#Ekonomi

QHA - Kırım Haber Ajansı - Ekonomi haberleri, son dakika gelişmeleri, detaylı bilgiler ve tüm gelişmeler, Ekonomi haber sayfasında canlı gelişmelerle ulaşabilirsiniz.

Haber

Kırgızistan, ekonomisi ile Türkistan coğrafyasında lider konumda

Kırgızistan Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı Endüstriyel Analiz Dairesi Başuzmanı Talantbek Karasartov, Kırgızistan ekonomisinde 2024 ve 2025 yıllarında bir sıçrama gerçekleştiğini bildirdi. Karasartov, Kırgızistan’da ekonomik büyümeyi sağlayan başlıca sektörlerin; petrol, ilaç, gıda, hafif sanayi ve inşaat malzemeleri olduğunu ve bu yılın ocak-temmuz döneminde 375 milyar som değerinde üretim yapıldığını kaydetti. KIRGIZİSTAN’DA SANAYİ ÜRETİMİ İLE HEM İÇ HEM DE DIŞ PİYASADA ARTIŞ GERÇEKLEŞTİ Kırgızistan’da üretim hacminde ciddi oranda büyüme gerçekleştiğini dile getiren Karasartov, “2019'dan bu yana sanayi üretimi hacmi neredeyse iki katına çıktı. 2019'da 284 milyar som değerinde sanayi ürünü üretilirken, 2024'te 585 milyar som değerinde sanayi ürünü üretildi.” bilgisini verdi. Karasartov sanayi üretiminin GSYİH’nin büyümesine önemli ölçüde katkı sağladığını belirterek, üretimin iç piyasa ile sınırlı kalmayıp dış piyasaya da sunularak ihracatı ciddi oranda artırdığını aktardı. KIRGIZİSTAN EKONOMİSİNDE 2025 YILINDA DİKKATE DEĞER BÜYÜME KAYDEDİLDİ Ayrıca 2024 yılı ile 2025 yılında kaydedilen büyüme oranları arasındaki farka değinen Karasartov, 2025 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 11,5 daha fazla büyüme kaydedildiğini ifade etti. Bu bağlamda Kırgızistan genelinde 128 sanayi tesisinin faaliyete geçmesini ve yaklaşık 15 bin yeni istihdam yaratılmasının beklendiğini ifade eden Karasartov, 2024 yılında 100’den fazla tesis açıldığını ve 8 bin personel istihdam edildiğini aktararak 2025 yılında dikkate değer bir artış gerçekleştiğinin altını çizdi.

Haber

IMF Özbekistan’ın ekonomik reformlarını takdir etti

Uluslararası Para Fonu (IMF) 15 Temmuz 2025 tarihinde yayınladığı raporda Özbekistan’da uygulanan ekonomik reformların önemli birtakım olumlu gelişmeleri harekete geçirdiğini bildirdi. Ancak Özbekistan’ın Dünya Ticaret Örgütü (WTO) üyeliğine kabul edilmesi için daha fazla reform yapması gerektiğini bildiren IMF, Özbekistan’ın liberalleşme hamlesinden umutlu olduğunu belirtti. Öte yandan IMF, Özbekistan’da devletin ekonomi üzerindeki denetimlerini azaltması gerektiğini vurguladı. ÖZBEKİSTAN’DA EKONOMİK BÜYÜME IMF’in yayınladığı rapora göre, Özbekistan’da 2016 yılında Şevket Mirziyoyev’in Cumhurbaşkanlığı görevine gelmesinden sonra, ülkede yıllık GSYİH yüzde 5,7 ve yıllık istihdam büyümesi ise yüzde 3,6 oranında büyüdü. Ayrıca IMF’in raporunda, Özbekistan’ın piyasa ekonomisine geçişte önemli ilerleme kaydettiği yer aldı. Bu bağlamda ekonomik reformlar, daha yüksek yatırım, büyüme ve yoksulluğun azaltılması gibi olumlu gelişmeleri harekete geçirdi. Sürdürülebilir reform uygulamaları ile Özbekistan’da güçlü ekonomik performansın devam ettiğini belirten IMF, 2017’den bu yana döviz kurunun birleştirilmesi, döviz kısıtlarının kaldırılması ve ticaretin serbestleştirilmesi ile ekonominin önemli ölçüde dönüştüğünü ve sermaye girişinin sağlandığını aktardı. ÖZBEKİSTAN’DA EKONOMİK REFORMLAR İLE YOKSULLUK AZALDI IMF’in yayınladığı raporda Özbekistan’da yoksullukta önemli oranda düşüş kaydedildi. Rapora göre 2024 yılında yoksulluk oranı yüzde 8,9’a geriledi. Aynı şekilde işsizlik oranı da yüzde 5,5’e geriledi. Raporda 24 yaşın altındaki genç işsizlik oranının ise yüzde 11 seviyesi ile sürekli yüksek kaldığı kaydedildi. Öte yandan IMF raporda, Özbekistan'ın ekonomik reformlarla önemli büyümeler kaydederken, ekonomik kazanımların pekiştirilmesi için hükûmetin ekonomi üzerindeki kontrolü önemli ölçüde bırakması gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda IMF raporda, kurumsal yönetimde iyileştirmeler de dahil olmak üzere, özel sektör gelişiminin teşvik edilmesinin devletin öncelikli ekonomi politikalarından biri olması gerektiğini kaydetti.

