Hazar Denizi Haberleri - Son Dakika Hazar Denizi Haber Güncel Gelişmeler

Ukrayna'nın Bakü Büyükelçisi Husyev: Azerbaycan, Ukrayna’nın Güney Kafkasya’daki kilit ekonomik ortağı

Bu yıl 9-11 Eylül tarihleri arasında Azerbaycan’ın Başkenti Bakü’deki Four Seasons Hotel’de gerçekleştirilen "Karadeniz ve Hazar Denizi Yük Taşımacılığı Forumu 2025: Koridorlar, Kargolar, Altyapı" Karadeniz ve Hazar Denizi lojistik pazarındaki uzmanlar için yüz yüze bir ağ oluşturma platformu olarak öne çıktı. Ukrayna’nın Bakü Büyükelçisi Yuriy Husyev, Bakü’de düzenlenen forum kapsamında yaptığı konuşmada, Azerbaycan’ın Ukrayna’nın Güney Kafkasya’daki başlıca ekonomik ortağı olduğunu vurguladı. ENERJİ VE KORİDORLARIN ÖNEMİ Ukrayna’nın Bakü Büyükelçisi Yuriy Husyev, bölgenin öneminin giderek arttığını belirterek, bunun hem Avrupa’ya enerji tedarikine duyulan acil ihtiyaçtan hem de Orta Koridor ile Doğu-Batı bağlantılarının gelişmesinden kaynaklandığını ifade etti. ULAŞTIRMADA İŞ BİRLİĞİ ÖNCELİĞİ Büyükelçi, ulaştırma sektöründe iş birliğinin genişletilmesinin öncelikli olduğunu dile getirdi. Ayrıca Karadeniz ile Hazar Denizi arasındaki bölgesel etkileşimin, GUAM formatı da dahil olmak üzere, güçlendirilmesinin önem taşıdığını kaydetti.

Tokayev'dan Hazar için çağrı: Bu yalnızca bölgesel değil, uluslararası bir krizdir

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, 8 Eylül’de yaptığı açıklamada Hazar Denizi’nin hızla düşen su seviyesine dikkat çekerek, “Bu yalnızca bölgesel değil, uluslararası bir krizdir” dedi. Tokayev, kıyıdaş ülkelerin tek başına bu sorunu çözemeyeceğini belirterek acil bir devletlerarası program başlatılması çağrısında bulundu. SU SEVİYESİ 29 METRENİN ALTINA DÜŞTÜ 2000’li yılların başından bu yana su seviyesi sürekli olarak düşen Hazar Denizi, 2025 yazı itibarıyla küresel deniz seviyesine göre 29 metrenin altına inerek tarihî bir seviyeye geriledi. Özellikle Rusya ve Kazakistan’ın sınırında bulunan kuzey havzası, Volga Nehri’nden gelen akışın azalması nedeniyle hızla kurumaya başladı. HÜKÛMETLERARASI PROGRAM ÇAĞRISI Tokayev, daha önce de uluslararası platformlarda bu konuda uyarılarda bulunduklarını hatırlatarak, Hazar’ı koruyacak bir hükûmetlerarası program geliştirme ihtiyacının “olgunlaştığını” söyledi. Cumhurbaşkanı Tokayev, bu sürecin yalnızca beş kıyıdaş devletle (Rusya, İran, Azerbaycan, Türkmenistan ve Kazakistan) sınırlı kalmaması, bölgenin çevresel sağlığıyla ilgilenen diğer ülkeleri de kapsaması gerektiğini ifade etti. Bu çerçevede yapay zekâ destekli birleşik bir dijital su kaynakları platformu kurulmasını öneren Tokayev, sistemin doğru hidrojeolojik izleme, ulusal su dengesi oluşturma ve uzun vadeli su politikalarının temeli olacağını, ayrıca sektöre yatırım çekeceğini belirtti.

