Nevruz, Türkmenistan ve Azerbaycan'da coşkuyla kutlanıyor

Türk dünyasının en önemli bayramlarından, baharın habercisi olarak kabul edilen Nevruz Bayramı, Azerbaycan'da düzenlenen renkli etkinliklerle kutlanıyor. Türkmenistan’da da başkent Aşkabat'ta Nevruz Bayramı dolayısıyla 21 ve 22 Mart  tarihlerinde 2 gün resmi tatil yapılacağı bildirildi.

Türkmenlerin Nevruz geleneklerini çok canlı biçimde yaşattığı biliniyor. Ulusal kutlamaların yanında her şehirde, her köyde ve hatta evde ayrı hazırlık ve kutlama yapılıyor. Şehirler, köyler çeşitli renklerde, özellikle de baharın simgesi yeşil renkli bayraklarla süsleniyor. Her yıl Nevruz Bayramı  ile birlikte ağaçlandırma kampanyası başlıyor. Bu yıl da (2018) kampanya çerçevesinde, ilkbahar ve sonbahar döneminde toplam 3 milyon meyve fidanı ve iğne yapraklı ağaç dikimi yapılacak.

Türkmenistan'ın "Semeni" tatlısı

Türkmenistan’ın en karakteristik nevruz geleneklerinden biri, “Semeni” ya da “Semene” tatlısı olarak biliniyor. Komşularla birlikte hazırlanan Semeni tatlısı, sadece Nevruz haftasında tüketiliyor. Semeni yapmak için buğday önceden ıslatılıp çimlenmeye bırakılıyor. Sonra çimlenen buğdayın beyazlayan ve sütlenen kökü yeşil yapraklarından ayrılır ve dibek taşında dövülüyor. Son aşamada dibekte dövülen beyaz buğday köküne un ilave edilerek, büyük kazanlarda kırmızımsı kahve  renk alıncaya kadar sürekli karıştırılarak pişiriliyor. Soğumasının ardından aile bireyleri ve komşularla birlikte tüketiliyor. Semeninin de Nevruz gibi insanı yenilediğine ve arındırdığına inanılıyor.

Türkmenistan'da Nevruz eğlenceleri arasında salıncağa binmek, ateşten atlamak, Türkmenlerin milli sporlarından kuşak güreşi yarışmalarını tatbik etmek, atlı spor gösterileri ve yarışları düzenlemek yer alıyor.

Azerbaycan'da Nevruz kutlamaları

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 20 Mart tarihinde nevruz ateşini yakmasıyla başlayan kutlamalar, bugün de Bakü'nün en ünlü meydanlarından olan Fevvareler Meydanı'nda devam etti. Azerbaycan'ın farklı bölgelerinden Bakü'ye gelen yöresel kıyafetli sanatçıların müzik ve dans gösterileri yaptığı meydanda Nevruz Bayramı'nın simge karakterleri Köse ve Keçel'in yumurta tokuşturması ve atışmaları ilgiyle izlendi.

Temsili Dede Korkut ile Bahar Kız'ın, tarihi kıyafetler giyen askerlerin eşliğinde halkı selamlaması, cambazların gösterileri kutlamalara renk kattı.

Meydana kurulan, el sanatları, geleneksel ev eşyaları ile yemek stantlarını gezen Bakülüler ve turistler, çeşitli müzik gruplarının performanslarına büyük ilgi gösterdi.

Nevruz dolayısıyla 26 Mart'a kadar resmi tatil ilan edilen Azerbaycan'da kutlamalar hafta sonuna kadar devam edecek.

Azerbaycan'da nevruz gelenekleri

Azerbaycanlılar, nevruzu çeşitli geleneksel adetlerle kutluyor. Nevruz kutlamalarına bir ay öncesinde başlayan Azerbaycanlılar, su, ateş, rüzgar ve toprak çarşambası dedikleri günlerde farklı şekilde kutlamalar yapıyor. 

Su çarşambasında evin etrafına çeşme suyu serpilirken, ateş çarşambasında mahallelerde ateşler, evlerde ise evin her ferdi için birer mum yakılıyor. 

Rüzgar çarşambasında da benzer faaliyetler yapılarak kutlama sürdürülürken en önemli kutlama toprak çarşambasında yapılıyor. Toprak çarşambasında mahallelerde büyük ateşler yakılırken, evlerde de yöresel tatlı ve yemeklerden oluşan sofralar kuruluyor.

Ateşten atlamak ve atlarken, "ağırlığım uğurluğum odda kalsın" demek, yüzük falına bakmak, yumurta boyamak, horoz dövüştürmek nevruz gelenekleri arasında bulunuyor.