Kırgızistan Haberleri - Son Dakika Kırgızistan Haber Güncel Gelişmeler

Türk dünyası belgeselleri Kırgızistan’da seyirciyle buluştu

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) desteğiyle düzenlenen 10. Türk Dünyası Belgesel Film Festivali’nde ödül kazanan yapımlar için Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesinde (KTMÜ) özel gösterim düzenlendi. Türk dünyasının ortak kültürel mirasını belgeleyen yapımlar, TİKA’nın katkılarıyla KTMÜ İletişim Fakültesi Artıkbay Sundikov Sinema Salonu’nda düzenlenen özel gösterimde sinemaseverlerle buluştu. Gösterim törenine, Türk Dünyası Gazeteciler Federasyonu Başkanı ve Festival Direktörü Menderes Demir, KTMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. İsmet Altıntaş, Kırgızistan Sinemacılar Birliği Başkanı Taalaybek Kulmendeev, TİKA Kırgızistan Koordinatörü Mehmet Bodur, Türkiye Cumhuriyeti Bişkek Kültür ve Tanıtma Müşaviri Solmaz Haberal, Kırgızistaan Enformasyon ve Gençlik Politikası Bakanlığı Sinematografi Departmanı Genel Müdürü Talantbek Tölöbekov, akademisyenler ve öğrenciler katıldı. Bu yıl festivale 215 film başvururken, 146 yapım tema ile uyumlu bulunarak yarışmaya kabul edildi. “Öğrenci Belgeseli” kategorisinde KTMÜ'den beş öğrenci finale kaldı. Seyitbek Makaleev “Akış” filmiyle birincilik ödülünü kazanırken, Guliza Abdıkamilova “Dağ Çocukları” filmiyle ikincilik ödülünü aldı. Nurayım Marat Kızı ise “İlhamın Sırrı” adlı filmiyle “Türk Dünyası Temalı Film” özel ödülüne layık görüldü. Program sonunda, festivalde ödül alan beş film seyirciyle buluşturuldu. TİKA’nın desteğiyle düzenlenen etkinlik, Türk dünyasında genç sinemacıların yaratıcılığını teşvik etmeyi ve ortak kültürel bağların güçlendirilmesini hedefliyor.

İki Türk devleti su ve enerji güvenliği alanındaki iş birliğini güçlendiriyor

Manas kentinde gerçekleştirilen 7. Kırgızistan-Özbekistan Ortak Su Yönetimi Komisyonu Toplantısı'nda iki ülke arasındaki su kaynaklarının kullanımı, su ve enerji güvenliğinin sağlanması alanındaki iş birliğinin güçlendirilmesi masaya yatırıldı. İKİ ÜLKE ARASINDAKİ İLİŞKİ STRATEJİK ORTAKLIĞA ULAŞTI Kırgızistan Su Kaynakları, Tarım ve İşleme Sanayi Bakanı Bakıt Torobaev, görüşmede Kırgızistan ile Özbekistan arasındaki ilişkilerin stratejik ortaklık seviyesine ulaştığını dile getirdi. YEŞİL DOSTLUK KUŞAĞI'NIN OLUŞTURULMASI ÖNERİLDİ Toplantıda Kırgız yetkililer; damla sulama ve otomasyonlu sulama sistemlerinin getirilmesi, sınır boyunca Yeşil Dostluk Kuşağı'nın oluşturulması, su ve enerji sektörlerinde iş birliğinin geliştirilmesi hususunda önerilerini sundu.

