'ların Türkmenistan'daki sorunları kamuoyuna duyurmak hususunda birbirleriyle yardımlaşmaları gerektiğini belirtti ve ülke içerisinde de bu meselenin gündeme gelmesi için etkin yöntemler kullanılması gerektiğini söyledi.

ÜLKEDE İŞ BULAMIYORUZ, BULSAK MAAŞLAR GEÇİNMEYE YETMİYOR

Türkmenistanlıların Türkiye'ye gelme nedenlerinin çocuklarına ve ailelerine bakabilmek olduğunu söyleyen Türkmenistan vatandaşı Dursoltan Taganova, "Türkmenistan'da iş bulmak çok zor. Bulsak bile aldığımız maaşlar geçinmemize yetmiyor. Ülkemizde insan hakları kuruluşları yok, olsa bile göstermelik. Anayasa sadece kâğıt üzerinde yazılı. Hiçbir kurum veya yönetici kurallara uymuyor. Rüşvet vermeden işe girmek veya devlet dairelerinden bir işlem yapmak çok zor. Medya tamamen hükümetin elinde, dini özgürlüğümüz, ifade özgürlüğümüz yok. Adalet yok. Adalet kimin parası varsa onun elinde. 11 senedir çocuğumun kokusuna hasretim. Annem 13 senedir kardeşlerimi göremiyor. Bizim gibi on binlerce kişi gurbette. Bazıları 10 yıl bazıları 17 yıldır çocuklarını göremiyor. Yıllardır bayramlarda, özel günlerde çocuklarımızın yanlarında olamıyoruz. Sırf onlar kimseye muhtaç olmasın diye bazı anneler ne çocuklarını askere uğurlayabiliyor ne de düğünlerine katılabiliyorlar. Hatta yakınlarımızın cenazelerine bile katılamıyoruz" dedi.

ÜLKEMİZ PASAPORTUMUZU YENİLEMİYOR

Sorunların Türkmenistan hükumeti tarafından yapay olarak yaratılmış olduğunu söyleyen Merdan Jorayev ise, "Türkmenistan'ın göç hakkındaki yasasına göre pasaportlarımızı yenileme hakkımız var ama gerçekte yasalara hiç uyulmuyor. Dünyanın dört bir yanına çalışmak için giden Türkmenler pasaportlarını yenileyememe nedeniyle neredeyse 10 yıldır sıkıntı çekiyorlar. Türkiye'de on binlerce kişi yasadışı yaşamak zorunda kalıyoruz. Başka ülkelere seyahat edemiyoruz. Vatanımıza bile dönemiyoruz. Kalmak istesek süresi geçmiş pasaportlarımız nedeniyle kalamıyoruz" şeklinde konuştu.