Emel Kırım Vakfından 105. yılında Kırım Halk Cumhuriyeti konferansı

Emel Fikir Kültür Konferansları çerçevesinde "105. Yılında Kırım Halk Cumhuriyeti" başlığıyla çevrim içi konferans yapıldı. 26 Aralık 1917'nin 105. yılında kurulan 1. Kırım Tatar Milli Kurultayı tarafından Kırım Halk Cumhuriyeti kurulmuştu. Emel Kırım Vakfı tarafından düzenlenen konferansta, Türk dünyasında kurulan ilk cumhuriyet anıldı ve tüm yönleriyle ele alındı.

Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Türkiye Temsilcisi ve Emel Kırım Vakfı Başkanı Zafer Karatay, açılış konuşmasında Kırım Tatar halkının milli cumhuriyeti hususunda açıklamalarda bulundu. Özellikle, Ukrayna-Rusya Savaşı konusunda açıklama yapan Karatay, savaşın Ukrayna ve Kırım Tatarlarının zaferiyle biteceğini belirtti.

EMEL KIRIM VAKFININ KONFERANSINDA KIRIM HALK CUMHURİYETİ ANILDI

Ardından Kırım Tatar gazeteci yazar Zera Bekirova, Kırım Halk Cumhuriyeti'nde kadınların rolü ve Kırım Tatar halkının önemine dikkat çekti. Romanya Dobruca Mehmet Niyazi Kültür Derneği Başkanı Erol Murad, Kırım Tatar milli hareketinde Kırım Halk Cumhuriyeti hakkında ve Romanya Tatarları Milli Günü hakkında bilgi verdi. Emel Dergisi adına Editör, Yönetim Kurulu üyesi Bülent Tanatar, Kırım Ahali Cumhuriyeti çerçevesinde yapılan çalışmaları ele aldı. 

Programda konuşan Kırım Vakfı Başkanı Tuncer Kalkay ise "İsmail Bey Gaspıralı'nın aydınlattığı bu yolda vatanın bağımsızlığında gençlerin öncülüğündeki milli kurultayda Kırım Halk Cumhuriyeti ilan edilmişti" ifadesine yer verdi.

Bir dönem Kırım Mühendislik Pedagoji Üniversitesinde görev yapan Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Çağdaş Türk Lehçeleri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zühal Yüksel ise Kırım Halk Cumhuriyeti mi, Ahali Cumhuriyeti mi sorusuna açıklık getirdi. Yüksel, 1917 yılındaki Kurultay tutanaklarının orijinalini okuduğunu ve yayına hazırladığını, tutanağın hiçbir yerinde “Ahali Cumhuriyeti” ifadesinin geçmediğini hep Kırım Halk Cumhuriyeti dendiğini, “ahali” sözcüğünün Rusça tutanakların ve haberlerin o dönem tercüme edilerek, o yıllarda “halk” yerine kullanılan ahali sözcüğünün kullanıldığını söyledi. Yüksel tutanaklarda anayasanın kabul edilirken yapılan konuşmaları ve delegelerin o geceki coşkusunu aktardı.

Emel Kırım Vakfının düzenlediği konferansta, Kırım ve o dönem üzerine çalışmalarıyla tanınan Kırklareli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kamelya Tekne Kırım Halk Cumhuriyetinin Türk ve dünya tarihi içindeki önemini dile getirdi.

Ardından Yaş Tatarlar hareketinden Fazıl Can, Kırım Halk Cumhuriyeti şerefine düzenledikleri satranç turnuvası hakkında bilgi verdi. Ayrıca Fazıl Can, genç tarihçi Taha Bayraktar ve Kırım’da doğan ve 2014’teki Rus işgali sebebiyle Kırım’ı terk etmek zorunda kalan Sevgi Akgül, gençler adına çok anlamlı konuşma ve değerlendirmeler yaptı.

Tarihçi Bayraktar ve programa Karaman’dan katılım sağlayan Akgül, Kırım Tatar halkının tarihi şahsiyetleri; Numan Çelebicihan, Cafer Seydahmet Kırımer, Seyitcelil Hattat, Şefika Gaspıralı, Abdurrahman Teberdar, Hasan Sabri Ayvaz, Veli İbrahim, Osman Akçokraklı ve Kurultay'a emeği geçen tüm Kırım Tatar aydınlarını andı.  

GÖKBAYRAK HANSARAY'INDA DALGALANIYOR

Programın son bölümünde, yönetmen Zafer Karatay’ın 1993 yılında çektiği ve ilk defa TRT’de 1994 senesinde yayınlanan 6 bölümlük “Gökbayrak Hansaray’ında Dalgalanıyor” adlı Kırım belgeselinin üçüncü bölümünün gösterimi yapıldı. Belgeselin görüntüleri uzun yıllar Kırım Devlet televizyonu Kırım Tatar yayınlarında kullanılmış ve Türkiye’de çok büyük etki yaratmıştı. Belgesel aynı zamanda TRT başta olmak üzere Türk televizyonlarında Türk dünyası hakkında en uzun ilk belgesel olma özelliği de taşıyor.

Programın sonunda Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) üyesi Gülnara Bekirova, bu tür programların sık sık yapılmasını, özellikle belgeselin gençlerimize tekrar tekrar gösterilmesi gerektiğini vurguladı. Bekirova, organizatörlere ve katılımcılara teşekkür etti.

Emel Kırım Vakfının düzenlediği çevrim içi yayın: