Türk Devletleri Haberleri - Son Dakika Türk Devletleri Haber Güncel Gelişmeler

15 Aralık Dünya Türk Dili Ailesi Günü kutlu olsun!

Özbekistan'ın Semerkand kentinde 3 Kasım'da tertip edilen UNESCO 43. Konferansı kapsamında alınan kararla 15 Aralık, Dünya Türk Dili Ailesi Günü olarak ilan edildi. Türk dünyası ülkeleri tarafından sunulan ve 26 ülke tarafından desteklenen bu özel gün, Türk dilinin korunması ve yaygınlaştırılması hususunda önemli bir adım olarak görülüyor. Ayrıca Dünya Türk Dili Ailesi Günü ile Türk devletleri arasında entegrasyonun sağlanması ve dil bilincinin artırılması amaçlanıyor. "DİLDE, FİKİRDE, İŞTE BİRLİK" Kırım Tatar aydını, büyük fikir insanı ve Tercüman gazetesinin kurucu İsmail Bey Gaspıralı, "Dilde, fikirde, işte birlik" şiarıyla yıllar önce Türk dilindeki birlikteliğe vurgu yapmıştı. Millî şuurun geliştirilmesi, ortak bir kültürel uyanışın ihtiyacı olduğu bir dönemde bu söz yeniden hayat buldu. Öte yandan Türk devletleri, bu süreçte yeni ortak alfabeye geçiş sürecinde. Latin ve Kiril alfabesi kullanan Türk devletlerinin ortak bir alfabede buluşması için yapılan çalışmalar devam ediyor.

Doğu Türkistan Millî Günü başkentte yankı buldu: Anma toplantısı ve çalıştay düzenlendi