Haber

Özbekistan ekonomisinde dikkat çekici büyüme!

Özbekistan ekonomisinde 2025’in başından itibaren ciddi bir büyüme dikkat çekiyor. Özbekistan Ekonomi ve Maliye Bakanlığının verilerine göre; hizmet, kıymetli metal ve meyve-sebze ihracatı, döviz transferi ve devlet bütçesi gibi alanlarda önemli artışlar kaydedildi. Verilere göre; Özbekistan ekonomisi 2025’in ilk yarısında yaklaşık yüzde 6,8 oranında büyüdü. Hizmet sektöründe yüzde 13,5’lik büyüme dikkat çekerken, altın harici kıymetli metal ihracatında yüzde 23’lük artış, meyve-sebze ihracatında yüzde 140’lık artış kaydedildi. Bunlarla beraber, döviz transferleri yüzde 26, devlet bütçesinde yüzde 28 ve harcamalarda yüzde 13’lük artış gözlemlendi. Öte yandan Özbekistan’ın ekonomik büyümesiyle ilgili olarak, kıymetli metal işleme kapasitesi ve mücevher ihracatında büyümeye gitmesi ön plana çıkıyor. DAHA FAZLA BÜYÜME BEKLENİYOR Özbekistan Cumhurbaşkanlığının 26 Haziran 2025 tarihli kararnamesine göre; mücevher ihracatı 300 milyon dolara, kıymetli metal işleme kapasitesi ise 7 tona çıkacak. Bununla beraber, kıymetli maden ve mücevherlerin kaçak dolaşımı en az yüzde 50 oranında azaltılacak. Ayrıca kararnamede mücevher üretiminin endüstrileştirilmesi ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilecek modern tasarımların teşvik edilmesi hedefleri yer alıyor.

Haber

Kırgızistan ekonomisi hızla büyüyor

Avrasya Kalkınma Bankası, haftalık makroekonomik raporunu yayımladı. Rapora göre Kırgızistan'nın gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH), 2025'in ilk dört ayında yüzde 11,7 oranında büyüdü. KIRGIZİSTAN EKONOMİSİNİN ANA İTİCİ GÜÇLERİ NELER OLDU? Analistlerin raporda belirttiği üzere; Kırgızistan'ın ekonomik büyümesinin ana itici güçleri, GSYİH dinamiklerinde yüzde 2,6 puanlık bir artış sağlayan sanayi sektörü oldu. Ekonomik büyümeye inşaat sektörü yüzde 2,5 katkı sağlarken; iç ticarette ise bu yüzde 2 oranında oldu. Uzmanların analizine göre, sunulan veriler Kırgızistan'da istikrarlı bir makroekonomik duruma işaret ediyor. Ana sektörlerde istikrarlı bir büyümenin gözlenmesi de ülke için önem arz ediyor. MİLLİ PARA BİRİMİ İSTİKRARINI KORUYOR Ayrıca, Kırgızistan'da ana sektörlerin yanında ülkede tarım ve hayvancılık göstergeleri de iyileşmiş durumda ve sosyal açıdan önemli olan malların fiyatları da istikrarlı seyrediyor. Bu durum, enflasyonist süreçleri frenliyor ve milli para biriminin istikrarını da koruyor.

Haber

Türkiye'nin 2024 yılında Türk cumhuriyetleriyle ihracatı ikiye katlandı

Türkiye Cumhuriyeti, 2024 yılında 2020'ye kıyasla; Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan'a yaptığı ihracatı iki katına çıkardı. Türkiye ile Türk cumhuriyetleri arasındaki ihracat miktarı 11,1 milyar doları aştı. 5 YILIN BÜYÜK REKORU: 2024 YILINDA TÜRK DÜNYASINA İHRACAT 11,1 MİLYAR DOLARI AŞTI Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan derlemeler ile hazırlanan, Anadolu Ajansının (AA) 19 Şubat 2025 tarihli haberine göre; Türkiye'nin 2020-2024 döneminde bu bölgeler ile yaptığı ihracat, düzenli olarak artış gösterdi. 2020'de 5,4 milyar dolar seviyesinde olan ihracat, 2021'de 7,2 milyar dolara, 2022'de 8 milyar dolara ve 2023'te 9,9 milyar dolara çıkarken; 2024 yılında ise 11,1 milyar dolar seviyesini aşarak rekor kırdı. KAZAKİSTAN BİRİNCİ SIRADA Türkiye, 2024 yılında söz konusu 5 ülke içerisinde en fazla ihracatı Kazakistan ile gerçekleştirdi. Kazakistan'a toplam 3,3 milyar dolarlık ihracat yapıldı. Listenin ikinci sırasında ise 3,1 milyar dolar ile Azerbaycan yer alırken; sıralamayı 2,2 milyar dolarla Özbekistan, 1,4 milyar dolarla Kırgızistan ve 1,1 milyar dolarla Türkmenistan takip etti. İHRACATIN ÖNE ÇIKANLARI SANAYİ VE TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİ 2024 yılında gerçekleştirilen ihracatlar fasıllarına göre incelendiğinde ise ilk sırada kazanlar, makineler, mekanik cihazlar, nükleer reaktörler, aksam ve parçaları yer aldı. Türk cumhuriyetlerine bu alanda 2,6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Ardından 1,1 milyar dolarla elektrikli makine ve cihazlar, 593,6 milyon dolarla örme giyim eşyası ve aksesuarı, ihracatın en çok gerçekleştirildiği fasıllar arasında yer aldı. Söz konusu 5 ülkeye kıymetli taş, metal ve mücevher eşyası ihracatı ise 2024'te 530,1 milyon doları, motorlu kara taşıtları ve bunların aksam, parça, aksesuarları ihracatı da 529,8 milyon doları buldu.

Haber

Putin'in dostları Rusya'ya yatırım yapmıyor

Geçen yılın ilk üç çeyreğinde yabancı yatırımcılar Rus ekonomisinin reel sektöründen 44 milyar dolar daha doğrudan yatırım çekti ve Rus ekonomisindeki toplam yabancı yatırım hacmi son 15 yılın en düşük rakamı olan 235 milyar dolara geriledi. Rusya Merkez Bankası tarafından 7 Şubat 2025 tarihinde paylaşılan verilere göre Rusya, Ukrayna'ya karşı başlattığı topyekûn işgal girişiminin ilk yılında 138 milyar dolar, 2023 yılında ise yaklaşık 80 milyar dolar daha doğrudan yabancı yatırım kaybetti. Eleştirel ve muhalif bir yayın politikasına sahip olan "The Moscow Times" gazetesi tarafından gündeme taşınan haberde, Kremlin'in “dost” olarak nitelendirdiği ülkelerin Rusya için Batılı yatırımcıların yerini alacağı yönündeki umutlarının boşa çıktığı belirtildi. RUS EKONOMİSİNİN İZOLASYONU ARTIYOR Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, BRICS ülkelerinden yatırımcıları defalarca Rusya'ya yatırım yapmaya çağırdı ancak açıklanan Merkez Bankası istatistikleri “dost ülkelerden” herhangi bir sermaye girişinin olmadığını gösterdi. Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü uzmanlarından Janis Kluge, bu durumun Rus ekonomisinin giderek yalnızlaştığını gösterdiğini kaydetti. Rus analistler, Ukrayna'ya karşı tam kapsamlı savaş başlamadan önce Rus ekonomisine yapılan doğrudan yatırımların dörtte üçünün Moskova'nın “dostane olmayan” olarak sınıflandırdığı ülkelerden geldiğini tahmin ediyor. Öte yandan Çin'in Rusya Federasyonu'ndaki doğrudan yatırımları yalnızca 3,3 milyar dolar seviyesinde olup, tüm yatırımların yüzde 0,7'sinden azdı. Hindistan'ın payı ise 613 milyon dolar dolaylarındaydı. Brezilya ve Güney Afrika'nın katkısı ise o kadar düşük seviyedeydi ki, Merkez Bankası istatistiklerine dahil edilmiyordu.

