Kazakistan'da milli bayram: 10 Ağustos Abay Kunanbay Günü

Kazakistan'da 10 Ağustos, Kazakistan yazılı edebiyatının kurucusu ve Kazak halkının milli kahramanı, 19. yüzyılda yaşayan Abay Kunanbay'ın doğum günü milli bayram olarak kutlanıyor. Başbakan Askar Mamin, 4 Ağustos 2020 tarihli kararname ile 10 Ağustos tarihini "Abay Günü" olarak ilan etti.

2020 YILINDA ABAY KUNANBAY YILI İLAN EDİLDİ

Öte yandan daha önce, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in imzaladığı kararnameyle 2020 yılında ülkede tanınmış Kazak yazar ve şairi Abay Kunanbay'ın doğumunun 175. yılı etkinliklerle kutlandı. Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Aralık 2019’da Türk Dünyası Kültür Başkenti Oş’ta düzenlenen TÜRKSOY Daimi Konseyi 37. Dönem toplantısında 2020 yılının Abay Kunanbay Yılı olarak kutlanmasını kararlaştırmıştı.

KAZAKİSTAN YAZILI EDEBİYATININ KURUCUSU, ŞAİR ABAY KUNANBAY

Asıl adı “İbrahim” olan Abay Kunanbay, şair, filozof, düşünür, besteci kimliği ile Kazakistan tarihinin en önemli figürlerinden birisi olarak tanınıyor. Kazak yazılı edebiyatının temelini atan Abay, 10 Ağustos 1854’te Kazakistan’ın Doğu Kazakistan eyaletinde Tobıktı aşiretinin liderinin çocuğu olarak dünyaya geldi. İlk eğitimini yerel medresede aldı, Arapça, Farsça ve diğer doğu dillerini öğrendi. Şehirde eğitimini tamamlamadan memleketine dönerek aşiret liderinin yargı hizmeti ve idari faaliyetiyle ilgilenen Kunanbay, adil ve tarafsız kararlar alarak, babasının çıkarlarına karşı geldi, etkili şiir ve besteleriyle aşiret liderleri ve zengin ailelerin baskısına maruz kalan aileleri destekledi.

ESERLERİYLE HALKININ MEDENİ GELİŞİMİNE KATKI SAĞLADI

Kunanbay, eserlerinde Kazak halkının sosyal, toplumsal ve ahlaki sorunlarına dikkati çekerek, halkı medeni gelişmenin doğru yolunu seçmeye çağırdı.

Eserlerinde çalışmanın zenginleşmenin tek yolu olduğunu vurgulayan Kunanbay, halk ile yönetim arasındaki anlaşmazlıkları açığa çıkardı, aşiretler arası çatışmayı protesto etti, toplumun kibirini ve feodal ahlakını eleştirdi.

Kunanbay, ayrıca eserlerinde Kazak halkının gelişmesinin tarım, el sanatları ve ticarete bağladı, toplumu eğitim almaya çağırdı.

Şiirlerinde insancıl aydınlatma fikirlerine yer veren Kunanbay, “Şiir, dil ustası”, “Sevginin dili, dilsiz dil”, “Gözümün karası”, “İnce kaşlı sana selam veriyorum”, “İskender”, “Masgud”, “Azime hakkında destan” gibi şiir ve destanları yazdı, Rus klasik yazarlarının eğitim açısından değeri olan eserlerini Kazak Türkçesine çevirdi.

ESERLERİ YABANCI DİLLERE ÇEVRİLDİ

Yazarın çeşitli temalardaki 45 eğitici sözünden oluşan “Ahlaki sözler” eseri özellikle gençlerin halkın bilgeliğinin manevi kökenleriyle birleşmesinde önemli rol oynadı. Eserleri Rusça, Çince, Fransızca ve diğer dillere tercüme edilen Kunanbay, birçok Kazak yazarının eserlerine konu oldu. Kazakistan’da Kunanbay’ın ismini taşıyan üniversiteler, şehirler, idari merkezler, tiyatro ve kütüphaneler faaliyet gösteriyor. Kazakistan’ın başkenti Nur Sultan ve Almatı şehirleri merkezlerinde Abay Kunanbay’ın heykeli bulunuyor. Birleşmiş Milletler(BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) himayesinde, 1995 yılında Kunanbay’ın doğumunun 150. yıl dönümü kutlanmıştı.

Kunanbay, 6 Temmuz 1904’te hayatını kaybetti.