Kazakistan'dan Hazar Denizi için önemli hamle

Kazakistan hükûmeti, ülkenin Hazar Denizi Bilimsel Araştırma Enstitüsü'nün geliştirilmesi için 564 bin dolarlık fon ayırdı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in Hazar Denizi sorunlarının kapsamlı bir şekilde incelenmesine ilişkin talimatlarının uygulanması çerçevesinde, hükûmet fonlarından Kazak Hazar Denizi Bilimsel Araştırma Enstitüsüne 305 milyon tenge (yaklaşık 564 bin dolar) tahsis edildi. İlgili karar, Kazakistan Başbakanı Oljas Bektenov tarafından imzalandı. Devlet rezervinden tahsis edilen fonlar, Hazar Denizi Bilimsel Araştırma Enstitüsünün gelecekteki gelişimi için kullanılacak. Kaynaklar, enstitünün hidrobiyoloji, hidrokimya ve hidrometeoroloji alanlarındaki laboratuvar çalışmalarının yanı sıra uydu izleme sistemleri aracılığıyla gerçekleştirilen araştırmaların zamanında ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlayacak. Ayrıca tahsis edilen fonlar, enstitünün karşı karşıya olduğu diğer görevlerin, özellikle Hazar Denizi’nin ekolojik durumu, balık ve fok popülasyonlarının korunması ile deniz seviyesindeki değişimlerin izlenmesi gibi kritik alanlarda yürütülen çalışmaları destekleyerek, enstitünün genel kapasitesini artıracak. Bu yılın temmuz ayında, Kazakistan Başbakanı Bektenov, Altay Cumhuriyeti'nde düzenlenen Birinci Uluslararası Çevre Konferansı'nda yaptığı konuşmada, Hazar Denizi'nin sığlaşması sorununu başlıca bölgesel zorluklardan biri olarak belirtmişti. TOKAYEV’İN EMRİYLE KURULMUŞTU Kazak Hazar Denizi Bilimsel Araştırma Enstitüsü, Hazar Denizi'nin ekolojik sorunlarını incelemek üzere Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev'in emriyle kuruldu. Enstitünün faaliyet alanı, balık kaynaklarının değerlendirilmesi, bunların korunması için yöntem ve teknolojilerin geliştirilmesi, ihtiyofauna ve fokların kitlesel yok oluş nedenlerinin incelenmesi ve popülasyonlarının korunmasını kapsıyor. Ayrıca enstitünün, hidrolojik süreçlerin incelenmesi ve deniz seviyesinin izlenmesi, iklim değişikliğinin ve ekosistem üzerindeki etkisinin analizi, Kazakistan su alanı ve Hazar Denizi kıyılarındaki su kalitesi, biyoçeşitlilik ve diğer parametreler hakkında veri toplanması ve incelenmesi konularında uzmanlaştığı belirtiliyor. KAZAKİSTAN’IN 2 BİN 320 KİLOMETRELİK ŞERİDİ VAR Hazar Denizi, Kazakistan’ın sürdürülebilir kalkınmasında kritik öneme sahip benzersiz bir ekosistem olarak öne çıkıyor. Kazakistan kesiminin 2 bin 320 kilometrelik kıyı şeridi, Hazar’a kıyısı olan tüm ülkeler arasında en uzun kıyı hattını oluşturuyor.

Hazar Denizi kırmızıya döndü, uzmanlar sebebini açıkladı!

Kazakistan'ın Aktau şehrinde yaşayan halk, kısa bir süre önce Hazar Denizinin kırmızıya döndüğünü fark etti. Denizin rengindeki dönüşüm sosyal medyada gündem olurken olayın sebebi de araştırılmaya başlandı. SU ÖRNEĞİ ALINDI 12 Şubat 2025 tarihinde Mangıstau Bölgesi Ekoloji Dairesi uzmanları, gündem olan Hazar Denizi'nden su örneği aldı. Konuyla ilgili olarak da “12 Şubat'ta Mangıstau bölgesi Ekoloji Dairesi uzmanları, Hazar Denizi kıyısının kırmızıya dönmesiyle bağlantılı olarak deniz suyundan bir örnek aldı. Çalışma kapsamında su, kimyasal madde ve petrol ürünlerinin varlığı açısından analiz ediliyor. Sonuçlar daha sonra açıklanacak" açıklaması yapılmıştı. UZMANLAR KIRMIZI RENGİN SEBEBİNİ AÇIKLADI Kazakistanlı uzmanlar, günlerdir konuşulan ve büyük merak uyandıran konu hakkında son noktayı koydu. Ekoloji Dairesi Başkanı Kaissar Nadirbek, konuyla ilgili açıklama yaptı. Açıklamada; 12 Şubat'ta örneği alınan suya yapılan analiz sonucunda suda herhangi bir zararlı maddeye rastlanmadığı kaydedilirken, "Su doğal olarak alglerin neden olduğu koyu kahverengimsi kırmızı bir renge sahiptir. Son kar yağışından sonra bu fenomen daha belirgin hale geldi. Algler sığ sularda, özellikle de kıyı şeridimiz boyunca yetişmektedir. Biriktikleri bölgelerde suyun rengi değişir. Elbette bu doğa olayını anlamış olsak da suyun durumunu kontrol etmemiz gerekiyor" ifadeleri yer aldı. Aktau'dan bir ekolojist Kirill Osin ise bunun her yıl kış aylarında meydana geldiğini ve özellikle de kar yağdığında bu olay ile karşılaştıklarını aktardı. Ekolojist Osin, kırmızı olarak gözükenlerin aslında bu kahverengi algler olduğunu kaydetti.