Uygur Akademisi Vakfı ve Doğu Türkistan Araştırmaları Vakfı, 12 Kasım 1933 Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti ve 12 Kasım 1944 Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin yıl dönümünde, "Doğu Türkistan Cumhuriyetlerini Anma Toplantısı" ile "Doğu Türkistan Çalıştayı-4" tertip etti. Çok sayıda politikacı, gazeteci, yazar ve STK (sivil toplum kuruluşu) temsilcisinin katıldığı program; başta Doğu Türkistan olmak üzere, Türkiye ve Türk dünyasında vatanı uğruna can vermiş şehitler için saygı duruşu, ardından İstiklâl Marşı ile Doğu Türkistan millî marşının okunmasıyla başladı. TÜRKİYE'DEKİ SİYASÎ PARTİLERDEN DOĞU TÜRKİSTAN'A TAM DESTEK Uygur Akademisi Vakfı Başkanı Abdülhamit Karahan ve Doğu Türkistan Araştırmaları Vakfı Başkanı Dr. Abdülkerim Buğra açılış konuşması yaptı. Açılış konuşmalarında, Doğu Türkistan Millî Günü'nün Türkiye'deki siyasî parti temsilcilerinin katılımıyla anılmasının Uygurlar açısından büyük bir önem taşıdığı vurgulandı. Türkiye'deki iktidar partisi ile muhalif partilerin Doğu Türkistan meselesinin Türkiye'nin millî meselesi olarak görmelerinin, Çin'in asimilasyon ve soykırım politikasına karşı cesur duruş sergilemelerinin ve Uygur Türklerinin haklı bağımsızlık mücadelesine destek vermelerinin önemine değinildi. MEDENİ VE ASİL BİR TÜRK KAVMİ: UYGURLAR Açılış konuşmalarının ardından Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) Bursa Milletvekili Osman Mesten, Türkiye'nin gücü yettiğince Uygur kardeşlerini desteklediğini, Uygurların medeni ve asil Türk kavmi olduğunu ifade etti. Ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) Özbekistan Dostluk Grubu Başkanlığı görevini yürüttüğünü belirten Mesten, Özbek ve Uygur Türklerinin kültürünü çok sevdiğini sözlerine ekledi. Mesten, Uygurların yaşadığı zorlukların hafifletilmesi için kendisinin ve partisinin tıpkı diğer zulüm altındaki Türk topluluklarına olduğu gibi yardımcı olmaya çalıştığını söyledi. MİLLÎ KİMLİĞİN ÖNEMİNE DİKKAT ÇEKTİ TBMM Yeni Yol Partisi Grup Başkanı Doç. Dr. Selçuk Özdağ, kendisinin ve partisinin Uygurların haklı mücadelesini desteklediğini, bu bağlamda mecliste çok kez konuşma gerçekleştirdiğini kaydetti. Dünya Uygur Kurultayı gibi teşkilatlarda Çin'e karşı yürütülen çalışmalara aktif olarak katıldığını ifade eden Özdağ, Uygurların Çin zulmüne karşı direniş göstermelerindeki en önemli rolün millî kimliği korumak olduğunun altını çizdi. TÜRKİYE UYGURLARIN YANINDA OLMAYA DEVAM EDECEK AK Parti Genel Merkezi Türk Devletleri ile İlişkiler Başkan Yardımcısı Dr. Reşide Yüksel ise Türk devletleri ile ilişkileri güçlendirmek adına hükûmetin özel bir başkanlık kurduğunu anımsatarak başladığı konuşmasında, Türk dünyasındaki mazlum soydaşlara, özellikle Uygurlara özel bir ilgi gösterildiğini, Türkiye'nin Uygur Türklerinin yanında olmaya devam edeceğini dile getirdi. Konuşmalar İYİ Parti eski Milletvekili Fahrettin Yokuş, Zafer Partisi Türk Dünyasından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Eser Türkistanlı, Saka ve Türk Ocakları Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Filiz Avşar ile devam etti. Konuşmacılar, Doğu Türkistan Millî Günü'nü anarak, Doğu Türkistan'ın yakın zamanda Çin zulmünden kurtarılmasını temenni etti. Türkiye'nin Uygurlar için bir umut kaynağı olduğu vurgulanan konuşmalarda, Uygurların umutsuzluğa kapılmaması gerektiği, Doğu Türkistan'ın bir gün mutlaka özgürlüğüne kavuşacağı belirtildi. Programın devamında Dünya Uygur Kurultayı Sözcüsü Prof. Dr. Erkin Emet, Doğu Türkistan Cumhuriyetleri'nin kuruluş süreçlerini, Çin’e karşı yürütülen savaşlarda millî ordunun kazandığı zaferler ve bu cumhuriyetlerin yıkılış nedenleri üzerine bir rapor sundu. 12 Kasım'ın Uygurların yeniden ayağa kalkarak, Çin işgalinden kurtulmaları ve bağımsız Doğu Türkistan devletini yeniden kurmaları için ilham kaynağı olduğunu aktaran Emet, Çin'in yakın gelecekte parçalanacağına, Uygurların kendi bağımsız devletlerinde özgür bir şekilde yaşayacaklarına inandığını vurguladı. Uygur Akademisi Vakfı Başkanı Abdülhamit Karahan, Uygurların tarihini, Doğu Türkistan’ın coğrafi, demografik ve ekonomik özelliklerini tanıtan, Çin’in Uygurlara karşı yürüttüğü asimilasyon ve soykırım politikalarını belgeleyen bir raporu katılımcılarla paylaştı. Uygurların yerleşik ilk Türkler olduğu, en erken medeniyet inşa eden Türk topluluğu olduğu belirtilen raporda Doğu Türkistan'ın coğrafî, tarihî, kültürel, yeraltı ve yerüstü zenginliklerine dikkat çekildi. Karahan, Türkiye’nin Doğu Türkistan meselesini kendi millî meselelerinden biri olarak görmesinin hem Türkiye’nin Çin karşısında güçlenmesine hem de Uygurların özgürlüğe daha çabuk ulaşmasına katkı sağlayacağını tarihî örneklerle aktardı. Toplantı, soru cevap ve tartışmalarla devam ederken, Doğu Türkistan'a yönelik bağımsızlık temennileri ve toplu fotoğraf çekimi ile sona erdi.

