4 yıldır esaret altındalar: Asan ve Aziz Ahtemov Kırım’dan binlerce kilometre uzakta alıkonuluyor
Rus işgali altındaki Kırım’da 2021 yılında kurgulanan sözde “sabotaj” davası, Kırım Tatar halkına yönelik baskı ve zulmün en ağır örneklerinden biri olarak hafızalara kazındı. İşgalciler, işkenceyle alınan sahte ifadeler ve düzmece suçlamalarla Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkan Yardımcısı Nariman Celâl ile aktivistler Asan Ahtemov ve Aziz Ahtemov’u hedef aldı. Nariman Celâl esir takasıyla özgürlüğüne kavuşsa da, Asan Ahmetov ve Aziz Ahtemov dört yıldır Rus esaretinde tutulmaya devam ediyor.
2021 yılında 3 Eylül’ü 4 Eylül’e bağlayan gece Rus işgal güçleri, KTMM Başkan Yardımcısı Nariman Celâl ile Kırım Tatar aktivistler Asan Ahtemov, Aziz Ahtemov, Eldar Odamanov ve Şevket Useinov’un evlerine baskın düzenlemişti. Evlerde yapılan aramalardan sonra Asan ve Aziz Ahtemov bilinmeyen bir yere götürüldü.
Alıkonulan Kırım Tatarlarının nerede tutulduğu bir buçuk gün boyunca gizlendi. Daha sonra sözde soruşturma görevlisi Vitaliy Vlasov, Avukat İslam Velilayev’e yaptığı açıklamada, beş kişinin FSB binasında tutulduğunu bildirdi.
ALIKONULAN KIRIM TATARLARINA İŞKENCE!
Kırım Tatarları Şevket Useinov ve Eldar Odamanov hakkında açılan idari davalar çerçevesinde 14 ile 15 gün tutuklama cezası kararı alındı. Öte yandan işgalciler günlerce Aziz ve Asan Ahtemov’un bağımsız avukatlarla görüşmesine izin vermedi. Avukat Ayder Azamatov, sonunda müvekkilleriyle görüşebildiğinde, Rus güçlerinin Kırım Tatarlarına ağır fiziksel ve psikolojik işkence uyguladığını açıkladı.
İŞGALCİ RUSYA’DAN SÖZDE SABOTAJ İDDİASIYLA KIRIM TATARLARINA BASKI
Rus istihbaratı, 7 Eylül 2021’de yaptığı açıklamada, Akmescit yakınlarındaki Anğara köyünde sözde bir “sabotaj eylemi” düzenlendiğini iddia etti. Güya bu eylemin Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Baş Müdürlüğü ve KTMM tarafından organize edildiği öne sürüldü. Ardından Rus propagandası, Ahtemov kardeşlerin “itiraf videolarını” yayımladı.
3 KIRIM TATARINA HAPİS CEZASI
İşgal altındaki Kırım’ın sözde Yüksek Mahkemesi, 21 Eylül 2022’de Nariman Celâl hakkında 17 yıl, Asan Ahtemov hakkında 15 yıl, Aziz Ahtemov hakkında ise 13 yıl hapis cezası verdi. Memorial İnsan Hakları Merkezi üç ismi de siyasi tutsak olarak tanıdı.
NARİMAN CELAL ESİR TAKASIYLA SERBEST BIRAKILDI, AZİZ VE ASAN HALA ESİR
Yaklaşık üç yıl esir tutulan Nariman Celâl, 28 Haziran 2024’te Ukrayna ile Rusya arasındaki esir takasıyla serbest bırakıldı. Ancak Asan ve Aziz Ahtemov hâlâ Rus esaretinde bulunuyor.
Asan Ametov, Avdet gazetesinde gazeteci ve editör olarak çalışıyordu. Kırım Tatar milli hareketi aktivistiydi. Aziz Ahtemov Akmescit’te (Simferopol) bir araba tamircisi dükkânında çalışıyordu.