Haber

Türkiye ve Azerbaycan ekonomik ortaklığını güçlendiriyor

Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Azerbaycan Ekonomi Bakanı Mikayil Cabbarov, 29 Ocak 2025 tarihinde Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde bir araya geldi. Türkiye-Azerbaycan-Özbekistan Dışişleri, Ticaret, Ekonomi ve Ulaştırma Bakanları Üçlü Toplantısının ardından görüşen heyetler; ekonomik iş birliğinin öncelikli alanlarının yanı sıra çeşitli alanlarda ortaklığı artırma fırsatlarını değerlendirdi. Taraflar, iki ülke arasındaki kardeşlik ilişkileri sayesinde ekonomik iş birliğinin her alanda geliştiğini vurguladı. Aynı zamanda Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ekonomik ortaklığın güçlendirilmesi, ticaret hacminin artırılması, küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) desteklenmesi ve yatırımların teşvik edilmesi konuları ele alındı. İKİ ÜLKE ARASINDAKİ PROJELER DEĞERLENDİRİLDİ Bakan Bolat, görüşmeyle ilgili yaptığı açıklamada, iki ülkenin cumhurbaşkanları tarafından belirlenen 15 milyar dolarlık ikili ticaret hacmine ulaşma noktasında atılacak adımları ele aldıklarını ve Tercihli Ticaret Anlaşmasının genişletilmesine yönelik fikir alışverişinde bulunduklarını kaydetti. Ayrıca Bakan, açıklamasında hayata geçirilen Basitleştirilmiş Gümrük Hattı (BGH) projesine ve Zengezur Bağlantısı’nda gelinen sürece de değindi. Görüşmede bu konuların değerlendirildiğini kaydeden Bolat, "Türkiye olarak, ülkemizin Türk dünyası ile Asya ile bağlantısını daha da güçlendirecek Zengezur Bağlantısının tamamlanmasına desteğimiz tamdır." ifadelerini kullandı. Bugünkü görüşmelerimizin son ayağında dost ve kardeş ülke Azerbaycan’ın Ekonomi Bakanı Sayın Mikayil Jabbarov ve heyeti ile Cumhurbaşkanlığı Külliyemizde bir araya geldik. Görüşmemizde, Cumhurbaşkanlarımız tarafından belirlenen 15 milyar dolarlık ikili ticaret hacmine ulaşma… pic.twitter.com/niZYZXJXjk — Prof. Dr. Ömer Bolat (@omerbolatTR) January 29, 2025 AZERBAYCAN HEYETİ, TÜRKİYE ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANIYLA DA GÖRÜŞTÜ Azerbaycan'dan gelen heyet, aynı zamanda Türkiye Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile de bir görüşme gerçekleştirdi. Bakan Bayraktar, yaptığı açıklamada Bakan Cabbarov ile doğal gaz başta olmak üzere devam eden enerji iş birliklerini ele aldıklarını kaydetti. Yeni projeler hakkında da görüşüldüğünü ekledi. Azerbaycan Ekonomi Bakanı Sayın Mikayıl Cabbarov ve beraberindeki heyeti Bakanlığımızda ağırladık. Dost ve kardeş ülkemiz Azerbaycan ile enerji alanındaki ilişkilerimizi yoğun bir şekilde sürdürüyoruz. Sayın Cabbarov ile doğal gaz başta olmak üzere devam eden enerji iş… pic.twitter.com/1UycG3A6ZM — Alparslan Bayraktar (@aBayraktar1) January 29, 2025