3 Ekim Türk Dünyası Günü kutlu olsun!

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Günü ya da yaygın olarak anıldığı şekliyle Türk Dünyası Günü, 2009’dan bu yana her yıl 3 Ekim tarihinde kutlanıyor. Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyinin kurulmasıyla, 3 Ekim 2009'da Azerbaycan, Türkiye, Kırgızistan ve Kazakistan arasında Nahçıvan Anlaşması imzalandı. 14 Eylül 2019'da Özbekistan da Türk Keneşi'ne (Türk Konseyi) üye oldu. Ardından Macaristan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) birliğe gözlemci üye olarak katıldı. Anlaşmanın imzalandığı gün Türk Dünyası İşbirliği Günü olarak kabul edildi. Türk dünyasında ortaklığı ve iş birliğini ifade eden, aynı zamanda "Türk Dünyası Günü" olarak da anılan 3 Ekim tarihi, 16 yıldır kutlanıyor. Türkiye'ye dönem başkanlığının geçmesinin ardından İstanbul'daki toplantıda birliğin adı, Türk Devletleri Teşkilatı oldu. Türk Devletleri Teşkilatı 3 Ekim Türk Dünyası İşbirliği Günü vesilesiyle paylaştığı videoda "Biz birlikte daha güçlüyüz" mesajıyla Türk dünyasının birliğine dikkat çekti. Congratulations on the 3rd of October – Turkic States Cooperation Day! ????????3 Oktyabr - Türk Dövlətləri Əməkdaşlıq Günü mübarək olsun! ????????3 қазан – Түркі мемлекеттерінің ынтымақтастық күні құтты болсын! ????????3-октябрь - Түрк мамлекеттеринин кызматташтык күнү кут болсун! ???????? 3 Ekim - Türk… pic.twitter.com/lXrFYmWZRU — Organization of Turkic States (@Turkic_States) October 2, 2025

Geleneksel Türk Devletleri Türkoloji Yaz Okulu başvuruları başladı

Azerbaycan Bilim ve Eğitim Bakanlığı, Karabağ Üniversitesi,Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) ve Uluslararası Türk Akademisinin iş birliğiyle planlanan "7. Geleneksel Türk Devletleri Türkoloji Yaz Okulu" için başvurular başladı. 10-17 Ağustos 2025 tarihlerinde Azerbaycan'ın Hankendi şehrinde bulunan, Karabağ Üniversitesi Merkez Kampüsü'nde gerçekleşecek. Yaz okulu başvuruları 15 Haziran'da son bulacak. Türkoloji Yaz Okulu, Türk dünyasının tarihi, arkeolojisi, dili ve edebiyatı alanlarına odaklanıyor. Katılımcıların akademik iş birliği yapmasını, projelerini tanıtmasını, yeni bilgiler edinmesini ve profesyonel ağ kurmasını amaçlayan okul; katılımcıların bilimsel yayın, sunum ve araştırma fonlarından yararlanma gibi becerilerini geliştirmelerine de destek oluyor. Gerçekleşecek olan yaz okulu; Türk dünyası ilişkileri, Türk devletleri tarihi, Türk dünyası arkeolojisi, Türk dünyası sanat ve düşünce tarihi, Türk dilleri ve çağdaş Türk dillerinin genel özellikleri konularını kapsıyor. EĞİTİMLER TÜRK DEVLETLERİNİN AKADEMİSYENLERİ TARAFINDAN VERİLECEK Ayrıca, tüm derslerin Türkçe olarak verileceği program, günlük derslere ek olarak seminerler ve kültürel etkinlikler de içeriyor. Eğitimler, uluslararası çalışmalara imza atan Türk devletlerinin akademisyenleri tarafından verilecek. Katılımcıların yol, yemek ve konaklama giderleri karşılanacak. Okulda Azerbaycan, Bosna-Hersek, Kazakistan, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Kuzey Makedonya, Kosova, Arnavutluk, Karadağ, Moğolistan, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan uyruklu 35 yaşını aşmamış, belirtilen konu kapsamında çalışan doktora öğrencisi ve doktora sonrası araştırmacılar yer alacak. Başvuru formuna buradan ulaşabilirsiniz.

