Medine’yi savunan büyük Türk komutanı Ömer Fahreddin Paşa'nın vefatının 77. yılı
Türk milletinin içerisinden çıkardığı büyük kahramanlarından; "Medine müdafii" ve "Çöl Kaplanı" olarak anılan Ömer Fahreddin Türkkan Paşa, 22 Kasım 1948'de vefat etti. İngiliz destekli isyancılara karşı büyük bir kahramanlıkla Medine'yi savunan ve Büyük Millet Meclisi adına Türkistan'da diplomatlık yapan Fahreddin Türkkan Paşa, her sene olduğu gibi bu yıl da vefatının 77. yılında rahmetle anılıyor.
DOKSANÜÇ HARBİ'NİN BULGARİSTAN MUHACİRLERİNDEN
Fahreddin Paşa, 1868 yılında günümüzde Bulgaristan sınırları içerisinde yer alan, Tuna Nehri kıyısında kurulu Rusçuk’ta dünyaya geldi.
Osmanlı’nın Rumî takvime göre 1293 yılına rastlaması dolayısıyla Doksanüç Harbi olarak anılan savaşı kaybetmesi sonrasında ise özellikle Bulgaristan’daki Türk nüfusu gerek katledilmek gerekse göçe zorlanmak suretiyle, yüzyıllarca vatan olarak yaşadıkları topraklarından uzaklaştırıldı.
Bölgedeki Bulgar isyancıların giriştiği bu faaliyetler sonrasında Ömer Fahreddin de diğer birçok Türk gibi İstanbul’a gelmek zorunda kaldı.
ERMENİ TERÖRÜ İLE MÜCADELE ETTİ
Fahreddin Paşa, 1888’de Harp Okulu’nu, 1891’de Erkân-ı Harbiyye’yi bitirerek orduya katıldı. 12. Kolordu Komutanı olarak Musul’da bulunduğu sırada ise Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’na girdi. 26 Ocak 1915 tarihinde Komutanlık görevi yanında Dördüncü Ordu kumandan vekilliğine atandı ve bir yandan tehcîre tâbi tutulan Ermenileri yerleştirirken bir yandan da Urfa, Zeytun, Haçin, Musadağı bölgelerindeki Ermeni ayaklanmalarını bastırdı.
MEDİNE'DE AÇLIĞA, HASTALIKLARA VE İSYANCILARA KARŞI DİRENDİ
1916 yılında, gösterdiği kahramanlık ve fedakarlıkla adını Türk tarihine altın harflerle nakşettiği görevine atandı. 28 Mayıs 1916’da Dördüncü Ordu kumandanı Cemal Paşa tarafından Medine’ye gönderildi. Mekke Şerifi Hüseyin’in isyana hazırlandığı haberinin alınması üzerine verilen görev neticesinde 31 Mayıs’ta Medine’ye ulaştı. Şerif Hüseyin ve dört oğlu 3 Haziran 1916’da bölgede isyanı başlattı.
50 bin kişilik isyancılara karşı emrindeki 15 bin askerle kahramanca savunma yapan Fahreddin Paşa, 27 Haziran 1916 tarihinde isyancıları yenilgiye uğrattı. Buna karşın Mekke Valisi Galib Paşa’nın tedbirsizliği nedeniyle, isyancılar 9 Haziran’da genel saldırı başlatarak Fahreddin Paşa’nın savunduğu Medine dışındaki bütün büyük merkezleri ele geçirdiler.
Aynı zamanda 1. Dünya Savaşı içerisindeki Kanal Harekâtının da bütün şiddetiyle devam etmesi sebebiyle Hicaz’a takviye birlikler gönderilemiyordu. Fahreddin Paşa elinde bulunan son derece kısıtlı imkânlarla Medine’yi iki yıl yedi ay boyunca kahramanca müdafaa etti.
Osmanlı hükûmetinin Hicaz’ı kısmen boşaltma kararı alması sonrasında Fahreddin Paşa, herhangi bir yağma ihtimaline karşı Medine’de Hz. Peygamber’in mezarında bulunan mukaddes emanetlerin İstanbul’a nakledilmesini sağladı. Otuz parçadan oluşan mukaddes emanetler, 2000 askerin koruması altında İstanbul’a gönderdi.
Fahreddin Paşa ve komuta ettiği askerleri bir taraftan düşmanla savaşırken diğer taraftan da açlık ve hastalıkla mücadele ediyordu. Kanal Harekâtı felâketle bitmiş, Filistin elden çıkmış ve en yakın Osmanlı kuvvetleri Medine’den bin 300 km. uzakta kalmıştı. 30 Ekim 1918’de ise Osmanlı Devleti resmî olarak mağlûp olmuş ve Mondros Mütarekesi’ni imzalamıştı.
Fahreddin Paşa, Kızıldeniz’de demirleyen bir İngiliz torpidosu mütareke şartlarını ve Medine’ye ait maddeyi kendisine bildirdiği halde buna cevap vermedi. Ayrıca İstanbul hükûmetinin Mondros Mütarekesi’ni tebliğ etmek üzere gönderdiği yüzbaşıyı da hapsederek Babiali’yi cevapsız bıraktı.
İngilizler’in baskısı üzerine padişahın imzasını taşıyan teslim emri, Adliye Nâzırı Haydar Molla ile Medine’ye gönderdi ancak Fahreddin Paşa bu emri de dinlemedi. Askerlerin çoğunun hasta olmasına, cephane, ilâç ve giyecek stoklarının bitmesine rağmen direnmeyi sürdürdü. Ancak sonunda kendi subaylarının da baskısı ile teslim olmaya rıza gösterdi.
TÜRKİSTAN'DA RUSLARLA MÜCADELESİNDE ZEKİ VELİDİ TOGAN'A YARDIM ETTİ
İngilizler tarafından “Türk kaplanı” diye anılan Fahreddin Paşa, 27 Ocak’ta savaş esiri olarak önce Mısır’a gönderildi. 5 Ağustos’ta ise Malta’ya sürgün edildi. Sürgün sırasında, savaş suçlularını yargılamak üzere işgalci devlet tarafından İstanbul’da kurdurulan mahkemece ölüm cezasına çarptırıldı.
Fahreddin Paşa Ankara hükûmetinin gayretleriyle 8 Nisan 1921’de Malta’dan kurtuldu. Sonrasında Berlin’de karşılaştığı Enver Paşa’nın daveti üzerine Moskova’ya geçerek; İslâm İhtilâl Cemiyetleri İttihadı Kongresi’ne katıldı.
24 Eylül 1921’de Millî Mücadele’ye katılmak amacıyla Ankara’ya geldi. 9 Kasım 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Kâbil sefirliğine tayin edildi.
Ruslarla mücadele eden Başkurdistan Cumhurbaşkanı Zeki Velidi Togan’a önemli yardımlarda bulundu.
12 Mayıs 1926’da görevinin sona ermesi üzerine yurda döndü.
5 Şubat 1936’da Türk Silâhlı Kuvvetleri’nden tümgeneral rütbesiyle emekliye oldu.
22 Kasım 1948’de bir tren yolculuğu sırasında Eskişehir yakınlarında kalp krize geçirerek vefat etti. Naaşı, vasiyeti üzerine Rumelihisarı’na; Aşiyan Mezarlığına defnedildi.
Fahreddin Paşa’nın şahsında Türklük aleminin bütün şehitlerini bir kez daha minnetle anıyoruz.