Beyaz Saray'da tarihî C5+1 zirvesi

Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) öncülüğünde gerçekleştirilen C5+1 formatını kapsayan Beyaz Saray'daki toplantıya ABD Başkanı Donald Trump, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov ve Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman katıldı. Trump zirve kapsamında, Ukrayna-Rusya Savaşı ve Rusya ve Çin'in Türkistan coğrafyasında devasa kaynaklar konusundaki politikasını sürdürdüğü dönemde liderle bir araya gelmesi dikkat çekti. Trump, ilk zirvenin ardından eski ABD Başkanı Joe Biden'ın Türkistan coğrafyasını ihmâl ettiğini, kendisinin gereken özeni gösterdiğini kaydetti. Ayrıca Kazakistan'ın Abraham Anlaşmaları'na katılmayı kabul ettiğini ve kısa sürede imza töreninin gerçekleştirileceğini dile getiren Trump, Tokayev'e teşekkür etti. Trump, bununla birlikte Kazakistan ile 17 milyar doları bulan ticari anlaşmalara imza attıklarını ve Kazakistan'ı ziyaret edebileceğini söyledi. Trump, bölgenin doğalgaz ve petrolün yanı sıra nadir elementler hususunda zengin olduğunu vurgulayarak, "Bu ülkeler bir zamanlar doğu ile batıyı birbirine bağlayan eski İpek Yolu'nun üzerinde yer alıyordu. Muhteşem, görkemli ve güzel bir tarih. Bugün de Avrasya'nın kalbindeki konumları onlara inanılmaz bir önem ve inanılmaz bir potansiyel kazandırıyor." yorumunda bulundu. Söz konusu ülkelerle ortaklığı her zamankinden daha iyi bir seviyeye taşıyacağının altını çizen Trump, bu ülkelerle karşılıklı yatırım sözü verdi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev ise "gösterdiği liderlik ve barışa katkılarından dolayı" ABD Başkanı Trump'a teşekkür etti. Tokayev, "Sayın Başkan, Beyaz Saray'da bu tarihi toplantıyı düzenlediğiniz için size içten teşekkürlerimi sunmak isterim. Sizin kararlı liderliğiniz altında, bu zirve ABD ile Orta Asya arasında yeni bir etkileşim döneminin başlangıcını işaret etmektedir." cümlelerini sarf etti. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev de, "Sayın Trump, C5+1 sürecini yeniden başlatmak için yaptığınız kişisel katkıyı çok takdir ediyoruz. Daha önce hiçbir ABD başkanı Orta Asya'ya sizin gösterdiğiniz ilgiyi göstermemişti." dedi. Mirziyoyev, yalnızca Trump'ın Ukrayna-Rusya Savaşı'nı sonlandıracağına inandığını sözlerine ekledi. Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman ABD ile Türkistan coğrafyası arasındaki ilişkilerin geliştirilmesine yönelik düzenlenen zirveden memnuniyet duyduğunu bildirdi. Rahman, bu ülkelerin zengin kaynaklara sahip olduğunu, hem ABD hem de Avrupa ülkeleriyle iş birliğine hazır olduklarını dile getirdi. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov ise Türkistan coğrafyasındaki ülkelerin iş birliklerini birçok alanda geliştirebildiğini, bu zirvenin de önemli dönüm noktalarından biri olduğunu kaydetti. Ticarî ve nadir elementler konusunda önemli iş bilriği imkânları olduğuna dikkat çeken Caparov, ABD ile yeni iş birliklerine hazır olduklarını belirtti.

22 Eylül, “Uluslararası Göçebe Miras Günü” olarak ilan edildi!

UNESCO’nun 43. Genel Konferansı kapsamında alınan kararla, Kırgızistan’ın girişimi üzerine 22 Eylül “Uluslararası Göçebe Miras Günü” olarak ilan edildi. Karar, konferansa katılan üye devletlerin oy birliğiyle kabul edildi. Kırgızistan Kültür, Enformasyon ve Gençlik Politikaları Bakanı Mirbek Mambetaliev, 6 Kasım 2025 tarihinde Özbekistan’ın Semerkant kentinde düzenlenen UNESCO’nun 43. Genel Konferansı çerçevesinde Sosyal ve Beşerî Bilimler Komisyonu (SHS) toplantısında konuştu. Mambetaliev konuşmasında, sosyal ve beşerî bilimlerin adil, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir dünya inşa etmedeki önemine vurgu yaparak UNESCO’nun bu alandaki faaliyetlerinin barışın ve kültürlerarası diyaloğun güçlenmesine büyük katkı sunduğunu belirtti. 22 ÜLKE TARAFINDAN DESTEKLENDİ Bakan, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un önerisiyle 22 Eylül’ün “Uluslararası Göçebe Miras Günü” olarak ilan edilmesi yönündeki Kırgız girişimini resmî olarak sundu. Söz konusu öneri, Kırgızistan’ın UNESCO Daimî Temsilciliği tarafından hazırlanarak sunuldu ve 22 üye ülke tarafından desteklendi. Mambetaliev, “Doğayla uyum içinde yaşama ve değişimlere uyum sağlama becerisine dayanan göçebe felsefesi, sürdürülebilir bir gelecek arayışındaki çağdaş dünya için ilham kaynağı olabilir.” ifadelerini kullandı. GÖÇEBE OYUNLARINA DAVET Bakan ayrıca katılımcıları 2026 yılında Kırgızistan’da düzenlenecek VI. Dünya Göçebe Oyunları'na davet etti. Bu uluslararası etkinliğin, göçebe halkların zengin kültürel mirasının korunması ve tanıtılmasının yanı sıra sürdürülebilir kalkınma ve kültürlerarası anlayış ilkelerinin yaygınlaştırılmasına hizmet edeceğini belirtti.

