Ukrayna'nın zaferi, Üçüncü Dünya Savaşı'nı engeller mi?

Ömer Cihad KAYA

Rusya'nın Ukrayna'da ortaya koyduğu topyekun işgal girişimi, 24 Şubat 2022'de başladı. Aslında, Rusya'nın Ukrayna'nın toprak bütünlüğü ve egemenliğini tehdit eden fiilleri, zaten 2014 yılında Kırım'ın işgaliyle başlamıştı. Kırım'ı Şubat 2014'te işgal eden Rusya, Kırım Tatar halkının ana vatanında birçok hukuksuzluğa, insan hakları ihlallerine dünyanın gözü önünde imza attı. Ukrayna toprağı Donetsk ve Lugansk'ın ise bir kısmını 2014 yılından bu yana işgal altında tutan Rusya, uluslararası hukuku, savaş hukukunu ve insan haklarını hiçe saydı. Bugün, Ukrayna ordusu ve Ukrayna halkının, işgalci Rus ordusu karşısında gösterdiği direniş ve vatan savunması 1. yılına yaklaştı.

Rusya'nın Ukrayna'da ortaya koyduğu saldırıların hemen ardından dünya sistemi teorisyenleri, siyaset bilimciler, uluslararası ilişkiler uzmanları, dünya liderleri ve politikacılar, Üçüncü Dünya Savaşı'nı işaret etti. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodımır Zelenskıy, bu fenomeni öne çıkaran ilk isimler arasındaydı. Zelenskıy, son olarak 18 Ocak 2023'te verdiği bir demeçte, "Putin'i durdurmazsak, 3. Dünya Savaşı çıkar çünkü o, Polonya'yı, Baltık devletlerini işgal ettiğinde kimse bir şey yapamayacak ama herkes savaşa girecek'' ifadelerini kullandı. Nitekim Zelenskıy, Ukrayna'nın savaşın başından bu yana, işgalci Rusya ile sadece kendi toprakları için değil tüm Avrupa ve dünyanın güvenliği için savaştığını defalarca vurgulamıştı.

Fakat, "Üçüncü Dünya Savaşı" tezlerine dair en dikkat çekici demeç, önceki hafta Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki'den geldi. Polonya Başbakanı, "Ukrayna'nın yenilgisi, Üçüncü Dünya Savaşı'nın başlangıcı olabilir" dedi. Polonya Başbakanı, bu sözleri, Almanya'nın Ukrayna'ya vermekte direndiği Leopard tanklarının teslimatının görüşüldüğü bir dönemde söyledi. Bu demecin hemen ardından Almanya, işgalci Rusya ile Ukrayna ordusu arasında sahada, sıcak çatışmada dengeleri değiştirmesi beklenen Leopard 2 tanklarını tedarik edeceğini açıkladı.

21. yüzyılda sınırların değişmezliği ilkesini ihlal eden Rusya, bugün Ukrayna'daki saldırılarında milyonlarca masum sivili ve Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü hedef alıyor. Sahada ciddi bir başarı elde edemeyip aksine her cephede Ukrayna ordusu karşısında başarısız olan Putin Rusyası, savaş hukukunu hiçe sayarak nükleer tehditler savuruyor. Dünya dengelerinde güvenliğe dair kriz alanları oluşturmaya çalışıyor. Bu durumun, Üçüncü Dünya Savaşı'nın en bariz göstergesi olduğunu söylemek mümkün.

Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sezai Özçelik, Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı topyekun işgal girişimi ve saldırıları ile beraber, dünya kamuoyunda en çok konuşulan konulardan birisi olan Üçüncü Dünya Savaşı'nı ve bunun etrafındaki güncel tartışmaları Kırım Haber Ajansına değerlendirdi.

