“İnsan vatanını kalbinde taşır” derler. Bu söz, özellikle vatanından ve milletinden uzak yaşayanların hâlini en doğru biçimde anlatan bir sözdür. İnsan, ne kadar uzakta olursa olsun, vatan ve millet düşüncesi her daim kalbinin merkezindedir. Ben de uzun yıllar memleketimden uzak yaşayan biri olarak, gittiğim her yerde —özellikle Türk Dünyası’yla ilgili ortamlarda— vatanımdan bir iz, milletimden bir parçayı ararım. Tanıştığım insanlarda memleketlimi bulma isteği, içimdeki millet özlemini bir nebze de olsa hafifleten bir duygu oluyor.

Babam bir Başkurt Türk’ü, annem ise Kazan Tatar Türklerindendir. Tatar-Başkurt dünyası —diğer bir ifadeyle İdil-Ural— benim için bir annenin birbirinden ayrılmayan iki çocuğu gibidir. Katıldığım etkinliklerde bu iki kardeş milletin temsilcilerini, onları simgeleyen unsurları aramak benim için alışkanlık değil; milletime duyduğum aidiyetin bir yansımasıdır. Çünkü bayraklar, bir milletin yalnızca görsel sembolü değil; onun geçmişinin, kimliğinin ve bağımsızlık idealinin en güçlü ifadesidir. Bayrağa gösterilen özen, bir milletin onuruna duyulan saygının açık göstergesidir. Yanlış veya özensiz kullanılan her bayrak, o milletin tarihine karşı yapılmış bir ihmaldir.

Geçtiğimiz günlerde Dragos Musiki Derneği Türk Dünyası Korosu’nun konserinde, sahnenin önünde yer alan bir pankartta 25 ülkenin bayrağı sergilenmişti. Ancak bu pankartta Başkurdistan bayrağının hatalı kullanılması ve Kazan Tatar Türklerinin bayrağının eksik olması, büyük bir dikkatsizlik ve bilgisizlik örneği olarak göze çarpıyordu. Bu yanlışlığı gördüğüm an içimde derin bir üzüntü ve kırgınlık hissettim. Pankartın fotoğrafını çektim ve konser bitiminde koro şefiyle konuşarak bayraktaki hata ile eksikliği nazikçe ifade ettim. Fakat şef yalnızca “baskıda hata yapıldı” demekle yetindi; herhangi bir düzeltme sözü verme gereği dahi duymadı. Bu umursamaz tavır, bayrağın temsil ettiği değerler düşünüldüğünde kabul edilemezdi. Çünkü “Bayrak, milletin gölgesi değil; gökyüzüne yazılmış adıdır.” Böylesine anlamlı bir sembolün doğruluğu, en küçük ayrıntısına kadar titizlikle korunmalıdır. Görülen pankartta kullanılan sözde Başkurdistan bayrağı, koyu yeşil zemin üzerine yerleştirilmiş beyaz dairelerden oluşan, hiçbir resmî karşılığı olmayan bir tasarımdı. Bu görüntü, gerçek bayrakla uzaktan yakından örtüşmemekte ve Başkurdistan’ı yanlış temsil etmekteydi. Bu tür hatalar yalnızca bir görsel yanlışlık değildir; kültürel kimliği tahrif eden bir ihmaldir. Millî semboller söz konusu olduğunda kural açıktır: Eğer yapıyorsanız doğru yapacaksınız; eksik, yanlış veya uydurma olmayacak. Koro şefinin “baskıda hata yapıldı” açıklaması teknik bir bahane olabilir; ancak millî semboller hiçbir bahaneyi kabul etmez. Özellikle uluslararası niteliği olan kültürel etkinliklerde, bayrakların doğruluğunu defalarca kontrol etmek bir zorunluluktur.

BAŞKURT BAYRAĞI BASİT BİR GÖRSEL DEĞİLDİR

Başkurdistan bayrağı, 25 Şubat 1992 tarihinde resmen kabul edilmiş olup mavi–beyaz–yeşil yatay renklerden oluşur. Bu renklerin her biri tarihsel ve kültürel anlam taşır:

Mavi, özgürlüğü ve bağımsızlık idealini;

Beyaz, barışı, adaleti ve doğruluğu;

Yeşil, toprakla bağ, kültürel süreklilik ve İslami mirası simgeler.

Merkezdeki yedi yapraklı kuray çiçeği, yedi Başkurt boyunun tarihî birliğini simgeler. Bu sembolün şekli, rengi ve oranı keyfî şekilde değiştirilemez. Bayrağın yanlış kullanımı, basit bir tasarım hatası değil; bir milletin tarihinin ve kimliğinin çarpıtılmasıdır.

Bayrak, bir milletin geçmişi ve geleceği arasında köprü kuran en temel simgedir. Bu yüzden her renk, her sembol, her detay büyük bir önem taşır. Eksik ya da hatalı kullanımı, o milletin tarihine ve kültürel kimliğine yapılan bir saygısızlıktır.

KÜLTÜREL TEMSİL CİDDİYET GEREKTİRİR

Türk dünyasını temsil eden her kurum, temsil ettiği toplulukların sembollerine karşı ciddi sorumluluk taşır. Bu sorumluluk yalnızca sahneye çıkmakla ya da etkinlik düzenlemekle sınırlı değildir; kullanılan tüm semboller bilimsel doğruluk ve titizlikle hazırlanmak zorundadır. 25 ülkenin bayrağı konulup Kazan Tatar Türklerinin bayrağının tamamen unutulmuş olması, bir özensizliğin ve bilgi eksikliğinin açık göstergesidir.

SONUÇ: BAYRAK YANLIŞI BİR “BASKI HATASI” DEĞİL, SAYGISIZLIKTIR

Başkurt Türklerinin bayrağının hatalı biçimde kullanılması ve Kazan Tatar Türklerinin bayrağının eksik bırakılması, açıklaması ne olursa olsun hafife alınamaz. Bu durum, bir milletin tarihine, kültürüne ve kimliğine duyulan saygının sorgulanmasına yol açar. Millî semboller üzerindeki her hata, bir milletin onuruna yapılan doğrudan bir müdahaledir. Bu nedenle yapılması gereken, hatanın kabul edilmesi, tekrarlanmaması için gerekli önlemlerin alınması ve kültürel etkinliklerde millî sembollere azami özen gösterilmesidir. Bayraklar hata kabul etmez. Başkurt Türklerinin ve Kazan Tatar Türklerinin bayrağı da buna istisna değildir.

Bazı hatalar bir kâğıdın üzerinde değil, kalbin üzerinde iz bırakır. Bir milletin bayrağına yapılan yanlış da böyle bir izdir. Çünkü bayrak, gururun göğe yükselen şeklidir. Ona gösterilen vefasızlık, aslında o millete söylenmiş “Seni görmüyorum” cümlesidir. Oysa görmek, tanımak ve saygı duymak; aynı gök altında yaşayan her topluluğun en temel hakkıdır. Bu hak ihlal edildiğinde, gökyüzünün bile anlamı eksilir.