Zelenskıy'dan Mineral Anlaşması açıklaması: ABD ile tarihî bir ortaklık adımı

Ukrayna ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında 30 Nisan 2025 tarihinde aylardır beklenen Mineral Anlaşması imzalandı. Anlaşma kapsamında ABD, Ukrayna’nın kritik minerallerini içeren yeni yatırım projelerine öncelikli erişim hakkı elde edecek. Taraflar, kârların aktarılacağı ve Ukrayna’nın toparlanmasını desteklemeyi ve gelecekteki ABD askeri yardımını dengelemeyi amaçlayan bir yatırım fonu kuracak.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, 1 Mayıs 2025 tarihinde imzalanan anlaşma hakkında bir açıklama yaptı. Cumhurbaşkanı Zelenskıy açıklamasında, Mineral Anlaşması’nı “tarihî” olarak nitelendirdi. 

Zelenskıy, anlaşmanın onaylanması için Ukrayna Parlamentosuna (Verkhovna Rada) sunulacağını ve bu konuda herhangi bir gecikme yaşanmasını istemediklerini bildirdi.

“ANLAŞMADA EŞİTLİK VAR”

Anlaşmanın hazırlık sürecinde önemli ölçüde değiştiğini bildiren Zelenskıy, “Artık gerçekten eşit bir ortaklık söz konusu. (Anlaşma) Ukrayna'da önemli yatırımların yanı sıra Ukrayna'nın endüstrilerinde ve aynı derecede önemli olarak yasal uygulamalarında önemli modernizasyon fırsatları yaratan bir ortaklık.” ifadelerini kullandı.

Zelenskıy anlaşmanın hiçbir borç öngörmediğini vurgulayarak, anlaşmanın Ukrayna'ya yatırım yapacak ve Ukrayna'da getiri sağlayacak bir Yeniden Yapılandırma Fonu kurulmasını öngördüğünü açıkladı.

Zelenskıy bu durumu, “Bu, hem Ukrayna'nın hem de savunmamızda bizi destekleyen ABD'nin ortaklaşa para kazanmasına olanak tanıyan, adil koşullara dayalı, ABD ile ortak çalışma anlamına geliyor.” ifadeleriyle değerlendirdi.

SOMUT VE TARİHÎ BİR ANLAŞMA

“(ABD Başkanı Donald) Trump ve ben Vatikan'daki görüşmemizde bu anlaşmayı imzalamaya hazır olduğumuzu dile getirdik.” diyen Zelenskıy, anlaşmanın bu görüşmenin ilk somut sonucu olduğunu ve tarihî bir nitelik taşıdığını kaydetti.

Görüşmeyi “anlamlı” olarak değerlendiren Ukrayna Cumhurbaşkanı, “Her dakikasını son derece verimli şekilde kullandık.” ifadelerini kullandı.

Zelenskıy, yapıcı yaklaşımından dolayı Trump’a teşekkür ederken, görüşme sürecine katkı sunan Ukraynalı ve ABD’li ekipleri de ayrıca teşekkürlerini iletti.

ANLAŞMA HANGİ MADDELERİ İÇERİYOR?

ABD'nin Rusya'nın Ukrayna'ya karşı topyekûn işgal girişimi başlattığı 24 Şubat 2022'den bu yana maddî destek sağladığı anımsatılan anlaşmanın maddeleri hakkında, Ukrayna Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Yuliya Svırıdenko'dan bir açıklama geldi. Ekonomi Bakanı, anlaşma maddelerini şu şekilde sıraladı:

• Tam mülkiyet ve kontrol Ukrayna'da kalacak. Ukrayna topraklarında ve kara sularında bulunan tüm kaynaklar Ukrayna'ya ait.     
• Eşit ortaklık. Kurulan yeni Yatırım Fonu, 50/50 temelinde yapılandırıldı. Fon, Ukrayna ve ABD tarafından ortak olarak yönetilecek.     
• Ulusal varlıklar korunacak. Anlaşma, özelleştirme süreçlerini veya devlete ait şirketlerin yönetimini değiştirmeyecek, bunlar Ukrayna'da kalacak.    
• Borcun olmaması. Anlaşma, Ukrayna'nın ABD'ye olan borç yükümlülüklerine ilişkin hiçbir hüküm içermiyor.     
• Anlaşma, Anayasa'ya uygun bir şekilde Ukrayna'nın Avrupa entegrasyon sürecini devam ettirecek.     
• Fonun finansmanı yalnızca yeni lisanslardan sağlanacak. Mevcut projelerden veya bütçede halihazırda yer alan gelirler dahil edilmeyecek.     
• Mevzuat değişiklikleri sınırlı ve hedef odaklı olacak. Fonun faaliyete geçmesi için yalnızca Bütçe Kanunu'nda değişiklik yapılması ve anlaşmanın Ukrayna Parlamentosu tarafından onaylanması gerekecek.     
• ABD ek yatırım ve teknoloji çekilmesine yardımcı olacak.     
• Anlaşma vergi garantileri sağlamakta. Fon gelirleri ve katkıları ABD'de veya Ukrayna'da vergilendirilmeyecek.