Bakü kıyılarına balina mı vurdu?

Azerbaycan'da Bakü Bulvarı bölgesinde Hazar Denizi kıyısında karaya vuran balina gündem oldu. 16 metre uzunluğundaki İspermeçet balinası, görenleri hayrete düşürdü. Çevredekilerin dikkatini çeken bu balina, akıllarda soru işareti bıraktı. Azerbaycan'da Bakü Bulvarı bölgesinde Hazar Denizi kıyısında karaya vuran balina gündem oldu. Azerbaycan medyasında balinanın maket olduğu ve 11 Kasım 2024 tarihinde Azerbaycan'da başlayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP29) sırasında okyanuslara özellikle… pic.twitter.com/uxiSfVuUTa — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) November 12, 2024 AMAÇ EKOLOJİK SORUNLARA ODAKLANMAK Azerbaycan basınında karaya vuran balinanın maket olduğu ve çevre sorunlarına dikkat çekmek için yerleştirildiği bilgisi verildi. Dünyadaki ekolojik sorunlara dikkat çekmeyi amaçlayan maket, 11 Kasım 2024 tarihinde Azerbaycan'da başlayan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP29) sırasında okyanuslara özellikle balina ve yunusların yaşadığı bölgelerdeki ekolojik sorunlara odaklanılması ve canlıların hayatta kalabilmesini sağlamak için sembolik anlam taşıyor. Belçika merkezli Captain Boomer Collective tarafından yapılan maket, 2008 yılından bu yana Londra, Paris, Varşova, Adelaide ve Madrid gibi büyük şehirlerde sergileniyor. Ancak bu sunum, ilk kez COP29 konferansının olduğu vakitte yapıldı. COP 29’UN TEMEL GÜNDEM MADDELERİ COP 29, iklim değişikliği ile mücadelede ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde birçok konuyu masaya yatıracak. Azerbaycan Enerji Bakan Yardımcısı ve COP 29 Genel Müdürü (CEO) Elnur Soltanov, konferansın en önemli gündem maddelerinin iklim finansmanı olacağını açıkladı. Gelişmiş ülkelerin, gelişmekte olan ülkelere sağladığı yardımların artırılması, iklim finansmanının 100 milyar dolar civarına çıkarılması için müzakereler yapılacak. Ana maddenin iklim krizi olduğu konferansta; karbon emisyonları, iklim anlaşmaları, yenilenebilir enerji hedefleri gibi temel başlıklar üzerine görüşmeler yapılacak. Konferanst, küresel iklim gündemini şekillendirecek birçok çeşitli etkinlik, tartışma ve sergiler gerçekleşecek.

Ukrayna, Rusya'nın Hazar Denizi'ndeki üssünü vurdu!

Ukrayna’ya ait insansız hava araçları (İHA) Rusya Deniz Kuvvetleri Hazar Filosunun deniz üssüne saldırı gerçekleştirdi. Ukrayna basınına konuşan Ukrayna Savunma Bakanlığı İstihbarat Başmüdürlüğünden (GUR) bir kaynak, yürütülen yenilikçi bir özel operasyon sonucunda, ilk kez Hazar Denizi'ndeki Rus filosuna zarar vermenin mümkün olduğunu aktardı. Hazar Denizi'nde Rus donanmasına ait gemilerin konuşlandığı limana İHA saldırısı düzenlendi pic.twitter.com/TqodAp9Vdr — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) November 6, 2024 Ukrayna devlet sınırından yaklaşık bin 500 kilometre uzaklığında bulunan Hazar Denizi'ndeki limana bu sabah hava saldırısı gerçekleştirildi. Saldırı sonucu Rusya’ya bağlı Dağıstan Cumhuriyeti’ndeki Kaspiysk kentinde bulunan en az 2 hedefin zarar gördüğü belirtildi. Açık verilere göre Kaspiysk kentinde, deniz piyadeleri de dahil olmak üzere kıyı kuvvetlerinin üsleri bulunuyor. Hazar Denizi’nde konuşlandırılan Rus gemilerinden Ukrayna’ya karşı füze saldırıları düzenleniyor.

