Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Meclisi'nin ilk Başkanı Topçubaşı mezarı başında anıldı

Azerbaycan Milli Şurası tarafından 28 Mayıs 1918 tarihinde Azerbaycan Halk Cumhuriyeti (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti) ilan edildi. Azerbaycan halkının unutulmaz lideri Mehmet Emin Resulzade başkanlığındaki Azerbaycan Milli Şurası tarafından 28 Mayıs 1918 tarihinde Tiflis’te ilan edilen Azerbaycan Halk Cumhuriyeti'nin (Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti) bu sene 105. yılı kaydediliyor.

ALİ MERDAN TOPÇUBAŞI KABRİ BAŞINDA ANILDI

Azerbaycan’ın bağımsızlığının 105. yılında, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Meclisi'nin ilk başkanı Ali Merdan Topçubaşı da unutulmadı. Azerbaycan’ın Paris Büyükelçiliği, Topçubaşı’nın Paris’te bulunan mezarı başında anma töreni tertip etti. Azerbaycan’ın Paris Büyükelçisi Leyla Abdullayeva, sosyal medya hesabında konuya ilişkin açıklamada bulundu.  

Azerbaycan’ın Paris Büyükelçisi Leyla Abdullayeva, “Müslüman Doğu'nun ilk parlamenter demokrasisi olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucularından, Azerbaycan Parlamentosu'nun ilk başkanı Ali Merdan Topçubaşı'nın Paris'teki Saint Cloud mezarlığında bulunan mezarını ziyaret ettik” dedi.

AZERBAYCAN TÜRKLERİNİN LİDERİ ALİ MERDAN TOPÇUBAŞI 

Azerbaycan Türklerinin fikri ve siyasi sahada köşe başlarından olan Ali Merdan Topçubaşı 4 Mayıs 1863 tarihinde Tiflis’te doğmuştur. Üniversiteye kadar öğrenimini Tiflis’te tamamlayan Topçubaşı, daha sonra üniversite eğitimine başladığı Petersburg Hukuk Fakültesi’ni bölüm birincisi olarak bitirmiştir. Rusya'da Türk ve Müslümanlara yönelik ayrımcılıktan dolayı akademide görev alamadı.

1894’te Bakü’ye taşınmış ve burada “Kaspi” gazetesini satın almıştır. Gazeteyi ilerde Azerbaycan’ın “Üç silahşorları” olarak anılacak olan Ali Merdan Topçubaşı, Ahmed Bey Ağaoğlu ve Ali Bey Hüseyinzade birlikte yönetmeye başlamıştır. Ardından fikirleri ve seslenişleri ile Kafkasya’dan Marmara kıyılarına kadar bütün bir Karadeniz’in kalbine dokunmuşlardır. Topçubaşı ayrıca, Rusya’da 1917 Şubat Devrimi’ne kadar mühim siyasi faaliyetler içerisinde bulunmuştur. 

15 Ağustos 1905’te düzenlenen Rusya Müslümanları Birinci Kongresi'ne katıldı. Başkanlığını İsmail Bey Gaspıralı’nın yaptığı kongreye, Yusuf Akçura, Ali Merdan Bey Topçubaşov, Ahmed Bey Ağaoğlu, Ali Bey Hüseyinzade, Abdürreşid İbrahim gibi isimler katılmıştı. Yüzden fazla Müslüman üyenin katıldığı kongrede oturum başkanlığını Yusuf Akçura ile Ali Merdan Topçubaşı üstlendi.

Böylece 1905-1907 seneleri arasında gerçekleştirilen Çarlık Rusya Müslümanları I. , II. , III. kongrelerinde esas organizatörlerden oldu. Rusya’da seçilmiş olan ilk Türk Müslüman milletvekillerindendi. Ayrıca Topçubaşı ile Gaspıralı’nın arasındaki dostluk bağı da çok kuvvetliydi.

 28 Mayıs 1918 tarihinde kurulan Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Parlamentosu'nun başkanı seçildi. Topçubaşı, Paris Barış Konferansı’na gidecek heyete de başkanlık etmiştir. Paris Barış Konferansı’nda Azerbaycan istiklalinin tanınmasını dile getirmiş; bunun sonucu yapılan yoğun görüşmeler ardından Konferans Yüksek Konseyi, Azerbaycan’ı fiili olarak tanımayı kabul etti.  Ancak 28 Nisan 1920 Bolşevik İhtilali nedeniyle heyet geri dönememiş Paris’te kalarak Azerbaycan’ı yurtdışında temsile devam etmiştir. Ali Merdan Topçubaşı 8 Kasım 1934’te Paris’te vefat etmiştir.