AB, Polonya'nın COVID-19 sonrası fonları savunma için kullanmasını onayladı

Avrupa Komisyonu 27 Mayıs 2025 tarihinde, komisyon üyeleri kurulunun Polonya'nın talebini yazılı prosedürle onaylaması üzerine, Polonya'nın COVID-19 sonrası fonlarından yaklaşık 6 milyar avrıyu savunma projelerini finanse etmek üzere yeniden kullanmasına izin verdi.

Polonya Fon ve Bölgesel Politika Bakanlığı Devlet Sekreteri Jan Szyszko, komisyonun almış olduğu karar sonrasında yaptığı yazılı açıklamada, "Polonya, KPO'dan (Ulusal Kurtarma Planı) güvenlik ve savunmaya milyarlarca yatırım yapan ilk ülke olacak. Başarılı müzakereler yolu açtı, şimdi diğer ülkeler de bizim ayak izlerimizi takip etmeye çalışıyor." ifadelerine yer verdi.

Komisyonun AB genelinde COVID-19'dan etkilenen ekonomileri canlandırmayı amaçlayan 650 milyar avroluk Kurtarma ve Dayanıklılık Tesisi (RRF) planından Varşova'ya 25,3 milyarı hibe olmak üzere yaklaşık 60 milyar euro tahsis edilmişti.

Ancak 2021'in başlarında yürürlüğe giren tesis, bazı şartlarla birlikte geldi. Hem hibe hem de kredi olarak dağıtılan fonların, bloğun ekonomisini daha dirençli, sürdürülebilir, yeşil ve dijital hale getirmeyi amaçlayan sektörlere ve girişimlere aktarılması; üye devletlerin reform ve yatırımları özetleyen Ulusal Kurtarma ve Dayanıklılık Planı (NRRP) sunması; paranın 2026 sonuna kadar harcanması gerekiyordu. Ancak bürokratik tıkanıklıklar, değişen siyasi öncelikler ve süreci daha da yavaşlatan yüksek enflasyon nedeniyle bazı üye devletler için fonların hazmedilmesi zor oldu.

Bununla birlikte üye devletlerin revize planlar sunmalarına izin verildi. 30 Ocak'ta Polonya da bunu yaptı ve Güvenlik ve Savunma Fonu'na Yatırım-Sermaye enjeksiyonu oluşturmak üzere yeni bir tedbir önerdi.

Komisyon bu tedbiri onayladı ve bir sözcü Euronews'e yaptığı açıklamada savunma ile ilgili faaliyetlerin, Avrupa Birliği Antlaşması'nın 41(2) maddesinde belirtilen sınırlamaları ihlal etmedikleri sürece, aracın sürdürülebilir büyümeyi teşvik etme ve üye devletlerin direncini arttırma hedefiyle uyumlu olabileceğini söyledi.

Madde 41, Birliğin savunma politikasını da içeren Ortak Dış ve Güvenlik Politikasının finansmanını düzenlemektedir. Paragraf 2, askeri ya da savunmaya ilişkin tedbirlerden kaynaklanan harcamaların AB bütçesinden finanse edilmesinin açıkça hariç tutulduğunu belirtmektedir.

Komisyon sözcüsü ayrıca şunları söyledi:

Savunma sektörüne yönelik RRF desteği, endüstriyel kapasitenin genişletilmesi, savunma ürünlerinin teknolojik gelişimi ve ulaşım altyapısı gibi hem sivil hem de askeri amaçlara hizmet eden yatırımların finansmanını içerebilir.

Savunma, Rusya'nın Ukrayna'yı tam kapsamlı işgal girişiminin ardından AB için kilit bir öncelik haline geldi. Avrupa savunma sanayi temelinin eksikliklerini ve bağımlılıklarını ve bloğun askeri yeteneklerindeki göze çarpan boşlukları açıkça ortaya koydu.

Bu arada 23'ü AB üyesi olan NATO müttefikleri, ittifakın şu anda GSYH'nin yüzde 2'si olarak belirlenen savunma harcamaları hedefinin revizyonunu müzakere ediyor. Vaşington yüzde 5'lik bir hedef için çağrıda bulundu.