ABD Başkanı Trump, Türk devletlerinin liderlerini Beyaz Saray’da ağırlayacak

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, 6 Kasım 2025 tarihinde Beyaz Saray'da Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan ile Tacikistan cumhurbaşkanları ile bire bir görüşmeler gerçekleştirecek. Türk devletleri heyetlerinin Vaşington'a ulaştığı bildirilirken, görüşmelerin C5+1 formatında iş birliği ve geniş bir yelpazedeki konuları ele alması bekleniyor. Zirvede, ABD ile Türkistan coğrafyası arasındaki ekonomik, enerji, ulaştırma, dijitalleşme ve yapay zekâ alanlarındaki iş birliği olanakları ele alınacak. KENNEDY CENTER’DA 10. YIL İŞ FORUMU ABD ile Türkistan coğrafyası arasındaki iş birliğini kapsayab "C5+1" formatının 10. yılı kapsamında, 6 Kasım günü saat 12.30’da Kennedy Center’ın "REACH" bölümünde özel bir iş forumu düzenlenecek. ABD’nin en büyük kültür ve sanat merkezlerinden biri olan Kennedy Center’daki etkinlikte; ekonomi, yatırım, ulaşım koridorları, tedarik zincirleri, enerji, kritik madenler, dijitalleşme, yapay zekâ, bölgesel kalkınma ve özel sektör iş birliği gibi konular ele alınacak.

Kırgızistan’da seçim heyecanı: Parlamento seçimleri için aday gösterme süreci tamamlandı

Kırgızistan’da 30 Kasım 2025 tarihinde yapılacak erken parlamento seçimleri için aday gösterme süreci 30 Ekim akşamı itibarıyla sona erdi. Merkez Seçim Komisyonu, toplam 589 adayın başvuru yaptığını duyurdu. Komisyonu tarafından yapılan açıklamaya göre, 365 erkek ve 224 kadın olmak üzere toplam 589 aday, parlamento (Jogorku Keneş) seçimlerine katılmak için başvuruda bulundu. Adayların belgelerini 2 Kasım’a kadar sunmaları gerekiyor. Kayıt süreci 9 Kasım’a kadar sürecek, ardından 10 Kasım’da seçim kampanyası başlayacak. 30 Kasım'daki seçimlerde 4 milyon 287 bini aşkın seçmen için ülke genelinde ülke genelinde 2 bin 492 sandık kurulacak. YURT DIŞINDA 100 SANDIK KURULACAK Yurt dışında yaşayan Kırgız vatandaşları için 34 ülkede 97 sandık kurulacak. Kazakistan’da oy kullanma işlemleri, Astana’daki Kırgızistan Büyükelçiliği, Almatı’daki Başkonsolosluk ve Atyrau ile Karaganda’daki sandıklarda yapılabilecek. Son güncellemeye göre, yurt dışındaki sandık sayısı 100’e ulaşacak. Kazakistan’da Astana, Almatı (2 sandık), Atyrau, Karaganda, Şimkent ve Taraz şehirlerinde oy kullanılabilecek. YENİ OYLAMA SİSTEMİ TEST EDİLİYOR 30 Ekim itibarıyla ülke genelindeki tüm sandıklarda, daha önce 10 ve 20 Ekim’de denemesi yapılan yeni oylama sistemi test ediliyor. Sistem, seçim sürecinin daha şeffaf ve güvenli yürütülmesini hedefliyor. Kırgızistan Merkez Seçim Komisyonu, seçim sürecini izlemek üzere 29 uluslararası gözlemciyi akredite etti. Öte yandan, Kyrk Uuz siyasi partisi, seçim yarışından çekildiğini duyurdu. Kırgızistan Parlamentosu, 25 Eylül 2025’te kendini feshetme kararı aldı. Ardından 30 Eylül’de Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, 30 Kasım tarihinde erken seçim yapılmasına dair kararnameyi imzaladı.

