Antalya Diplomasi Forumu Yuvarlak Masa Toplantısında, parlamenter diplomasi konuşuldu

Antalya’da 18-20 Haziran 2021 tarihleri arasında düzenlenen Antalya Diplomasi Forumu’nda ikinci gün oturumları düzenleniyor. Diplomasinin kalbinin attığı ve dünyadaki her beş ülkeden birinin dışişleri bakanının katılım gösterdiği forumda, Afrika’dan Balkanlara, Avrupa’dan Asya’ya kadar Türkiye’nin dış politikada iş birliği sürecinde olduğu ülkelerden gelen yetkililer, küresel ve bölgesel sorunlara yönelik görüşlerini ifade ediyor ve karşılıklı fikir alışverişinde bulunuyor. Bugün düzenlenen ADF Round yuvarlak masa toplantısında, dünya ülkelerinden ve Türkiye'den gelen parlamenterler küresel ve bölgesel konular ile parlamenter diplomasiye yönelik değerlendirmelerde bulundu.

Antalya Diplomasi Forumu'nun ikinci gününde ADF Round oturumu kapsamında yuvarlak masa toplantısı yapıldı. TRT World Editörü Yusuf Erim'in moderatörlüğündeki toplantıya, Ukrayna Milletvekili Rüstem Umerov, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Türk Grubu Başkanı ve NATO Parlamenter Asamblesi Türk Grubu Üyesi AK Parti Denizli Milletvekili Ahmet Yıldız, TBMM (Türkiye Büyük Millet Meclisi) Dışişleri Komisyonu Başkanı Ahmet Akif Çağatay Kılıç, Kosova Kalkınma Bakanı Fikrim Damka, Hollanda Senatosu Başkanı Rene Van Der Linden, AK Parti Rize Milletvekili , NATO Parlamenter Asamblesi Türk Delegasyonu Başkanı Dr. Osman Aşkın Bak, KEİPA (Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi) Başkanı Zinaida Greteceianii, AB (Avrupa Birliği)-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu (KPK) Eş Başkanı Sergey Lagodinsky, KEİPA Genel Sekreteri Asaf Hacıyev, Avrupa Parlamentosu (AP) eski üyesi Elmar Brok, AGİT PA (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Parlamenter Asamblesi) İsviçre Heyeti Başkanı Filippo Lombardi, AK Parti İstanbul Milletvekili ve TBMM Parlamentolararası Birlik (PAB) Komisyon Başkanı Ravza Kavakçı Kan, AK Parti Ankara Milletvekili, Asya Parlamenterler Asamblesi Türk Grubu Başkanı Asuman Erdoğan, AK Parti Kayseri Milletvekili Türkiye-Avrupa Birliği KPK Eş Başkanı Dr. İsmail Emrah Karayel ve KEİPA Türk Grubu Başkanı, Ak Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk katıldı. Yuvarlak masa etrafında toplanan parlamenterler, parlamenter diplomasinin önemine yönelik konuşmalarını gerçekleştirdi.

Yoğun katılımla gerçekleşen toplantıya; Kırım Tatar halkının milli lideri, Ukrayna Milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov, Ukrayna Milletvekili, KTMM Başkan Yardımcısı Ahtem Çiygöz de iştirak etti.

LAGODİNSKİY: "ÇOK BOYUTU YAKLAŞIM PARLAMENTER DİPLOMASİ İÇİN HAYATİ ÖNEMDEDİR"

Açılış konuşmalarını; KEİPA Başkanı Zinaida Greteceianii ve Hollanda Senatosu Başkanı Rene Van Der Linden gerçekleştirdi. Küresel anlamda problemlerle yüzleşildiğini kaydeden Der Linden, günümüz dünyasında diplomasinin çok boyutlu olduğunu vurguladı. Kültürlerarası hoşgörü için demokrasiye ihtiyaç duyulduğunu belirten Der Linden, forum kapsamında uluslararası iş birliği noktasında büyük gelişmelerin yaşandığını dile getirerek, "Uluslararası anlamda güçlerimizi birleştirmeliyiz" dedi.

AB-Türkiye Karma Parlamento Komisyonu (KPK) Eş Başkanı Sergey Lagodinskiy de, jeopolitik, iç politika ve demokrasi gibi konularda Türkiye ile karşılıklı ilişkilerin olduğunu aktararak parlamentolararası platformların yapabileceği en önemli konunun bu olduğunu dile getirdi. Lagodinskiy, çoğulcu demokrasi ve parlamentolararası işbirliğinin önemine dikkat çekerek, "Çok boyutlu yaklaşım parlamenter diplomasi için hayati önemdedir" dedi.