TDT ülkelerinden BM'de yaşlı haklarının korunmasına ortak destek

Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üye ülkeleri, Cenevre'de düzenlenen Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyinin 58. oturumunda yaşlıların haklarının korunmasına yönelik uluslararası bir mekanizmanın kurulmasına destek verdi. Kırgızistan Dışişleri Bakanlığının 4 Nisan 2025 tarihinde yaptığı açıklamaya göre; Kırgızistan'ın İsviçre Büyükelçisi Ömer Sultanov, Cenevre'de düzenlenen BM İnsan Hakları Konseyinin 58. oturumunda, TDT ülkelerinden Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye ve Özbekistan adına yaşlıların haklarının korunmasına ilişkin ortak bir açıklama yaptı. Kırgızistan Dışişleri Bakanlığı, TDT ülkeleri adına yapılan ortak açıklamada yaşlıların haklarının korunmasına yönelik uluslararası bir mekanizmanın kurulmasının desteklendiğini bildirdi. Açıklamada, "Bu bildiri, yaşlıların haklarına saygı gösterilmesi ve bu hakların korunması konusunda hukuken bağlayıcı bir belge geliştirmek üzere Açık Uçlu Çalışma Grubu kurulmasına ilişkin kararın kabulü sırasında yayınlanmıştır." denildi. YAŞLIYA SAYGI TÜRK KÜLTÜRÜNÜN BİR PARÇASI Ortak bildiride, yaşlılara saygının, eski çağlardan bu yana Türk halklarının kültürel ve manevi değerlerinin ayrılmaz bir parçası olduğu vurgulandı. Bildiride yaşlılara destek olmak sadece onurlu bir görev olarak değil aynı zamanda toplumun sürdürülebilir ve kapsamlı kalkınmasının da bir garantisi olarak görüldüğü kaydedildi. TDT üyeleri ortak bildiriyle, çocukların, kadınların, kız çocuklarının ve engelli bireylerin haklarının korunmasında kaydedilen ilerlemenin yanı sıra yaşlılara yönelik yasal mekanizmaların daha da güçlendirilmesinin önemine dikkat çekti.

Türk Devletleri Uluslararası Üniversitesi kuruluyor

Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te Türk Devletleri Uluslararası Üniversitesinin kurulması planlanıyor. Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, Uluslararası Türk Devletleri Üniversitesinin kurulmasına ilişkin kararı imzaladı. Buna göre; kurulan üniversitenin temel amacı, Türk dünyası ülkelerinin siyasî, ekonomik ve kültürel-insani ilişkilerini güçlendirmek olacak. Bununla birlikte üniversitede mühendislik, inşaat, lojistik, bilişim teknolojileri, sağlık, tarım, gıda sanayi ve ayrıca ekonomik ve sosyal alanlarda personel eğitimi verilecek. Eğitim süresi ise, uluslararası standartlara uygun olarak düzenlenecek. Üniversitenin eğitim programları, dünyanın önde gelen yabancı üniversiteleriyle ve özellikle Türkiye’nin yükseköğretim kurumlarıyla birlikte hazırlanacak. Bununla beraber üniversitede, ortak eğitim programlarının gerçekleştirilmesi ve bilimsel araştırmaların yapılması da planlanıyor. YÖK VE ÖZBEKİSTAN YÜKSEKÖĞRETİM CUMHURİYET KONSEYİ ORTAK ÇALIŞIYOR Öğrencilerin akademik hareketlilik programları çerçevesinde yabancı eğitim ve bilim kurumlarıyla iş birliği içerisinde çalışacak olan üniversite, Özbekistan Yükseköğretim Cumhuriyet Konseyi ve Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulunun (YÖK) kuruculuğuyla özel üniversite statüsünde faaliyet gösterecek. TÜRKİYE ÖNCÜ OLARAK ALINACAK 2025/2026 eğitim yılı itibarıyla üniversitenin eğitim ve öğretim süreci, uluslararası sıralamalarda ilk bin içerisinde yer alan ve kendi alanında lider olarak kabul edilen Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarının müfredatı esas alınarak düzenlenecek.

Kırgızistan'da sanayi üretimi arttı

Kırgızistan Ulusal İstatistik Komitesi 22 Kasım 2024 tarihinde ülkenin üretim artışı ile ilgili bir rapor yayımladı. Yayımlanan raporda Kırgızistan'da 2024 yılının ilk on ayında sanayi üretimi, 453 milyar 542,6 milyon som (Yaklaşık 182 milyar Türk lirası) olarak kaydedildi. ÜRETİMDE YÜZDE 5,3'LÜK ARTIŞ 2024'ün ilk 10 ayında sanayi üretiminin geçen yılın aynı dönemine göre fiziksel hacim bazında yüzde 5,3 arttığı belirtildi. Eylül ayında ise ülkedeki sanayi üretimi 59 milyar 491,4 milyon som olarak kaydedilmişti. SNG ÜLKELERİNDE SANAYİ ÜRETİMİNDE GENEL ARTIŞ Öte yandan raporda diğer Türk devletlerindeki sanayi üretimi artışına da yer verildi. Buna göre 2024'in ilk dokuz ayında Türk devletlerindeki sanayi üretimi ortalama yüzde 4,3 arttı. Bu dönemde sanayi üretimindeki artış şu şekilde sıralandı: Azerbaycan: yüzde 1,3 artış Kazakistan: yüzde 3,1 artış Kırgızistan: yüzde 4,2 artış Özbekistan: yüzde 7 artış Bu veriler, Kırgızistan’ın sanayi üretimindeki büyüme oranını diğer ülkeler genelinde ortalama seviyelere yakın tutarak önemli bir ekonomik gelişme kaydettiğini gösteriyor.