Japonya, Hazar Denizi'nde Türk devletlerini Rusya'dan kurtaracak

Türkistan bölgesinde siyasi istikrarın, ekonomik çalkantıların ve bölgesel birlikteliğin ele alınacağı Türkistan Devlet Başkanları 6. İstişare Toplatısı, Kazakistan'ın başkenti Astana'da 9-12 Ağustos 2024 tarihleri arasında yapılacak. JAPONYA BAŞBAKANI TÜRKİSTAN'A GİDECEK Japonya Başbakanı Fumio Kışida ise 9-12 Ağostos 2024 tarihleri arasında Özbekistan, Kazakistan ve Moğolistan'ı ziyaret etmeyi planlanıyor. Ayrıca Kazakistan'da yapılacak Türkistan Devlet Başkanları 6. İstişare Toplatısı'nda liderlerle bir toplantı yaparak bölgeye ekonomik yardım paketini açıklayacak. ÇİN VE RUSYA'NIN BÖLGEDEKİ GÜCÜNÜ KIRMAK Japonya devlet haber ajansı The Japan Times konuya ilişkin 1 Ağustos 2024 tarihli haberinde, Başbakan Kışida'nın bu yardımlar aracılığıyla bölgeyle olan bağlarını güçlendirmeyi hedeflediğini, Çin ve Rusya'nın bölgedeki gücünü kırmayı amaçladığını aktardı. Ayrıca ekonomik yardım paketi, bir ticaret güzergahının kurulması, karbonsuzlaşma ve halklar arası etkileşimlerinin teşvik edilmesini amaçlıyor. JAPONYA'DAN TÜRKİSTAN DEVLETLERİNE DESTEK Öte yandan yardım paketi ile birlikte Japonya, Hazar Denizi üzerinden Türksistan ile Avrupa'yı Rusya olmadan birbirine bağlayan bir ticaret yolunun kurulmasına yardımcı olacak. Bu sayede Japonya, istikrarlı bir ihracat rotası aracılığıyla bölgeye ekonomik bağımsızlık sağlamayı hedefliyor. Japonya'nın Türkistan devletlerine yapacağı ekonomik yardım paketinin, Türkistan Devlet Başkanları 6. İstişare Toplatısı sonrası yayımlanacak ortak bildirgenin bir parçası olarak duyurulması bekleniyor.

Kazakistan Hazar Denizi'ndeki petrol sevkiyatını artırmayı hedefliyor

Kazakistan yönetimi, Hazar Denizi üzerinden petrol sevkiyatını artırmak için "2024-2028 döneminde denizcilik altyapısının geliştirilmesine yönelik kapsamlı bir plan" adlı projenin kabul edildiğini bildirdi. Kazakistan Başbakanlığı Basın Ofisinden 30 Temmuz 2024 tarihinde yapılan açıklamaya göre, söz konusu plan kapsamında, ülkenin Hazar Denizi kıyısındaki Aktau ve Kurık limanlarının büyük deniz taşımacılığı ve lojistik kümesine dönüştürülmesi hedefleniyor. AKTAU LİMANINDAN 1.057 MİLYON TON PETROL SEVK EDİLDİ Böylelikle Trans Hazar Uluslararası Taşımacılık Koridoru üzerinden geçen konteyner kapasitesinin artırılması, kargo terminalleri ile uluslararası taşımacılık lojistiğinin geliştirilmesi ve idari engellerin azaltılması amaçlanıyor. Bunun yanı sıra Kurık Limanı'nın alanının genişletilmesi, Aktau Limanı'nda da konteyner merkezinin inşa edilmesi planlanıyor. 2023 yılında Kazakistan'ın Aktau Limanı'ndan 1.057 milyon ton petrol sevk edilirken, bu yılın ilk yarısında bu rakam 700 bin tonu aştı. KMG İLE SOCAR İŞ BİRLİĞİ Öte yandan Kazakistan'ın ulusal petrol ve gaz şirketi KazMunayGas (KMG), Trans-Hazar rotası üzerinden Kazak ham petrolünün sevkiyatını artırma seçeneklerini inceliyor. KMG ile SOCAR, 2022 yılında yıllık 1,5 milyon ton ham petrolün taşınmasını öngören 5 yıllık Aktau-Bakü-Ceyhan Petrol Transit Anlaşması'nı imzalamıştı.

