Kırım Tatar Dili Haberleri - Son Dakika Kırım Tatar Dili Haber Güncel Gelişmeler

Kırım Tatarca Vikipedi'ye 500'den fazla yeni makale eklendi

Kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan; özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız ve kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisi olan Vikipedi’ye Kırım Tatarca makale yazma kampanyası 20 Haziran-5 Ağustos 2024 tarihleri arasında düzenlendi. Bu süre zarfında Vikipedi'ye Kırım Tatarca yazılan 500’den fazla makale eklendi. 14 KATILIMCI 500'DEN FAZLA MAKALE YAZDI Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanlığı ve Vikimedia Ukrayna Sivil Toplum Kuruluşu tarafından organize edilen, 2. Vikipedi'ye Kırım Tatarca Makale Yazma Maratonu sayesinde Vikipedi internet ansiklopedisine Kırım Tatar dilinde 500'den fazla makale yazıldı ve önemli bir şekilde geliştirildi. Makalelerden 250’si Ukrayna, Kırım, Kırım Tatar kültürü, gelenekleri ve tarihi konuları ele alıyor. 500'den fazla makale 2. Vikipedi'ye Kırım Tatarca Makale Yazma Maratonu’na katılan 14 katılımcı tarafından hazırlandı. Vikimedia Ukrayna Sivil Toplum Kuruluşu temsilcisi Olena Vinsent konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “Bu, Kırım Tatar dili bölümüne önemli bir katkıdır. Bu, aynı zamanda Kırım Tatar dilin internette ücretsiz olarak öğrenilmesine de ivme kazandıracak ve Kırım Tatarca öğrenenlerin yanı sıra, bu dili konuşanlar ve gelecek nesiller için içeriğin nicelik ve niteliğini artıracaktır.” değerlendirmesinde bulundu. Kırım Tatarca Vikipedi 16 yılı aşkın bir süredir varlığını sürdürüyor ve yaklaşık 30 bin makale içeriyor. "FİNANSMANA İHTİYAÇ VAR" Kırım Haber Ajansına (QHA) konuşan Taras Şevçenko Kıyiv Milli Üniversitesi Türkoloji Bölümü Öğretim Üyesi Sabriye Slastyon, Kırım Tatarca Vikipedi için hazırlanan makalelerin tercümesine çok sayıda Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı öğrencisinin katıldığını belirtti. Sabriye Slastyon, “Bölümümüzde yapılan tüm çalışmalar öğretmen ve öğrencilerin gönüllü çalışmalarıdır. Sorun şu ki, öğrencileri bu çalışmaları ödev, sınav vs. şeklinde değerlendirileceğini söyleyerek teşvik edebiliriz. Daha sonra herkes bir iş buluyor ve bu durum arka planda kalıyor. Finansmana ihtiyaç var çünkü finanse edilmeyen bir şeyin sürdürülmesi imkansızdır.” dedi. Kırım Tatar dili ve kültürünün Ukrayna ana karasında öğrenilmesinin Kırım’ın Rus işgali altında bulunması koşullarda özellikle önemli olduğunu belirten Sabriye Stastyon, “Ukrayna’da dilin öğrenilmesine dair girişimler destekleniyor. Bu konudaki ana kaldıraç, Cumhurbaşkanı tarafından 2021'de imzalanan Kırım Tatar Dilinin Geliştirilmesi Stratejisi'dir.” şeklinde konuştu.