"SAVAŞ MEYDANLARINDA ZAFER KAZANAMAYAN PUTİN, BATI İTTİFAKI'NDA ÇATLAK OLUŞTURMAK İSTİYOR"

Son olarak, Polonya Başbakanı'nın dillendirdiği Üçüncü Dünya Savaşı söyleminin, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırılarının başından bu yana en çok konuşulan konulardan olduğunu söyleyen Prof. Dr. Sezai Özçelik, konuyu şöyle değerlendirdi:

"III. Dünya Savaşı Rusya-Ukrayna Savaşı 2022’de başladığından beri en çok konuşulan konulardan biri oldu. Putin’den tutun Medvedev’e kadar birçok Rus yetkili defalarca Ukrayna’nın NATO ‘ya katılması halinde III. Dünya Savaşı’nın çıkabileceğini belirtti.

Leopard 2 tanklarının başta Almanlar olmak üzere birçok AB üyesi ülke tarafından Kıyiv’e gönderilmesi tekrar savaşın başka boyuta taşınıp taşınmayacağı sorusunu akıllara getirdi. "III. Dünya Savaşı’nın çıkması için Putin’in kırmızı çizgisi nedir?" sorusu Batılı başkentlerde sorulan soruların başında geliyor. Bu savaşın nükleer silahlar kullanılacak savaş olma olasılığı, Putin’in blöf yapıp yapmadığına bağlı. II. Dünya Savaşı’nda Alman tankları ve zırhlı araçlarından oluşan Panzer birliklerinin, Rusya’nın Büyük Vatansever Savaşı’nda oynadıkları rol tekrar Rus psikozunda canlandı.

Batı’nın amacı, Rusya’yı kızdırmayacak dolayısıyla III. Dünya Savaşı’nı başlatmayacak şekilde Ukrayna’ya yardım yaparak Rusya’nın Ukrayna tarafından yenilmesini sağlamak. Savaş meydanlarında zafer kazanamayan Putin, yeni dünya savaşı çıkarmak tehditleriyle masada ve politik manevralarla Batı İttifakı içinde çatlaklar oluşturmak istiyor. Leopard 2 tanklarının yüzlercesinin Ukrayna'ya yollanması şimdilik bunun başarılı olmadığını gösteriyor."

"ŞU ANDA ASİMETRİK BİR SAVAŞ İLE KARŞI KARŞIYAYIZ"

Savaşta dengeleri değiştirecek olan ABD ve Batı'nın silah ve teçhizat desteğine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Özçelik şunları söyledi:

"I.Dünya Savaşı’nın ilk provası, 1853-56 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’nda taraf olduğu Kırım Savaşı’nda yaşandı. Bir savaşın dünya savaşı olarak nitelendirilmesi için küresel ölçekte olması ve büyük güçlerin savaşta yer alması gerekir. Şu anda asimetrik savaşla karşı karşıyayız. ABD, milyarlarca dolar Ukrayna’ya silah yardımı yapmış olsa da sadece toplam savunma bütçesinin yüzde 10'unu bu savaşa ayırmış durumda. Tek bir Amerikan askeri de şu anda cephede savaş alanında değil. Fakat, 21. yüzyılda olduğumuzu unutmayalım.

Hibrit savaş stratejisinin yeni normal olduğu günümüzde bu savaşı, III. Dünya Savaşı olarak tanımlayanlar da bulunmakta çünkü bu savaş hem Rusya hem ABD için varoluşsal savaş. Her iki tarafın da bu sebepten geri adım atmaya niyeti yok.

"PUTİN VE OLİGARKLAR AÇISINDAN  SAVAŞIN BEKA SORUNU OLDUĞU KESİN..."

