Şamil Alâdin konferansla anıldı (FOTO, VİDEO)

Kırım Tatar yazar ve şair Şamil Aladin doğumunun 100. yıldönümü dolayısıyla 27 Eylülde Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesinde yapılan konferansla anıldı.

Konferansa Kırım Başbakan Yardımcısı Aziz Abdullayev, Kırım Özerk Cumhuriyeti Etnik İlişkiler ve Sürgünden Dönen Vatandaşlar Komitesi Başkan Yardımcısı Emine Avamileva, Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi (KMPÜ) Rektörü Prof. Dr. Fevzi Yakubov, Kırım Tatar Yazarlar Birliği Başkanı Rıza Fazıl, Şamil Alâdin’in kızı, Şamil Alâdin Vakfı Başkanı Leyla Alâdinova, tarihçiler, yazarlar, bilim adamları katıldı.

Konferans, Selsebil keman topluluğunun kısa konseriyle başladı. Kırım Başbakan Yardımcısı Aziz Abdullayev, yaptığı açılış konuşmasında katılımcılara teşekkür etti ve bu konferansın, Alâdin’e adanan son etkinlik olmayacağını söyledi.

Abdullayev, “Biz, bugün buraya gelip, Şamil Alâdin’in 100.yıldönümü dolayısıyla yapılan ilk etkinlik, bilimsel konferans olmasından dolayı gurur duyuyoruz. Ben tüm Kırım Tatar halkımızı bu olaydan dolayı tebrik ediyorum. Biz (vatana) geri döndük ve anlayışla karşılanıyoruz. Çalışan ve devamlı olarak kendi Kırım Tatar halkını düşünen insanlar, bizim görmediğimiz trajediyi yaşadılar. Şamil Alâdin, yazar ve şair olarak kendi eserlerinde Kırım Tatar kahramanları hakkında bilgi verdi. Bu insan bize bir kez daha güçlü, cesur, anlayışlı olmamıza, kendi halkımızı, kendi kültürümüzü sevmemize imkân veriyor.” dedi.

KMPÜ Kırım Tatar Edebiyatı Bölümü Başkanı Prof. Dr. İsmail Kerimov, “Şamil Alâdin, Şahsi Günlüğümün Sayfalarında” konulu bir konuşma yaptı. Kerimov, öğrenci olduğu dönemde özel bir günlük tuttuğunu ve bu günlükte Kırım Tatar yazarlar ve şairlerle yaptığı görüşmeler ile ilgili hatıralarını kaydettiğini söyledi. Kerimov, görüştüğü yazarlardan birisinin Şamil Alâdin olduğunu kaydetti.

Kerimov’dan sonra Kırım Tatar yazar, şair ve gazeteci Ablâziz Veliyev, Şamil Alâdin ile ilgili şahsi hatıralarını anlattı.

Konferansta, Prof.Dr. Viktor Gumenyuk ve KMPÜ Kırım Tatar ve Türk Dili Bölümü öğretim üyesi Ahtem Celilov bir konuşma yaptı. Kırım Devlet Televizyon ve Radyosunda çalışan bir gazeteci Şamil Alâdn hakkında belgesel gösterdi.

Şamil Alâdin kimdir?

Şamil Aladin, 12 Temmuz 1912'de Kırım'da Aypetri dağının eteğinde bulunan Mahuldur köyünde dünyaya geldi. Köy mektebinde ilk eğitimini alan Şamil Aladin, 12 yaşına gelince Bahçesaray'da 7 yıllık bir okulunda tahsiline devam etti. Türkçe ve Arapçanın yanı sıra, Fransızca, İngilizce ve İspanyolca’yı çok iyi bilen ve konuşan ünlü öğretmen Yahya Nacı Bayburtlu'dan eğitim gördü, öğretmeninden esinlenerek edebiyata çok büyük ilgi ve sevgisi oluştu.

15 yaşında yazdığı ve İsmail Bey Gaspıralı'ya adadığı ilk şiiri olan "Tan Bülbüli" (Tan Bülbülü), o zamanlar ünlü Yaş Kuvvet (Genç Kuvvet) gençlik gazetesinde yayımlandı. Bahçesaray'da eğitimini tamamladıktan sonra Akmescit Pedagoji Meslek Okulu'na (1928-1931 yılları arası) okumaya giren Şamil Aladin, o devrin ünlü Kırım Tatar şairleri Ziyadin Cavtöbeli ve Kerim Camanaklı ile tanışma olanağını buldu.

Aladin, meslek okulundan mezun olduktan sonra Moskova Edebiyat Enstitüsü Açık Öğretim Bölümünü kazandı. Yazarın ilk şiir kitapları: "Toprak Küldi, Kok Küldi" (Toprak güldü, gök güldü)- 1932, askerlikte geçirdiği yılların esinlendirdiği "Kızıl Kazaknıñ Yırları" (Kızıl Kazak'ın Şarkıları) şiir kitabı ise 1935 dünya yüzünü gördü.

1936 yılında Kırım Yanı Dünya (Yeni Dünya) gazetesi yazı işleri müdürü yardımcısı olarak göreve başlayan Şamil Aladin, hiç beklenmeyen bir sırada arkadaşları ile birlikte Dağıstan’a gitti ve dağlardaki köylerden birinde öğretmenlik yaptı. Yazar, Komsomol örgütünün verdiği görev üzerine ekskavatör operatörü olarak Özbekistan'daki SSCB'nin 2. beş yıllık planının en önemli inşaatına gitti. Şamil Aladin, orada da mesleğini bırakmadan Eğer Sevsen romanını yazdı.

Sürgünden sonra Özbekistan'da yaşamak zorunda kalan Kırım Tatar yazarı, orada Kırımlı aydınları etrafında topladı.

Farklı dillere çevirilen 70'i aşan eserin sahibi Şamil Aladin 1994 yılında ailesi ile Kırım'a döndü ve Akmescit'e (Simferopol) yerleşti.

Yazar, 21 Mayıs 1996 tarihinde hayata veda etti.

Evelina İlyasova, Osman Bayramaliyev

QHA