KTMM'den Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Günü teklifi

Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM), Ukrayna Kültür ve Stratejik İletişim Bakanlığına bir yazı göndererek 10 Eylül tarihinin Ukrayna'da Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Günü olarak belirlenmesini teklif etti. KTMM Başkanı Refat Çubarov, 10 Eylül 2024 tarihinde yaptığı açıklamada KTMM’nin 30 Mayıs 2024 tarihinde Ukrayna Kültür ve Stratejik İletişim Bakanlığına başvuruda bulunduğunu aktararak, “Başvuru mektubumuzda, 10 Eylül tarihinin Ukrayna'da Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Günü olarak belirlenmesi önerildi. Bu yönde çalışmalar devam ediyor, Ukrayna Cumhurbaşkanının ilgili karnamesini veya Ukrayna Bakanlar Kurulunun kararını bekliyoruz.” ifadelerini kullandı. KIRIM TATAR DİLİ KIRIM TATAR HALKININ KİMLİK HAZİNESİDİR Öte yandan Kırım Tatar Dilini Geliştirme Enstitüsü tarafından yapılan açıklamada, “Kırım Tatar dili, Kırım Tatar halkının tarihini, kültürünü ve manevi değerlerini koruyan ve anlatan bir kimlik hazinesidir. Dilin korunması ve geliştirilmesi, halkın kendisini koruması ve gelişmesiyle ayrılmaz bir şekilde bağlantılıdır. Dilin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu koşullarda, hem halkın kendi içinde hem de içinde yaşadığı toplum arasında yaygınlaştırılması görevi önem kazanmaktadır.” denildi. Açıklamada Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Günü'nün belirlenmesinin, Kırım Tatar dilinin korunması sorununa dikkat çekmenin ve yasal olarak Ukrayna'nın yerli halkı olarak tanınan Kırım Tatar halkının kimliğinin temel unsuru olarak önemini vurgulanmasının araçlarından biri olduğunu belirtildi. Ayrıca Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı Günü'nün belirlenmesinin 2022-2032 Kırım Tatar Dilinin Geliştirilmesine İlişkin Hükümet Stratejisi'nin görevlerinden biri olduğuna dikkat çekildi. KIRIM TATAR DİLİNİ GELİŞTİRME STRATEJİSİ Ukrayna Bakanlar Kurulu, Şubat 2022'de 2022-2032 yılları arasında Kırım Tatar Dilinin Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması Stratejisi'ni kabul etmişti. Bunun yanı sıra Bakanlar Kurulu, stratejinin uygulanmasına ilişkin operasyonel planı da onaylamıştı.

Ukrayna Eğitim Bakanlığından öğrenciler için Kırım Tatarca kursu

Ukrayna Eğitim ve Bilim Bakanlığı, "Ukrayna Çevrimiçi Okulu" eğitim platformuyla birlikte, "Yeni Ukrayna Okulu" öğrencilerine yönelik Kırım Tatar dili ve edebiyatı kursu hazırladı. Ukrayna Eğitim ve Bilim Bakanlığı, 8 Ağustos 2024 tarihinde yaptığı açıklamada, 5. ve 6. sınıf öğrencileri için hazırlanan Kırım Tatar dili ve edebiyatı kursunun 140 dersten oluştuğunu aktardı. Açıklamada, "Bu kurs, Kırım Tatarlarının kendine özgü dilini ve kültürünü korumak ve geliştirmek, öğrencilerin ikamet yeri ne olursa olsun kaliteli eğitime erişimini sağlamak için bir fırsattır. Her derste, Kırım'ın gelenekleri, tarihi ve doğası hakkında bilgi veriliyor. Önde gelen uzmanlar dersler üzerinde dikkatli bir şekilde çalıştılar.” denildi. Derslere aşağıda bulunan bağlantılar üzerinden ulaşılabilir. 5.sınıf: https://bit.ly/4cmOQNU 6.sınıf: https://bit.ly/46AsZkV

Google Çeviri'de Kırım Tatarca tercüme başladı

Google Çeviri’ye (Google Translate) 110 yeni dil desteği eklendi. Platforma eklenen diller arasında Kırım Tatar dili de yer alıyor. Google şirketinden 27 Haziran'da yapılan resmî açıklamada Google Çeviri’nin artık 110 ek dili desteklediği aktarıldı. Bu güncellemeden önce Google Çeviri 133 dili destekliyordu. Dolayısıyla son güncellemeyle birlikte hizmetin dil desteği bir anda yüzde 82 civarında artmış oldu. Google, şirketin PaLM 2 yapay zekâ dil modelinin, Google Çeviri’nin bu yeni dilleri öğrenmesine yardımcı olduğunu açıkladı. UKRAYNA’DAN KIRIM TATAR DİLİNİ GOOGLE ÇEVİRİ’YE EKLENME TEKLİFİ Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanlığı, 2020 yılında Google şirketine başvurarak Google Çeviri uygulamasına Kırım Tatar dilinin dahil edilmesini istemişti. Gönderilen mektupta, Ukrayna'nın yerli halklarından birinin dili olan Kırım Tatar dilinin ülkenin kimlik ve etnokültürel bütünlüğünün ayrılmaz bir unsuru olduğu kaydedilerek; Kırım Tatar dilinin Google Çeviri hizmetine dahil edilmesinin Kırım Tatarca konuşan insanların sayısını artırmaya yardımcı olacağı, dilin kullanım alanlarının genişletilmesi için uygun koşullar sağlayacağı ve diğer etnik grupları Kırım Tatar dilini öğrenmeye teşvik edeceği vurgulanmıştı.

