Altay’ın rüzgârını Anadolu’ya taşıyan bir kayçı: Can Uçar’la Kai’nin izinde
Altay Türklerine özgü geleneksel ozanlık türü olan kayçılık bugün Türkiye’de Can Uçar’la yeniden canlanıyor. Bir rüyanın peşinden yürüyerek kayçılığın yoluna giren, iki telli topşuruyla hem ata geleneklerinin hafızasını hem de kendi yüreğininin ezgisini çalan Can Uçar, sanatını ve yolculuğunu Kırım Haber Ajansına (QHA) anlattı.
"KAYÇILIK SADELİĞİME RENK VEREN RUHUMUN İHTİYACI"
Can Uçar, kayçılık yoluna nasıl başladını şu sözlerle ifade etti:
Ben sade bir kişiyim. Kayçılık ise sadeliğime renk veren ruhumun ihtiyacı. Kai gırtlak ezgisi demektir. Kayçı ise bunu icra eden, hikâye anlatıcısı ozandır. Ben gördüğüm bir rüya sayesinde oldukça yoğun ilgilenerek başladım.
Kayçılığın özünde kai ve topşur ruhu olduğunu belirten Uçar, "İki telli topşur çalıyorum. O benim üçüncü kolum ve üçüncü teli yüreğimde uğuldar. Topşur, artık ondan ayırılmayacağım bir yoldaş." ifadelerini kullandı.
"BEDENİMLE GİDEMEDİĞİM YERLERE, RUHUMLA GİDERİM"
Uçar, "Altay, Kazak, Kırgız ve Anadolu ozanlık geleneği arasında bağlar var. Siz bu bağlar arasında kendinizi nasıl konumlandırıyorsunuz?" sorusunu ise, "Aralarındaki o güçlü bağların arasında dolaşmaya gayret gösteririm. Bedenimle gidemediğim yerlere, ruhumla giderim. Halkımın acılarını ve sevinçlerini, özümün özlemini ve doğanın görkemini çalar söylerim." şeklinde yanıtladı.
Eserlerinde daha çok unutulmaya yüz tutmuş destanlarındaki ruhu, halkın ortak acı ve mutluluk duygularını ve öz benliğinde yaşadığı özlem, acı, onur, gurur ve sitem gibi duyguları işlediğini kaydeden Uçar, ayrıca usta çırak ilişkisine de değindi. "Ustasız usta olmaz. Bunu bana çok kıymetli Semih İpek ağabeyim söylemişti. Ondan çalgı konusunda bir şeyler kaptığım gibi Altaylı ustaların şarkı söylerken çıkardığı seslerden yaptıkları mimiklere kadar hepsini izledim ve gördüklerim bana yoldaşlık etti." diyen Uçar, ayrıca bu yolda ailesinden de destek gördüğünü belirtti.
"ŞİMDİ SIRADA HABERİ OLMAYAN İNSANLARA BUNU GÖSTERMEK VAR"
Atalardan kalan öğütleri ve sözlü edebiyat varlığının bugüne taşımanın elzem olduğunu vurgulayan Uçar, günümüz dünyasının sunduğu imkanları kullanmanın önemine değinerek, "Sosyal medya platformları olmasaydı ben bu kültürden haberdar olamazdım. Ben bugün haberdarım ve icra ediyorum. Şimdi sırada haberi olmayan insanlara bunu göstermek var." dedi.
Uçar son olarak, kayçılık yolunda geleceğe dair hedeflerini ve bu geleneği Anadolu topraklarında nasıl yaşatmayı düşündüğünü şöyle dile getirdi:
Anadolu’da yaşattığımız kadim Türk kültürünü kai kültürüyle harmanlayıp insanlara güzel destanlar anlatmak ve ilgilerini çekmek isterim. Ne kadar insanın ilgisini çekersek, Türk’ün binlerce yıllık felsefesine daha da yakın olan kişiler türer. Bu da halkımızın yararınadır.