Hazar'da yapılacak olan “Birleştik 2024” tatbikatı bölge için neyi ifade ediyor?

Şerife Beyza Satılmaz / QHA ANKARA Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan savunma bakanlıkları arasında, 4 Nisan 2024 tarihinde, Kazakistan'ın Aktau kentinde "Birleştik 2024" operasyonel-taktik, komuta-personel eğitimi için planlama konferansı düzenlendi. "Birleştik 2024" isimli tatbikatın temmuz ayında Kazakistan’da gerçekleşeceği kaydedildi. 5 ülkenin silahlı kuvvetlerinin katılacağı "Birleştik 2024" isimli tatbikatın Oymaşa tatbikat alanı ve Hazar kıyısındaki Tokmak Burnu'nda düzenleneceği bildirildi. Toplantıda ve tatbikatta Rusya’nın olmaması ise dikkat çekti. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Toğrul İsmayıl, Hazar Denizi'nin Türk dünyası ve Rusya açısından önemini, “Birleştik 2024” tatbikatını ve Rusya’nın tatbikatta yer almamasını Kırım Haber Ajansı (QHA) için yorumladı. "HAZAR DENİZİ, TARİHİN BELLİ BİR DÖNEMİNDE TÜRKLERİN İÇ DENİZİ NİTELİĞİ TAŞIMAKTAYDI" Hazar denizinin önemini Türk dünyası ve Rusya olmak üzere iki açıdan değerlendirebilir misiniz? Prof. Dr. Toğrul İsmayıl: Hazar Denizi, aslında bir göl olmasına rağmen büyüklüğü ve genişliği açısından, deniz suyunun tadından dolayı deniz olarak kabul edilmiştir. Tarihin belli bir döneminde Türklerin iç denizi, iç gölü niteliği de taşımaktadır. Ruslar bölgeye inince tabii ki, Rus devletinin de buraya çıkışı ve diğer devletlerle birlikte beş devletin İran ve üç Türk Cumhuriyetinin (Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan) bu denize çıkışı var. Uzun süre deniz statüsü üzerine görüşmeler devam ediyordu. Şimdilik bu mesele de çözülmüş şekildedir. Nitekim esas güç olan Rusya, Kazakistan ve Azerbaycan'ın görüşleri de Hazar'ın statüsü üzerine aynıydı ve bu etkin oldu. Türkmenistan da kabul etti, İran da kabul etmek zorunda kaldı. Yani burada bir realite var. Uzun süre Sovyet veya Çarlık Rusya döneminde tek askerî güce sahip olan ülke Rusya idi. Şimdi diğer cumhuriyetlerin burada belirli şekilde askerî ve ticarî gücü var. Kapalı denizdir ve direkt okyanusa çıkışı Rusya üzerinden Volga Nehri ve Don Nehri ile Azak Denizi üzerinden Karadeniz'e çıkış var. Azerbaycan'ın mesela Hazar'a giremeyen çok sayıda ticari gemileri söz konusudur. Bir nevi şöyle, deniz-kara ticaretinde orta noktada yer alan bir denizdir. Bu açıdan statüsü önemlidir. Aynı zamanda Hazar Denizi, petrol ve doğal gaz zenginlikleriyle de bilinir. Hem Azerbaycan açısından hem de Kazakistan, Türkmenistan ve dolayısıyla bu ülkeler üzerinden gelebilecek demiryollarının da çok eski zamandan Ro-Ro gemileriyle Kazakistan ve Türkmenistan üzerinden Bakü'ye geldiği, oradan da Türkiye üzerinden Avrupa'ya nakledildiği de bilinmektedir. "BU YOL ÇARLIK RUSYA DÖNEMİNDEN GÜNÜMÜZE KADAR TİCARET YOLU OLARAK KULLANILMAKTADIR" Rusya açısından da öneme sahip. Hazar’ın direkt deniz üzerinden İran'a bağlantısı var. Volga Nehrinden İran sınırlarına kadar uzanan ticaret tarihen olmuş ve deniz üzerinden bölgeye hâkimiyet kurma, gücünü artırma meselesi var. Yani Baltık Denizi'nden direkt Hazar'a çıkış da söz konusu. Dolayısıyla bu güzergâhı alternatif ticaret yolu olarak tarihen kullanmışlar. Çarlık Rusya döneminden günümüze kadar bu yol ticaret yolu olarak kullanılmaktadır. Hâlâ da devam ediyor. Bu da önemli meselelerden biridir. Rusya Federasyonu'nun Sovyet döneminden Ermenistan arazisinde askeri üssü var. Gürcistan'la ilişkiler bozulduktan sonra demiryollarını kullanamayan Rusya, 2008 savaşından sonra Potin Limanı'nı da kullanamadı. Oradaki askeri üssüne askerler, silah, ruhsat, yedek mühimmatı gibi teçhizatlar İran limanına, oradan da kara yoluyla İran'dan Ermenistan'a gönderilmektedir. Maliyeti fazla ama bu da alternatif güzergâh. En azından bu örnek bile Hazar'ın şu andaki önemini göstermektedir. Aynı zamanda Rusya, Hazar da askerî gemilere sahip ki, bunların da bölgedeki gücünü göstermekte. Mesela Suriye meselesinde Suriye'deki DAEŞ gruplarına, Hazar’daki gemilerden füzelerle saldırdığı da bilinmektedir. “BİRLEŞTİK 2024” GÜZERGÂHIN GÜVENLİĞİ AÇISINDAN YÜRÜTÜLEBİLECEK ASKERÎ BİR TATBİKATTIR" “Birleştik 2024” adlı tatbikatta Rusya'nın olmaması neyi ifade ediyor? Bunu nasıl yorumlayabiliriz? Prof. Dr. Toğrul İsmayıl: Rusya, Kolektif Güvenlik Anlaşma Örgütünün başını çekmekte ve o ayrı bir örgüttür, güvenlik örgütüdür. Rusya'nın bölgedeki çıkarları farklıdır. Bu tatbikata katılan ülkeler hepsi bu Güvenlik teşkilatının üyesi değil. Bu nedenle tatbikat bölgesel bir tatbikat. Mesela Türkmenistan katılmamış. Çünkü Türkmenistan zaten aktif tarafsızlık ilkesini takip eden bir devlettir. Güzergâhın, yani merkezi Asya'dan Güney Kafkaslara tatbikatın yapıldığı yerler önemli. Bir nevi güzergahın güvenliği açısından yürütülebilecek askerî tatbikattır. Son dönemlerde özellikle ticaret yolları, lojistik, bu bölgedeki enerji hatları ve diğer meseleler de aktif şekilde gelişmektedir. Kazakistan, Özbekistan, Azerbaycan, Tacikistan, Pakistan'a kadar hatta Çin'e kadar bu bölgede yeni güzergâhlar söz konusudur. Ticaret güzergâhları ve buradaki ticaret hacmi Rusya-Ukrayna savaşından dolayı artmaktadır. Bu nedenle bu tür tatbikat ilk derecede bölgenin güvenliği açısından önem arz etmektedir. "BU TÜR TATBİKATLAR; LOKAL, İKİLİ, ÜÇLÜ ŞEKİLDE VEYA ÇOK SAYIDA BÖLGE DEVLETİNİN KATILMASIYLA ARTACAKTIR" Son dönemde merkezî Asya cumhuriyetleri ile Azerbaycan ve Türkiye arasında, ister Türk Devletler Teşkilatı çerçevesinde, ister ikili veya üçlü çerçevede çok sayıda görüşmeler, anlaşmalar yapılmaktadır. Bu da bölgenin önemini öne çıkarmakta. Bunun yanı sıra ticaret yollarının bu güzergâh üzerinden geçmesi ve bunun güvenliğinin teminatı önem arz etmekte. Bu nedenle bu tür güvenlik meselelerinde çok sayıda bölge devletinin katılmasıyla veya lokal, ikili, üçlü şekilde de bu tür tatbikatların artacağını söyleyebiliriz. Bu durum, gittikçe bölgenin öneminin öne çıktığını göstergesidir. ???? Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Toğrul İsmayıl, Temmuz ayında Türk devletlerinin Hazar’da yapacağı “Birleştik 2024” tatbikatını ve Rusya’nın tatbikata davet edilmemesini QHA'ya değerlendirdi pic.twitter.com/smbPBIIEGe — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) April 28, 2024

#Hazar Denizi