AP Eski Üyesi Elmar Brok, parlamenter demokrasi konusuna atfedilen bir konunun Antalya Diplomasi Forumu çerçevesindeki bu toplantıda konuşulmasının çok önemli olduğunu belirtti. Güven inşası için böylesi bir toplantının önemli olduğunu dile getiren Brok, ortak yanların bulunması ve parlamenter diplomasinin işletildiğini kaydetti. Brok, "Parlamento, gerçekten barışı inşa edebilirse başarılıdır. Hükumetler ve parlamentolararası bunu inşa etmelidir. Bunun işe yarayacağını biliyoruz." dedi.

UMEROV'DAN KATILIMCILARI KIRIM PLATFORMU'NA DAVET

Ukrayna Milletvekili Rüstem Umerov, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na saygılarını ve teşekkürlerini ileterek konuşmasına başladı. Antalya Diplomasi Forumu Yuvarlak Masa oturumunda; Ukrayna Parlamentosunu ve Kırım Tatar Milli Meclisini (KTMM) temsil ettiğini vurgulayan Umerov, "Burada büyük bir delegasyonla bulunuyoruz. Kırım Tatar liderlerimiz de yanımdalar." dedi.

Umerov, parlamenter diplomasinin önemini vurgulayarak, dijital diplomasi çağında olduklarını ve bu olanakların hayata geçirilmesi gerektiğini kaydetti. Koronavirüs salgını kapsamında, çevrimiçi toplantıların artık çok önemli hale geldiğini söyleyerek parlamenterlerin, koronavirüs salgını nedeniyle artık yasama konusunda daha mühim olduğunu belirtti.

Umerov konuşmasını şu sözlerle sonlandırdı: "Parlamenterler, insanları, halkları temsil ediyor. Parlamentolar bir kriz sırasında ilk eyleme geçen kurumlardır. Hükumetin her şeyi, hemen uygulamasını biz sağlarız. Bu noktada, iç politikada insanların farkındalığını sağlamak önemli. Bir diğeri de, parlamentolar arası dijitalleşmeyi artırmamız gerekiyor. Burada aslında birçok fırsatımız var. Örneğin Ukrayna bir Kırım Platformu girişimini oluşturdu. Bu hem Rus işgaliyle mücadelede hem de dezenformasyonla savaşmak konusunda büyük fırsatlar sunuyor. Bu platform kapsamında, parlamentolar arası dostluk grupları kurduk. Sürekli olarak delegasyonlar arası dostluk grupları arasında iletişim kuruyoruz. Bu iletişim sayesinde, işgale karşı farkındalığı artırmak ve uluslararası ortaklarımızı Kırım konusunda bilgilendirmek istiyoruz. Uluslararası baskıyla beraber Rusya'nın daha hızlı masaya oturacağına inanıyoruz. Ukrayna, bu zirveyi 23 Ağustos'ta gerçekleştirecek. Sizleri bu platforma davet etmek istiyorum. Ukrayna'nın işgale karşı verdiği mücadelede yanımızda olmanızı istiyoruz. Teşekkür ederim" dedi.

YILDIZ: HÜKUMETLER ARASI DİPLOMASİ VE PARLAMENTER DİPLOMASİNİN GEREKLİLİĞİ TARTIŞILAMAZ

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Türk Grubu Başkanı ve NATO Parlamenter Asamblesi Türk Grubu Üyesi, AK Parti Denizli Milletvekili Ahmet Yıldız, parlamenter diplomasinin sadece dış politikada değil iç politikada da etkilerinin olduğunu kaydetti. Yıldız, hukukun üstünlüğü demokrasi gibi kavramların, örneğin AKPM'nin çalışmalarında muhalefetin hükumetten daha etkili olabildiğini dile getirdi. Yıldız, AKPM'nin demokrasi ve insan haklarına yönelik çalışmalarının önemli olduğunu vurguladı. Yıldız, "Hükümetler arası diplomasi ve parlamenter diplomasinin gerekliliği tartışılamaz." dedi.