Japon gazeteci Hirano'dan çevrim içi Kırım Tatarca dersleri

Japon gazeteci ve yazar Takaşi Hirano 2008 yılından bu yana Ukrayna’da yaşıyor. Kırım Tatar kültürüne merak duyan Hirano, geçtimiz yıllarda Kıyiv’de Kırım Tatar dilini öğrenmişti. 2022 yılında Kırım Haber Ajansına (QHA) Kırım Tatar dilini öğrenmeye başladığını anlatan Hirano şimdi de Kırım Tatar dinini online olarak öğreteceğini açıkladı. "UKRAYNA TOPRAKLARINDAKİ EN BÜYÜK İKİNCİ DİL" Hirano, "Bildiğiniz gibi, bir üniversitede Japonca öğretiyordum. Öğretim metodolojisini ve dilleri öğretmek için multimedya kullanmanın etkinliğini biliyorum. Ayrıca biraz Kırım Tatarca da biliyorum. Bu nedenle, Ukrayna topraklarındaki en büyük ikinci dil olan Kırım Tatar dilinde yeni başlayanlara kısa dersler vermeye karar verdim." dedi. Takaşi Hirano tarafından yürütülecek Kırım Tatarca derslerine aşağıdaki bağlantı üzerinden ulaşabilirsiniz. "KIRIM VE KIRIM TATAR TARİHİYLE TANIŞTIM" Hirano daha önce QHA'ya verdiği demecinde, "Üniversitede Karadeniz Bölgesi tarihini öğrendim. Böylece Kırım ve Kırım Tatar tarihiyle tanıştım. Kırım Tatar tarihi çok ilgimi çekti ama o zaman yani ben Tokyo’da yaşadığımda kent kütüphanelerinde Kırım’la ilgili kitaplar yoktu. Lviv, Kıyiv’deki arkadaşlarımdan Kırım ile bilgileri öğrendim. Sonra kitaplar buldum böylece yavaş yavaş keşfettim" ifadelerini kullanmıştı.

Ukrayna'da Vikipedi'ye Kırım Tatarca makale yazma kampanyası düzenlenecek

Kullanıcıları tarafından ortaklaşa olarak birçok dilde hazırlanan; özgür, bağımsız, ücretsiz, reklamsız ve kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisi olan Vikipedi’ye Kırım Tatarca makale yazma kampanyası düzenlenecek. Ukrayna Geçici İşgal Altındaki Toprakların Yeniden Entegrasyonu Bakanlığı ve Vikimedia Ukrayna Sivil Toplum Kuruluşu tarafından organize edilen, “Vikipedi'ye Kırım Tatarca makale yazma maratonu” Vikipedi’nin kurallarına uygun bir şekilde gerçekleştiriliyor. Vikipedi’deki Kırım Tatarca makalelerinin sayısını artırarak Kırım Tatar dilinin, kültürünün ve tarihinin yaygınlaştırılması amaçlanıyor. Kırım Tatar dilini bilen herkesin kampanyaya katılabileceği aktarıldı. Çevrimiçi olarak gerçekleşecek kampanya, 20 Haziran 2024 ile 20 Temmuz 2024 arasında düzenlenecek. Ayrıca 26 Haziran saat 19.00’da makalelerin düzenlenmesine ilişkin bir çevrimiçi seminerinin yapılacağı bildirildi. Kampanyaya katılmak isteyenler aşağıdaki linki tıklayarak katılım anketini doldurabilir: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScstuAORdTA01AzFiJBQCq4vDfXhlAxqq17WxWvJkgGN3BVEw/viewform

AHBVÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sava Kırım Tatar dilinin önemine dikkat çekti

