AB, Rus petrolü ve doğal gazına 2026’dan itibaren yasak getiriyor
AB, Avrupaya akaryakıt ithal edenlerin akaryakıtlarının Rus ham petrolünden yapılmadığını kanıtlamaları için bir gereklilik getirdi.
AB Parlamentosu tarafından 16 Ekim 2025 tarihinde yayınlanan bir belgeye göre; Sanayi, Araştırma ve Enerji Komitesi (ITRE) ile Uluslararası Ticaret Komitesi (INTA), Rusya’dan hem boru hattı gazını hem de sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) olmak üzere doğal gaz ithalatını 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren yasaklamayı öngören taslak planları onayladı.
Bu yasak, 17 Haziran 2026’ya kadar sürecek mevcut kısa vadeli sözleşmeler ve 1 Ocak 2027’ye kadar geçerli olacak uzun vadeli sözleşmeler için sınırlı istisnalar içeriyor. Bu sözleşmelerin 17 Haziran 2025’ten önce imzalanmış ve sonrasında değiştirilmemiş olması gerekiyor.
Taslak düzenlemeye göre enerji şirketleri, Rus gazı ithalat sözleşmelerini feshetmek için “mücbir sebep” ilkesine başvurabilecek. Çünkü bu yeni düzenlemeyle getirilen bağlayıcı ithalat yasağı, onların kontrolü dışında kalan egemen bir devlet kararı olarak açıkça tanımlanıyor.
2026’DAN İTİBAREN PETROL İTHALATINA DA YASAK
Aynı tarihten itibaren Avrupa Parlamentosu milletvekilleri, Rus ham petrolünden üretilen petrol ürünleri de dâhil olmak üzere Rusya menşeli tüm petrol ithalatlarının yasaklanmasını istiyor. Bu tür ithalatlar için üretim ülkesinin doğrulanmasını ve önceden gümrük izni alınmasını zorunlu kılmayı hedefliyorlar.
Ayrıca metin, yeniden etiketlenmiş ithalatlar, “gölge filolar” veya üçüncü ülkeler üzerinden yapılan transit sevkiyatlar gibi yaptırımların etrafından dolanma risklerini açıkça hedef alıyor.
Bu amaçla petrol boru hatları için menşe sertifikası zorunluluğu, üç ayda bir denetim yapılması ve Komisyon tarafından yönetilecek “yüksek riskli LNG terminalleri listesi” öngörülüyor.
83 OYLA KABUL EDİLDİ
Yasa tasarısı 83 “evet”, 9 “hayır” oyu ve 1 çekimser oyla kabul edildi. Milletvekilleri ayrıca 84 “evet”, 7 “hayır” oyu ve 1 çekimser oyla, Konsey’in Danimarka Dönem Başkanlığı ile müzakerelerin başlatılması yönünde de oy kullandı. Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu, bu karar hakkında 20-24 Ekim tarihleri arasındaki bir sonraki oturumunda bilgilendirilecek.
ORTAK ÜLKELER VE HAM PETROL İHRACATÇILARI İÇİN İSTİSNALAR
Yasak, Kanada, Birleşik Krallık, ABD, Norveç ve İsviçre’den yapılan ithalatları kapsamayacak. Dolayısıyla bu ülkelerden gelen akaryakıt ithalatlarında ham petrolün menşeine dair bir kanıt sunulması gerekmeyecek.
Bir önceki takvim yılında net ham petrol ihracatçısı konumunda olan ülkelerden yapılan ithalatlar da yasağın dışında tutulacak, ancak bu ithalatlar gerektiğinde incelemeye tabi tutulabilecek.
Bununla birlikte, bir ülkenin “net ihracatçı” statüsü, eğer o ülke “önemli ve orantısız miktarda” Rus ham petrolü ithal ediyorsa veya Rusya ya da Rus ham petrolü türevli yakıtlar için bir yeniden ihracat merkezi olarak kullanıldığına dair şüphe varsa geçersiz sayılabilecek.
GEMİ VE UÇUŞ YAKITLARI İÇİN İSTİSNALAR
AB, seyir sırasında yakıt olarak kullanılmak üzere Rus ham petrolünden rafine edilmiş deniz yakıtı alan gemiler için de bir istisna tanıdı. Ancak bu yakıtların kargo olarak taşınmaması gerekiyor.
Aynı kural, üçüncü bir ülkeden AB üyesi bir devlete yapılan uçuşlarda kullanılan jet yakıtı için de geçerli olacak.
AB DIŞI ÜLKELER NE OLACAK?
Yasak yalnızca AB’ye ithalat yapan ülkeleri kapsıyor. AB sularını kullanarak ithalat yapan ancak AB üyesi olmayan üçüncü ülkeler bu düzenlemeden etkilenmeyecek.
SAVAŞ KAYNAKLARI HEDEF ALINDI
Açıklamaya göre; bu yasa tasarısı, Rusya’nın enerji arzını sistematik biçimde bir silah olarak kullanmasına karşı hazırlandı. Yaklaşık yirmi yıldır gözlemlenen bu tutum, 2022’de Ukrayna’nın topyekûn işgaliyle birlikte daha da tırmandı. 2022’deki işgal sürecinde, Gazprom’un AB depolama tesislerini benzeri görülmemiş biçimde düşük seviyede doldurması ve boru hatlarını aniden kapatması gibi kasıtlı piyasa manipülasyonları yaşandı. Bu durum, enerji fiyatlarının kriz öncesi seviyelerinin sekiz katına kadar çıkmasına neden oldu.