Caparov: Kırgızistan iki buçuk yıl içinde kendi elektrik üretimini sağlayacak

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, ülkede enerji sektörünün son beş yılda iyileştiğini belirtti. Kırgızistan basını Kabar News'e konuşan Cumhurbaşkanı Caparov, 2020 yılında göreve gelmeden önce taahhütünü yerine getirdiğini belirterek, Narin bölgesindeki elektrik üretimi kısıtlamasını kaldırdığını kaydetti. AİLE DESTEĞİ TARİFESİ UYGULANIYOR Konuyla ilgili olarak Caparov, "Zorlu dağlık koşullarda yaşayan 190 bin tüketici için, kısıtlama olmaksızın kilovatsaat başına 1 somluk bir tarife getirildi. Şu anda bu tarife 1,37 som. Sosyal yardım alan düşük gelirli vatandaşlar için, 700 kilovatsaate kadar tüketimlerde kilovatsaat başına 50 tyiynlik tercihli bir 'Aile Desteği' tarifesi uygulanıyor." bilgisini verdi. KIRGIZİSTAN KENDİ ELEKTRİK ÜRETİMİNİ SAĞLAYACAK Reformla yolsuzluk ve hırsızlık ile mücadelede borçları önemli ölçüde azalttıklarının altını çizen Caparov, gelecek yıl borçları tamamen kapatmayı ve kâr elde etmeyi hedeflediklerini söyledi. Caparov, Kırgızistan'ın iki buçuk yıl içinde dışa bağımlılığa son vererek, elektrik üretimini kendisinin sağlayacağını belirterek, "Artık başka ülkelerden elektrik satın almayacağız ve ihtiyacımızı yerli kaynaklarla karşılayacağız. Kışın elektrik kesintilerinin artık yaşanmayacağına inanıyoruz." dedi.

BM’den Kırgızistan’a idam cezası uyarısı: “Uluslararası hukuka aykırı”

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, Kırgızistan’da idam cezasının geri getirilmesine yönelik anayasa değişikliği teklifine karşı çıkarak, bu adımın Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (ICCPR) ve Ek İhtiyari Protokol kapsamında ciddi bir ihlal teşkil edeceğini ifade etti. MUKAŞEVA OLAYI SONRASI REFERANDUM GÜNDEMDE Kırgızistan’da 17 yaşındaki Aysulu Mukaşeva’nın cinsel saldırıya uğrayarak öldürülmesi, kamuoyunda büyük tepki yarattı. Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, bu olayın ardından cinayet ve cinsel suçlar için idam cezasının geri getirilmesini öngören anayasa değişikliği teklifini gündeme taşıdı. Teklifin ilerleyen haftalarda referanduma sunulması, ardından parlamento onayına gitmesi bekleniyor. “İDAM CEZASI CAYDIRICI DEĞİL" BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, “Kırgızistan yetkililerinin idam cezasını geri getirme planı arkasında yatan suçlar elbette dehşet vericidir ve bu suçlar karşısında adalet sağlanmalıdır. Ancak idam cezasının ağır suçları önlediğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Cinsel şiddet dâhil olmak üzere şiddet suçlarına karşı alınacak önlemler mağdur odaklı olmalıdır” ifadelerini kullandı. Volker Türk, Kırgızistan’ı idam cezasını geri getirmek yerine hukukun üstünlüğünü güçlendirmeye, adalete ve adli yardıma etkili erişimi sağlamaya odaklanmaya davet etti. Kırgızistan, 1998 yılında idam cezasını kaldırmış, 2010’da ise ICCPR ile Ek İhtiyari Protokolü’nü imzalayarak yasağı kalıcı hâle getirmişti. Ülkede idam cezasının geri getirilmesine yönelik anayasa tasarısı kamuoyunda tartışılmaya devam ediyor. Kırgızistan'da son idam cezası 1998 yılında uygulandı.

Celal-Abad kenti Manas oldu: Şimdi başkent mi olacak?

Kırgızistan'da Celal-Abad kentinin Manas olarak değiştirilmesinin ardından Devlet Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı Kamçıbek Taşyev, kentin gelecek sene Bişkek ve Oş'tan sonra millî öneme sahip üçüncü şehir olacağını vurguladı. MANAS BAŞKENT Mİ OLACAK? Şehrin Manas ismini almasıyla birlikte stratejik bir önem arz ettiğini belirten Taşyev, "Bazı politikacılar Manas'ın Kırgız Cumhuriyeti'nin başkenti olacağını söyledi. Eğer buna layıksak, neden olmasın? Zaman gösterecek. Ancak bunun gerçekleşmesi için şehrin ve insanların psikolojik olarak hazır olması gerekiyor. Başkent olmak kolay değil: Şehir önemli miktarda fon alıyor ve dönüştürülüp modernize edilmesi gerekiyor." ifadelerini kullandı. Ayrıca şehirde altyapı ve inşaat çalışmalarının devam ettiğini aktaran Taşyev, Manas'ın en kısa zamanda Kırgızistan'ın en gelişmiş şehirlerinden biri olacağına inandığını dile getirdi. Kırgızistan Parlamentosu tarafından oylanan Celal-Abad kentinin Manas olarak değiştirilmesi kararı Cumhurbaşkanı Sadır Caparov tarafından 19 Eylül'de imzalanmıştı. Böylelikle kentin ismi Türk dünyasının en önemli destanlarından biri olan Manas adı ile değiştirilmişti.