Yağmur Filiz Şahin/QHA Ankara Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi (AHBVÜ) Öğretim Üyesi Doç. Dr. Işılay Işıktaş Sava, tehlikedeki diller arasında olan Kırım Tatar dilinin tarihi hakkında Kırım Haber Ajansına (QHA) bilgi verdi. Kırım Tatarcanın önemine dikkat çeken Sava, dilin Kıpçak Türkçesinin bir kolu olduğunu ve Kırım Hanlığı dönemiyle birlikte güçlü bir Kırım Tatar edebiyatının doğduğunu belirtti. ???? Doç. Dr. Işılay Işıktaş Sava Kırım Tatar dilinin önemine dikkat çekti ???? Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi (AHBVÜ) Doç. Dr. Işılay Işıktaş Sava, UNESCO'nun "Tehlikedeki Diller" listesinde yer alan Kırım Tatarcanın tarihi hakkında Kırım Haber Ajansına (QHA)… pic.twitter.com/7EJxUx0fS8 — QHA - Kırım Haber Ajansı (@qha_kirimhaber) April 30, 2024 "KIRIM TATAR DİLİ DE 18 MAYIS 1944 SÜRGÜNÜNE UĞRADI" Türk dünyasının büyük düşünce insanı, Tercüman gezetesinin kurucusu İsmail Bey Gaspıralı döneminde zirveye ulaşan Kırım Tatar dilinin, 18 Mayıs 1944 Sürgünü ile birlikte sürgüne uğradığını vurgulayan Sava, Kırım Tatarlarının vatana dönüşünden sonra dillerini korumak ve kurtarmak için ellerinden geleni yaptıklarını söyledi. Kırım Tatar dilinin Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) "Tehlikedeki Diller" kategorisinde 3. sırada yer aldığını belirten Sava, "Kırım Tatarcası tekrar Kırım'a döndükten sonra Kırım Tatarlarının canlandırmaya, onu canla başla korumaya çalıştığı özel bir yere sahiptir. Şairleri de Kırım Tatarcasına çok önem vermiş, onunla ilgili şiirler yazmıştır. Kırım Tatar dili, vatana dönüş mücadelesinde kimliğin yeniden inşası ve sosyal kimliğin takrar canlanmasında çok etkili olmuştur" ifadelerini kullandı. SAVA, BEKİR SITKI ÇOBANZADE'NİN TUVGAN TİL ŞİİRİYLE SÖZLERİNE SON VERDİ Sava 2014 yılında Vladimir Putin idaresindeki Rusya'nın Kırım'ı işgal etmesiyle Kırım Tatar dilinin sekteye uğradığının, vatan Kırım topraklarında gazete ve dergi faaliyetlerinin yeterince sağlanamadığının altını çizdi. Milli mekteplerin sayısının 15'e düştüğünü aktaran Sava, Kırım Tatarlarının ana dilinden taviz vermemek için çaba sarf ettiğini de ifadelerine ekledi. Sava sözlerine, Kırım Tatar Türkolog Bekir Sıtkı Çobanzade'nin "Tuvgan Til" şiiriyle son verdi.

Ukrayna’da Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı ders kitapları tanıtıldı

Ukrayna’nın başkenti Kıyiv’de, 24 Nisan 2024 tarihinde 5. ve 6. sınıflar için hazırlanan Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı ders kitaplarının tanıtımı yapıldı. Hazırlanan ders kitapları gramer, kelime bilgisi başta olmak üzere Kırım Tatar dilinin tüm önemli yönlerini kapsıyor. Ukrayna’nın başkenti Kıyiv’de faaliyet gösteren Birlik Kırım Tatar okulunda, 5. ve 6.sınıflar için Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı ders kitapları tanıtıldı. Etkinliğe, Kırım Tatar Dilini Geliştirme Enstitüsü Başkanı Mustafa Ametov, Özel Birlik Kırım Tatar Okulu Müdürü Olga Kıça, Taras Şevçenko Kıyiv Milli Üniversitesi Filoloji Bölümü Öğretim Görevlisi ve Kırım Tatar Dili Uzmanı Seyitcelil Abibulla ile okul öğretmenleri ve öğrencileri katıldı. Taras Şevçenko Kıyiv Milli Üniversitesi Filoloji Bölümü Öğretim Görevlisi ve Kırım Tatar Dili Uzmanı Seyit Celil Abibulla ve Kırım Tatar Dili ve Edebiyatı öğretmeni Mayre Mamutova tarafından hazırlanan ders kitaplarında Latin alfabesi kullanıldı. Ders kitabını hazırlama sürecinden bahseden Seyit Celil Abibulla, kitabın 2022 yılında zor şartlarda sürekli bombardıman altında olan Kıyiv’de hazırlandığını belirterek, “Sığınaklarda oturarak dosya hazırlıyordum. Ülkemin daha sakin bir yerinde kitabın hazırlanması için hazırladığım taslakları teslim etmem gerekiyordu.” dedi. Abibulla kitabın ikinci kez basılma girişimi olduğunu söyledi. İlk girişimde, geniş çaplı savaşın başlaması nedeniyle Ukrayna'nın tüm kaynaklarını ülke savunmasına yönlendirmek zorunda kaldığını ve yeterli maddi imkan sağlanamadığı için kitabın baskısının ertelendiğini aktaran Abibulla, “Fırsatı değerlendirerek öğretmenlerin eleştirel yorumlarını dikkate alarak ders kitaplarını revize ettik.” şeklinde konuştu. Hazırlanan ders kitapları gramer, kelime bilgisi başta olmak üzere Kırım Tatar dilinin tüm önemli yönlerini kapsıyor. Ders kitaplarının, öğrencilerin Kırım Tatar dilini anlamalarını ve iletişim becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak üzere tasarlandığını söyleyen Kırım Tatar Dilini Geliştirme Enstitüsü Başkanı Mustafa Ametov, “Gelecek nesillerin kendi ana dillerini unutmamaları, bilmeleri, diğer Ukrayna vatandaşlarının dilimizi öğrenmesi için çok çaba harcıyoruz.” ifadelerini kullandı.