Taha Kılınç İZÜ'de Doğu Türkistan'ı anlattı: "Kaşgar'da son bayram namazı 2016'da kılınmış"
İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi (İZÜ) düzenlenen “Rotamız Doğu Türkistan” başlıklı programa, ekim ayında yaptığı ziyaretinin ardından Doğu Türkistan'daki gerçekleri, "Kayıp Coğrafyanın İzinde: Doğu Türkistan Seyahatnamesi" adlı kitapla kaleme alan gazeteci ve yazar Taha Kılınç konuk oldu. Kılınç, Çin zulmü ve baskısı altındaki Doğu Türkistan'a yaptığı ziyarete dair gözlemlerini aktardı.
"DOĞU TÜRKİSTAN MESELESİ DÜNYANIN YETERİNCE İLGİ GÖSTERMEDİĞİ BİR KONU"
Açış konuşmasını yapan İZÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Cevat Acar, Doğu Türkistan’ın İslam coğrafyasının kanayan yaralarından biri olduğunu söyledi. Acar, “Doğu Türkistan meselesi, dünyanın yeterince ilgi göstermediği bir konu. 20 milyon dindaşımız, soydaşımız büyük bir zulüm altında. Seslerini duyurmak, sıkıntılarını hafifletmek amacıyla mümkün olan her yola başvurmak mühim.” dedi.
"ÇİNLİ GÖREVLİLER DENETLEME AMACIYLA UYGUR AİLELERİN EVLERİNDE KALIYOR"
Taha Kılınç ise yıllardır İslam coğrafyası üzerine çalışmasına rağmen Çin’in uyguladığı vize ve giriş kısıtlamaları nedeniyle bölgeye gidemediğini ifade etti. Geçen yıl gri ve yeşil pasaporta vize uygulanmadığını öğrenince seyahat hazırlıklarına başladığını belirten Kılınç, 8 günde 15 şehri gezerek gerçekleştirdiği ziyaret sırasında yaşadıklarını şöyle aktardı:
Her adımda durdurulduk. En sık karşılaştığımız sorular ‘Kimsiniz?’, ‘Buraları nereden biliyorsunuz?’, ‘Burada tanıdığınız kimse var mı?’ gibi sorulardı. Bunlar İsrail’in Filistin’e gidenlere sorduğu soruların neredeyse aynısı.
Kılınç, bölgede güvenlik tedbirlerinin olağanüstü boyutlara ulaştığını, “10-15 metre aralıklarla dikilen direklerde her yönü gören ve ses kaydı alan 5-6 kamera var. Çinli görevliler denetlemek amacıyla tespit ettikleri ailelerin evlerine gidip 10-15 gün kalıyor. Gerekli görülenler toplama kamplarına götürülüp ‘eğitiliyor’." ifadeleriyle vurguladı.
"BELLİ BİR UZUNLUĞUN ÜZERİNE İP ALMAK YASAK!"
Sokakların sessizliğine, halkın tedirginliğine ve yabancıların bölgeye girişine yönelik ciddi engellere dikkat çeken Kılınç, Doğu Türkistan'ın 15 yıldır dünyadan izole edildiğini söyledi. Seyahati boyunca tek bir tesettürlü kadın görmediğini ifade eden Kılınç, Çin’in din ve kültürden uzaklaştırmayı hedefleyen bir sosyal mühendislik yürüttüğünü belirterek uygulanan yasaklara şu örnekleri verdi:
Çadır, dürbün, teleskop, belli bir uzunluğun üzerinde ip almaları yasak. Bir Uygur Türkü evinden üç günden fazla uzak kalamıyor. Camiler kapalı, ezan okunmuyor. 18 yaşın altındakilerin camiye girmesi yasak. Ama biz uygulamada 60 yaşın altında hiç kimsenin girebildiğine şahit olmadık. Kaşgar’da en son bayram namazı 2016 yılında kılınmış.
SİVİL TOPLUM KURULUŞLARINA HÜKÛMETLERİ HAREKETE GEÇİRME ÇAĞRISI
Öğrencilerin yoğun ilgi gösterdiği programda, Çin’in elinde bulundurduğu ekonomik güçle çözüm yollarını tıkadığını söyleyen Kılınç, sivil toplum kuruluşlarının hükûmetleri harekete geçmeye zorlaması gerektiğini söyledi.
Kılınç, söyleşinin ardından TDV Kitap Kahve’de okuyucuları için kitaplarını imzaladı.