Asan Ahtemov'a göre işgalciler onu Kırım Tatar milli hareketine aktif olarak katıldığı ve Nariman Celâl ile olan dostluğu nedeniyle alıkoydu. Kırım Tatarlarının sosyal ve kültür etkinliklerine aktif olarak katılan Aziz Ahtemov ise Nariman Celâl'in komşusuydu.
“İŞGALCİLER AZİZ VE ASAN’I TESADÜF OLARAK SEÇMEDİ”
Esaretten kurtarıldıktan sonra Kırım Haber Ajansına (QHA) verdiği röportajda Nariman Celâl, Asan ve Aziz’in alıkonulmasını şu şekilde yorumladı:
Asan kendi kendine yetebilen bir aktivisttir... Halkını ve ülkesini seven gerçek bir vatanseverdir. Kendisiyle aynı görüşlere sahibiz. "Nefes" girişimi çerçevesinde birlikte bazı kamu projeleri üzerinde çalışmıştık. Benim çalıştığım Avdet gazetesinde o da çalıştı. Tesadüf şu ki, o ve ben herhangi bir siyasi eylem organize etmedik ama o bir aktivist. Aziz'le ise yakın ilişkim yoktu. Birbirimizi tanıyoruz, ailesini iyi tanıyorum. Biz komşuyuz, aynı köydeniz. Aziz vatansever bir adamdır, Kırım Tatar Bayrak Günü’nde düzenlediğimiz araç konvoyuna katılmıştı, bizimle birlikte Çatır Dağ’a çıkmıştı. Yani bu açıdan bakıldığında işgalcilerin seçimi kesinlikle tesadüf değildi.
Takas sırasında Asan ve Aziz ile birlikte Ukrayna’ya iade edilmesini umut ettiğini aktaran Celâl, “Cezaevinden çıkarıldığımda onların da yanımda olması için dua ediyordum. Krasnoyarsk’taki tutukevinden uçağa bindirildiğimde tek başıma olduğumu anladım. Aziz benimle aynı cezaevinde alıkonuluyordu. Onu da iade için hazırlasaydılar birlikte yola çıkardık. Yine de belki farklı sefere bindirilir diye umuyorum. Yolun bir kısmında umudum hâlâ vardı. Kırım Tatar siyasi tutsaklarından en azından birinin daha benimle geleceğini umuyordum.” şeklinde konuştu.
2 KIRIM TATARI EVLERİNDEN BİNLECE KİLOMETRE UZAKLIĞINDA ALIKONULUYOR
Asan Ahtemov şu anda vatan Kırım’dan üç bin kilometre uzakta, Arhangelsk bölgesindeki Koryajma şehrinde bir hapishanede tutuluyor. Kuzeni Aziz Ahtemov ise evinden beş binden fazla kilometre uzakta, Altay bölgesindeki Rubtsovsk şehrindeki cezaevinde bulunuyor. Ağır alıkoyma şartları nedeniyle ikisinin de sağlık durumları kötüleşti.
ZELENSKIY: İŞGALCİLERE BOYUN EĞMEDİKLERİ İÇİN ALIKONULUYORLAR
Kıyiv’de Eylül 2024’te Kırım Tatar Soykırımı Kurbanlarının Anıtı açılış töreninde konuşan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, Ahtemov kardeşleri anarak şunları söylemişti:
Bugün bizim kardeşlerimiz, Kırım Tatarları, Ukraynalılar, aktivistler – tüm cesur insanlar – Rus hapishanelerinde sadece gerçeği söyledikleri, işgalciye boyun eğmedikleri için alıkonuluyor… Aziz ve Asan Ahtemov kardeşler ve daha yüzlercesi, 1944’te sürgüne gönderilen atalarının yaşadığı zulmün yeni biçimini görüyor. Ancak işgalciler bizi kıramayacak, tıpkı 1944’te sürgün ettikleri insanları kıramadıkları gibi.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığı da defalarca uluslararası topluma çağrı yaparak, Aziz ve Asan Ahtemov dahil tüm Ukraynalı siyasi tutsakların acilen serbest bırakılmasını sağlamak için Rusya'ya uygulanan baskıyı artırılmasını istemişti.
