Kadının gücüne, hafızasına ve dönüştürücü enerjisine sanatsal bir yolculuk: “Ateş Kadınlar” sergisi Eskişehir’de açılıyor

Kırım Tatarı sanatçı İrfan Ongar ile sanatçı-yazar Esen Leyla Esendal’ın kadın teması etrafında şekillenen ortak sergisi “Ateş Kadınlar”, 14 Haziran 2025 Cumartesi günü saat 17.00’de Eskişehir Kent Müzeleri Kompleksi Sergi Salonu’nda sanatseverlerle buluşacak.

Kadının toplumsal bellekteki gücünü, direncini ve dönüştürücü enerjisini sanat aracılığıyla yansıtan sergi, çağdaş sanatın olanaklarıyla izleyiciyi görsel ve duygusal bir yolculuğa davet ediyor. Sergide, kadının varoluşu “ateş” metaforu üzerinden yeniden kurgulanıyor.

Sergi, sanatın toplumsal hafıza ve kadın temsili üzerinden kurduğu diyalogu deneyimlemek isteyen ziyaretçiler için 29 Haziran 2025 tarihine kadar ziyarete açık olacak.

İRFAN ONGAR

Kırım Tatar sanatçı İrfan Ogar, sinema-TV alanında uzmanlaşmış, belgeselci, yazar ve kültürel projelerde etkin bir küratördür. Ongar, lisans ve yüksek lisans eğitimini Anadolu Üniversitesi Sinema-TV bölümünde tamamlamış, “Sinemada Dramaturji” başlıklı teziyle akademik çalışmalarını derinleştirmiştir. Hâlen Marmara Üniversitesi’nde Radyo-TV alanında doktora çalışmalarını sürdürmektedir.

Kırım’dan doğrudan göç ederek yerleşen Kırım Tatarlarının yaşadığı Eskişehir’in Şerefiye köyünde doğan sanatçı İrfan Ongar, Emel Kırım Vakfı üyesi olup, 2009 yılından beri bu yıl 95 yayın yılına giren Kırım Türklerinin sesi Emel Dergisinin kapak tasarımlarını yapmaktadır. Ongar ayrıca yönetmenliğini Neşe Sarısoy Karatay, yapımcılığı ve metin yazarlığını Zafer Karatay’ın yaptığı Kırımoğlu, Bir Halkın Mücadelesi belgeselinin afiş ve tanıtım broşürlerinin tasarımını ve Zafer Karatay’ın Kırımoğlu kitabının kapak tasarımlarını da yapmıştır.

Ulusal dergilerde yayımlanan yazılarında toplum, kültür ve görsel anlatım üzerine odaklanan Ongar, Frigya, Odunpazarı,Eskişehir Hazineleri, Ulaştırma Bakanlığı gibi birçok kitabın yazarlığını üstlenmiştir. Kültürel bellek ve tanıtım odaklı Filyos Cennetinde Bir Yastığınız Olsun ve Kuruluştan Kurtuluşa gibi belgesel projelere imza atmıştır.

Eskişehir başta olmak üzere çeşitli şehirlerde müze projeleri, sergiler ve sempozyumlar gerçekleştiren Ongar; küratörlük, organizasyon ve kültürel danışmanlık alanlarında çok sayıda projeye liderlik etmiştir. Türkiye-Romanya kültürel iş birliği çalışmaları, madde bağımlılığıyla mücadele projeleri ve engellilere yönelik müzik eğitimleri gibi sosyal sorumluluk alanında da aktif roller üstlenmiştir.

Fotoğraf sanatına ilgisiyle tanınan Ongar, çeşitli kişisel sergiler açmış; tiyatro alanında ise yazar, yönetmen, oyuncu ve müzik tasarımcısı olarak çocuk ve yetişkin oyunlarında görev almıştır. Ayrıca akademik ve kültürel kurumlarda Eskişehir'in turizmi, tarihi ve sinema üzerine konferanslar vermiştir.

Kamu kurumlarında halkla ilişkiler ve kültür danışmanlığı görevlerinde bulunan Ongar, Beyazaltın Fotoğraf Yarışması birinciliği ve Filyos tanıtım filmi ile aldığı ödüllerle çalışmalarını taçlandırmıştır.

ESEN LEYLA ESENDAL

Sanatçı Esen Leyla Esendal, İstanbul’da dünyaya geldi. Sanatçı, II. Dünya Savaşı’nın yokluk yıllarında yüksek mimar bir baba ile halkbilim araştırmacısı ve amatör etnografyacı bir annenin zengin kültürel birikimiyle büyüdü. Çocukluk yıllarından itibaren kazı alanlarından halk masallarına, mimariden sözlü edebiyata uzanan bir kültür coğrafyasında yetişti.

Alman Lisesi’nin ardından İsviçre Basel Üniversitesi’nde Alman filolojisi ve sanat tarihi eğitimi alan Esendal, 15 yıl boyunca İsviçre Devlet Radyosu’nda Türkiye’yi ve Türk kültürünü tanıtan programlar yaptı. İsviçre Federal Yabancılar Komisyonu’nda görev alan ve bu göreve gelen ilk Türk olan Esendal, ayrıca Almanca öğretmeni olarak görev yaptı; İsviçreli memurlara Türkçe, yabancı öğrencilere ise Almanca öğretti.

Kültürel diplomasi alanında önemli işlere imza atan sanatçı, İsviçre’nin birçok kentinde Türk kültürünü tanıtan geceler, performanslar ve sergiler düzenledi. Özellikle “Kütahya Düğünü” canlandırması ve Türk masallarından oluşan sahne performansları, İsviçre basınında geniş yankı buldu. Türk kültürünü tanıtmadaki özverili çalışmalarından dolayı dönemin İsviçre Devlet Başkanı Dr. Arnold Koller’in takdir ve teşekkürünü kazandı.

Eskişehir’e yerleşmesinin ardından BTT adlı tiyatro grubunu kuran Esendal, burada kendi yazdığı masal temelli oyunları sahneye koydu. Sanat üretimini yalnızca sahneyle sınırlamayan sanatçı, İsviçre’de başladığı seramik çamurundan insan figürleri çalışmalarını da atölye ortamında sürdürmeye devam ediyor.

Bugün hâlâ “Eski Şehirin Masalcıları” çatısı altında, kültürel mirası geleceğe taşımaya yönelik gönüllü çalışmalara öncülük ediyor. Masal anlatıcılığı, tiyatro, seramik ve kültürel anlatılar yoluyla kadının belleğini, gücünü ve kültürel sürekliliğini görünür kılma mücadelesi, Esendal’ın hem sanatsal hem de yaşam pratiğinin temel taşlarını oluşturuyor.