ABD'nin Kıyiv Büyükelçisinden 18 Mayıs Kırım Tatar Sürgünü mesajı

Kırım Tatar halkı, 18 Mayıs 1944'te Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) eli kanlı lideri Josef Stalin'in emriyle vatan topraklarından sürüldü. Hayvan vagonlarında Türkistan, Urallar ve Sibirya bölgelerine sürülen Kırım Tatarlarının yüzde 46'sı ise yolda ve sürgünü takip eden günlerde hayatını kaybetti.

"KIRIM TATAR NÜFUSU SİLAH ZORUYLA EVLERİNDEN ZORLA ÇIKARILMIŞTI"

Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Kıyiv Büyükelçisi Bridget A. Brink, "Kırım, Ukrayna'dır" başlıklı bir video mesaj paylaştı. Büyükelçi Brink, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'nın 80. yılı münasebetiyle yayımladığı videosunda, 2014 yılından bu yana işgal altında Kırım'da uygulanan baskıları ve keyfî tutuklamaları öne çıkardı.

Sovyetler Birliği'nin Kırım Tatarlarına yönelik olarak uyguladığı 80 yıl önceki sürgünün bir suç olduğunu vurgulayan ABD Büyükelçisi, "Erkek, kadın ve çocuklardan oluşan tüm Kırım Tatar nüfusu silah zoruyla evlerinden zorla çıkarılmıştı." ifadesine yer verdi.

2014 yılından bu yana Rusya'nın Kırım'da uyguladığı yasa dışı tutuklamalar başta olmak üzere, dini baskılar ve kültürel kısıtlamalara dikkat çeken Brink, Rusların işgale karşı konuşmaya cesaret eden ya da halkının haklarını savunan liderleri, aktivistleri ve gazetecileri hedef almakta olduğunu belirtti.

"Özgürlük ve adalet mücadelesinin henüz sona ermediğini" söyleyen Büyükelçi, "adalet sağlanana kadar mücadeleye devam edeceğimizi kabul ediyoruz." şeklinde konuştu. Bu pozisyona olan kararlı bağlılığın; egemenlik, toprak bütünlüğü ve kendi kaderini tayin hakkı ilkelerini korumanın önemini vurguladığını kaydeden Brink, "Bu bağlılık, savaşın en karanlık günlerinde olduğu gibi bugün de geçerliliğini korumaktadır." dedi.

18 MAYIS 1944 KIRIM TATAR SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI

Sovyet hükûmeti, Stalin’in emriyle 18 Mayıs 1944’te Kırım’daki tüm Kırım Tatarlarını sürgün etti. Sürgün sırasında Kırım Tatar erkeklerin büyük bir çoğunluğu Kızılordu’da Alman Nazi ordusuna karşı savaşıyordu. Çoğunlukla kadınlar, çocuklar, yaşlılar olmak üzere hayvan vagonlarına doldurulan Kırım Tatarları; Türkistan, Urallar ve Sibirya’ya sürgün edildi. Kırım’dan sürgün edilen 420 bini aşkın Kırım Tatarının yüzde 46’sı sürgün yolunda veya gittikleri yerlerde açlık, susuzluk ve hastalık gibi çeşitli sebeplerden dolayı hayatını kaybetti.

Sovyet yönetimi, sürgünden sonra Kırım’da, Kırım Tatarlarının varlığına işaret eden her şeyi ortadan kaldırmaya başladı. Adeta bir kültürel soykırım dalgası başladı. Köy, kasaba, ilçe ve şehirler başta olmak üzere Yarımada'daki binden fazla yerleşim yerinin Kırım Tatarca olan adları değiştirildi. 

Sovyet yönetimi, Vatan Kırım’ın demografik yapısını değiştirmeyi amaçladı. Ancak Kırım Tatarları, bağrından koparıldıkları o aziz Vatanı, Kırım’ı hiçbir zaman unutmadı. Sürgünlük yollarında, sürgün edildikleri yerlerde vatana dönmek için çaba gösterdi. Nihayet, yıl 1989’u gösterdiğinde Kırım Tatarları, yavaş yavaş ata topraklarına dönmeye başladı. O tarihten itibaren Kırım Tatarları yaşadıkları yokluklara rağmen vatanda kalma mücadelesini sürdürdü.

Kırım Tatarları, 1989’un sonuna kadar sürgün yerlerinde zorla tutuluyordu. Anavatan Kırım’a geri dönme teşebbüsleri, hapisle ve yeni sürgünle cezalandırılıyordu. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Kırım Tatarları vatana dönmeye başladı. Ancak yaklaşık 150 bin Kırım Tatarı maddi yetersizlik ve yasal engeller nedeniyle Türkistan'da kaldı.

2015 yılında Ukrayna Parlamentosu, Kırım Tatar Sürgünü’nü soykırım olarak kabul etti ve 18 Mayıs tarihini “Kırım Tatar Soykırım Kurbanlarını Anma Günü” olarak ilan etti.

2019 yılında Letonya ve Litvanya meclisleri, 2022’de ise Kanada parlamentosunun alt kanadı olan avam kamarası 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü'nü soykırım olarak tanıdı.