TDT Dışişleri Bakanları Konseyi Bişkek'te toplandı

Kırgızistan'ın başkenti Bişkek 6 Kasım 2024 tarihinde Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'na ev sahipliği yaptı. TDT'ye üye ve gözlemci ülkelerin dışişleri bakanları, bölgesel iş birliğini güçlendirmek, ekonomik entegrasyon ve dijitalleşme gibi önemli başlıklarda fikir alışverişinde bulundu. BİŞKEK'TE ÖNEMLİ GÖRÜŞMELER Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı Ala-Arça Kongre Merkezi'nde yapılan toplantıya, TDT'ye üye ülkelerin dışişleri bakanları katıldı. Kırgızistan Dışişleri Bakanı Ceenbek Kulubayev'in başkanlık ettiği toplantıya Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Kazakistan Dışişleri Bakanı Murat Nurtleu ve Özbekistan Dışişleri Bakanı Bahtiyor Saidov katıldı. Ayrıca, gözlemci ülke statüsündeki Macaristan'ın Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto ile TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev de toplantıda yer aldı. YEŞİL EKONOMİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA Toplantıda, Türk dünyasının geleceği adına kritik adımlar atıldı. TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, bu yılki Devlet Başkanları Zirvesi'nin "Türk Dünyasının Güçlendirilmesi: Ekonomik Entegrasyon, Sürdürülebilir Kalkınma, Dijital Gelecek ve Herkes için Güvenlik" başlığıyla düzenleneceğini duyurdu. Zirve sonunda, 100'den fazla konuyu kapsayan Bişkek Deklarasyonu'nun imzalanması bekleniyor. Kırgızistan Dışişleri Bakanı Kulubayev, yeşil ekonomiyle ilgili bir yol haritasının da kabul edileceğini belirterek, Türk devletlerinin bu alandaki iş birliğini artıracaklarını vurguladı. YEŞİL EKONOMİYE YÖNELİK YOL HARİTASI KABUL EDİLDİ Toplantının ana gündem maddelerinden biri, çevre dostu ekonomi ve sürdürülebilir kalkınma alanında atılacak adımlar oldu. Türk devletleri, yeşil ekonomi konusunda ortak bir yol haritası belirleyerek, bölgesel iş birliği ile daha çevreci bir gelecek inşa etmeyi amaçlıyor. TÜRK DEVLETLERİ İÇİN ÖNEMLİ ADIMLAR ATILDI TDT, Türk dünyasının güçlendirilmesi için pek çok stratejik adımın atıldığı bu zirve ile bir kez daha dünya gündeminde önemli bir yer edindi. Bölgesel iş birliği, ekonomik entegrasyon, dijitalleşme ve güvenlik gibi önemli meselelerin tartışıldığı bu toplantı, Türk devletlerinin küresel arenada daha güçlü bir rol oynamasına olanak sağlayacak gelişmeleri müjdeledi. Zirveye ilişkin son detaylar, Devlet Başkanları Zirvesi'nde kesinlik kazanacak.

Dünyanın en güçlü orduları açıklandı: Türk devletlerinin orduları kaçıncı sırada?

ABD merkezli araştırma merkezi USNews & World Report uzmanlarının derlediği "Dünyanın En Güçlü Orduları" Listesi 28 Ekim 2024 tarihinde yayımlandı. 89 ülkenin yer aldığı listede Türk devletleri orduları ilk sıralarda yer aldı. TÜRK DEVLETLERİ ORDULARI SIRALAMASI Bu bağlamda Dünyanın En Güçlü Orduları Listesi'nde; Türkiye 10'uncu, Özbekistan 19'uncu, Kazakistan 22'nci, Azerbaycan 29'uncu sırada yer aldı. Diğer Türk devletlerinden Kırgızistan ve Türkmenistan ise sıralamada yer alamadı.