Rusya açısından olmasa da Putin ve oligarklar açısından savaşın varoluş mücadelesi yani beka sorunu olduğu kesin. Fakat ABD için varoluşsal mı sorusuna hegemonya kavramı üzerinden cevap verebiliriz. NATO müttefikleri ve bazı Asyalı müttefikler bu savaşta ABD’yi destekliyorlar. Fakat dünya nüfusunun yüzde 70’i bu savaşta ABD lehine seçim yapmamış gözüküyor. Çin başta olmak üzere Hindistan, Brezilya, Güney Afrika gibi BRICS ülkelerinin çoğunlukla Rusya’yı biraz da ABD desteklemesi aslında Amerikan hegemonyasının zayıfladığının göstergesi. Amerikan hegemonyasının düşüşe geçtiğini kabul edersek bu savaşta düşüşü hızlandıracak dolayısıyla hegemonik savaşa yol açabilecek birçok faktör var. Siber güvenlik saldırıları, yalan bilgi yayma, dezenformasyon savaşları, politikacılara şantaj yapacak bilgileri ele geçirme, ticaret savaşları, finansal savaş gibi birçok yeni hibrit savaş aracı şu anda savaşın tüm taraflarınca kullanılmakta.

Savaşın, Amerikan küresel hegemonyasında düşüşe yol açması, Amerika’nın izolasyona dönüp kendi içine kapanması adeta 'Amerikan Kalesi' oluşturması aslında, dünya savaşının çıkması için gerekli altyapıyı sağlıyor. Amerika’nın toprak bütünlüğüne saldırı olmasa da Amerikan hegemonyasına büyük bir saldırı var. Hegemonik savaşlarda tam da böyle dönemlerde ortaya çıkmıştır."

"UKRAYNA'NIN YENİLMESİ HALİNDE..."

Polonya Başbakanı'nın "Ukrayna yenilirse, Üçüncü Dünya Savaşı çıkabilir" tezini yorumlayan Prof. Dr. Özçelik şöyle konuştu:

"I. Dünya Savaşı, İngiliz hegemonyasına karşı Almanya savaşı çıkarırken II. Dünya Savaşı da aslında Amerika’nın Wilson’dan sonra kendi sınırları içine kapanması yani hegemonik güç olmayı kabul etmemesinden ortaya çıkmıştı. Bu sebepten Ukrayna'nın yenilmesi halinde hegemonik gücü azalan ABD’ye karşı Rusya ve Çin birlikte III. Dünya Savaşı’nı başlatması beklenebilir.

"SAVAŞ, 2014'TE KIRIM'IN İŞGALİYLE ZATEN BAŞLADI"

Her iki tarafın yani Rusya ve ABD’nin geri adım atmaması durumunda Armageddon yani "Kıyamet Savaşı" ihtimali yükselmekte. Putin, kaostan beslenen bir lider. Savaşın tırmanmasından ve kavgada kaybetse bile geri adım atmayan birisi. Putin her zaman poker diliyle konuşursak el yükseltiyor. Bu savaş nükleer silahların kullanılacağı ve total yıkımın olacağı bir savaş olacak. Şu anda III. Dünya Savaşı’nda olduğumuzu söyleyenler aslında doğru söylüyorlar. Çünkü, savaş 2014’te Kırım’ın işgaliyle zaten başladı. Bu savaşın Kıyamet Savaşı olup olmadığını şu anda o savaşta olsaydık hepimiz bunu biliyor olurduk.

2014’te başlayan savaşta bu noktaya gelmemiz hem Putin’in Batı’yı yanlış okumasından hem de Batı’nın Putin’i yanlış okumasından kaynaklandı. Ukrayna, Rus diktatör ile Batılı liderlerin farklı okumaları arasında sıkışıp kalmış durumda.

DÜNYA KAMUOYU, ÜÇÜNCÜ DÜNYA SAVAŞI HAKKINDA NE DÜŞÜNÜYOR?

Bu noktada, Üçüncü Dünya Savaşı’nın önümüzdeki 25 yıl içinde çıkıp çıkmayacağı 2022 yılının son aylarında, bazı araştırma şirketleri tarafından dünyada birçok insana soruldu. Avustralyalıların yüzde 81’i buna "olumlu" yanıt verirken, Türkiye’de bu oran yüzde "71" oldu.