TBMM Parlamentolararası Birlik (PAB) Komisyon Başkanı Ravza Kavakçı Kan, TBMM'nin PAB'da dokuz üyeyle temsil edildiğini dile getirdi. Kan, "Koronavirüs pandemisi, ne kadar birbirimize bağlı olduğumuzu kanıtladı. Her bir insan iyi olana kadar hiçbirimizin iyi olamayacağını bize gösterdi. Bu nedenle, birbirimize dikkat etmemiz gerekiyor. Eğer biz küresel bir toplumsak, bundan dersimizi alırsak eğer insanlık için daha iyi bir dünya kurabileceğiz. Parlamenter diplomasi çerçevesinde, birçok önemli görüşme gerçekleştiriyor. Ancak, insan hakları, demokrasi, hukukun üstünlüğü gibi kavramları birbirimize karşı kullanmamız çok önemli. Uluslararası toplum ve parlamentolar arası birlikler olarak birbirimizi dinlememiz ve anlamamız gerekiyor. Dünya çok zor zamanlardan geçiyor, ırkçılık, İslamofobi, insan haklarına yönelik ihlaller halen devam ediyor. Hangi ırktan olursa olsun her insanın hakkının değerli olduğunun farkına varmamız gerekiyor" dedi.

DAMKA: TÜRK MİLLETVEKİLLERİ, TÜRKİYE İLE KOSOVA VE KUZEY MAKEDONYA ARASINDA BİR KÖPRÜ OLUŞTURDU

Kosova Bölgesel Kalkınma Bakanı ve Kosova Demokratik Türk Partisi (KDTP), Genel Başkanı Fikrim Damka, konuşmasında Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'na teşekkürlerini bildirdi. Damka, "Bugün, parlamenter diplomasinin öneminin daha fazla farkına varıyoruz. Balkanlarda özellikle Kosova ve Sırbistan arasındaki diyalog ve diplomasinin ne kadar önemli olduğunu bizler tecrübe ettik. Bu noktada Balkanlardaki konularda Türkiye Parlamentosunun rolü ve etkisi de önemli. Burada belki de AP'nin de yapıcı rol alması gerekiyor" dedi. Türk milletvekillerinin, Türkiye ile Kosova ve Kuzey Makedonya arasında bir köprü oluşturduğunu kaydeden Damka, bu durumun daha fazla güçlendirilmesinin tarafların yararına olacağını vurguladı.

HACIYEV: "KARADENİZ'İN EN ÖNEMLİ DEĞERİ; BÖLGEDE FARKLI KÜLTÜRLER BİR ARADA YAŞAMAKTADIR"

KEİPA Genel Sekreteri Asaf Haciyev, Karadeniz bölgesinde özelinde değerlendirmelerde bulundu. Haciyev, "Karadeniz bölgesi çok zengin bir bölge. Asya ve Avrupa arasında bir köprü görevini görüyor. Bu bağlamda, çok büyük jeopolitik kazanımlar mevcuttur. Karadeniz, İpek Yolu üzerinde olduğu için çok önemli bir yerde. Karadeniz'in en önemli değeri; bölgede farklı kültürler bir arada yaşamaktadır. Dolayısıyla parlamenterler olarak barış ve istikrar istememizin nedeni, dünyadaki barışın anahtarı olacaktır. Bu sebepten ötürü, ABD, Almanya gibi ülkeler örgütümüz içinde katkıda bulunuyor. Ancak, örgütümüz içinde farklı sorunlar mevcuttur. Terör, mülteci sorunu nedeniyle yarım trilyon ABD Doları zararımız mevcut. KEİPA içerisinde mülteci konusu ciddi bir sorundur. Bu yüzden çeşitli çalışmalar yürütmemiz gerekiyor. Bu çatışmalara son vermek gerekiyor" dedi.

AGİT PA İsviçre Heyeti Başkanı Filippo Lombardi, parlamenter diplomasinin ele alındığı toplantıda, parlamentoların önemine dikkat çekti. OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü), AKPM gibi toplantılardaki konuşmaların, iç politikaya yansımadığını bildirdi. Parlamenter diplomasi gücünün, başka bir ülkeye parmak göstermek için kullanıldığını söyleyen Lombardi, parlamentolar arası birlikteliklerin önemini vurgulayarak tam tersi bir tutumun olması gerektiğine işaret etti.

KEİPA Türk Grubu Başkanı, Ak Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, parlamenter diplomasinin ikili ilişkiler ve çeşitli platformlardaki çalışmalar sayesinde daha etkili olduğunu belirtti. KEİPA'nin bölgesel önemi hakkında açıklamalara bulunan Öztürk, kuruluş amacını da hatırlattı. Gelecek hafta KEİPA'ya Kuzey Makedonya'nın dahil olacağını duyuran Öztürk, böylece kuruluşun 13 ülke ve 81 milletvekili ile büyük bir güce sahip olacağını vurguladı.