Haber

Kazakistan ekonomisi büyümeye devam ediyor

Kazakistan ekonomisi 2024 yılı boyunca petrol üretimi ve fiyatlarındaki düşüşe rağmen yüzde 4,8 büyüme gösterdi. Kazakistan Merkez Bankası Başkanı Timur Süleymenov, 28 Ocak 2025 tarihinde yapılan genişletilmiş hükûmet toplantısında, ülkenin genel enflasyonunun yüzde 8,6’ya düştüğünü ve 2023’teki zirveye göre 2,5 kat daha düşük olduğunu bildirdi. Ayrıca ülkede gıda enflasyonu yüzde 5,5, gıda dışı enflasyon ise yüzde 8,3 olarak kaydedildi. KONUT VE HİZMET TARİFELERİ ARTTI, YATIRIMLAR DAHA FAZLA Konut ve kamu hizmetleri tarifeleri yüzde 21,1 oranında arttı. Bu artış, 600 milyar tenge (yaklaşık 1,1 milyar ABD doları) yatırım çekerek ekonomik büyümeye katkı sağladı. Jeopolitik gerginlikler ve yabancı para birimlerine olan talebin artmasıyla birlikte tenge döviz kuru yüzde ise 15,5 oranında değer kaybetti. Kazakistan Merkez Bankası (NBK), bu durumu dengelemek amacıyla döviz müdahaleleri ve yarı kamu sektöründen döviz kazançlarının yüzde 50’sinin zorunlu satışı gibi önlemler aldı. ALTIN VE DÖVİZ REZERVLERİ ARTTI Kazakistan’ın altın ve döviz rezervleri 2024 yılı itibariyle yüzde 27,4 oranında artarak 45,8 milyar dolara ulaştı. Bu, ülkenin 7,4 aylık ithalatını karşılama kapasitesini sağladı. Ayrıca, Ulusal Fon’un varlıkları 58,8 milyar dolara çıktı. Öte yandan Kazakistan Merkez Bankası, dijital tengeyi kullanmaya yönelik pilot projeler başlattı. Bu projeler, sübvansiyonların şeffaflığını artırmayı ve kredi takibini kolaylaştırmayı amaçlıyor. Ayrıca, yeni kurulan Dolandırıcılıkla Mücadele Merkezi, 1,5 milyar tenge (yaklaşık 2,8 milyon ABD doları) değerinde dolandırıcılık faaliyetlerini engelledi.

Haber

Rus şirketleri, savaş ekonomisini kaldıramıyor: 2025'te iflaslar artabilir!

Rus şirketlerin 2025 yılında art arda iflas etmesi bekleniyor. Reuters Haber Ajansının 27 Ocak 2025 tarihli haberine göre; Kremlin hükûmetine danışmanlık yapan önde gelen düşünce kuruluşu Tsentr Makraekonomicheskogo Analiza (TsMAKP), 2025 yılında şirket iflaslarının dalga dalga yayılmasını öngördü. İlgili rapora göre, riskli düzeyde borcu olan Rus şirketlerin toplam gelirleri içindeki payının 2024 yılında iki katına çıkması ve 2025 yılında ise iflas etmelerine neden olabilir. Aynı zamanda raporda, savaş ekonomisinin getirdiği yüklerin endişe verici olduğu belirtildi. Bu kapsamda, yüksek enflasyon ve yavaşlayan büyümenin boyutları vurgulanıyor. FAİZ ORANLARI TARİHTEKİ EN YÜKSEK SEVİYEDE Bununla birlikte Rusya Merkez Bankasının, 2024 yılında yüzde 9,5'a ulaşan ve hükûmet ile bankanın tahminlerini aşan enflasyonla mücadele etmek amacıyla gösterge faiz oranını yüzde 21'e yükselttiği biliniyor. Bu oran, 2000'li yılların başından bu yana en yüksek seviye olarak kaydediliyor. RUS ŞİRKETLERİ SAVAŞIN ETKİLERİNDEN ŞİKAYETÇİ Öte yandan; birçok Rus şirketinin, borçlanma maliyetlerini artıran yüksek faiz oranlarından şikayetçi olduğu bildiriliyor. İlgili habere göre; Rusya'nın en büyük mobil operatörü MTS, 2024’ün kasım ayında üçüncü çeyrek net kârındaki yüzde 88,8'lik düşüşten artan faiz giderlerini sorumlu tuttu. Aynı şekilde Rus devletine ait tekel şirket Rusya Demiryollarının (JSCo RZD) faiz ödeme maliyetlerinde 4 milyar dolarlık bir artışla karşı karşıya olduğu biliniyor. ŞİRKETLER KARŞI ÖDEME ALAMIYOR! TsMAKP araştırmacıları ilgili raporda ayrıca, tedarik edilen mal ve hizmetler için karşı taraflarından ödeme alamayan firmaların payındaki artışa da dikkat çekti. Öyle ki 2021-2023 döneminde bu oran toplam gelirin yaklaşık yüzde 20'si iken, 2024'ün üçüncü çeyreğinde yüzde 37'ye yükseldi. Bununla birlikte TsMAKP araştırmacıları; birçok firmanın yüksek faiz oranları nedeniyle bankalara nakit yatırmayı ya da cazip faiz sunan risksiz tahvil satın almayı tercih ettiğini ve tedarikçilere ödeme yapmadığını belirttiler.