Çin’den Azerbaycan’a enerji hamlesi: Yatırım mı, sızma mı?

Çin merkezli Sichuan Sunsync Photovoltaic Technology, Azerbaycan’ın Alat Serbest Ekonomik Bölgesi’nde (AFEZ) üç fabrikadan oluşacak bir güneş paneli üretim kompleksi kurmaya hazırlanıyor. Yıllık 3 gigawatt kapasiteye sahip olması planlanan tesis, panellerin yanı sıra silisyum kristalleri ve diğer bileşenleri üretecek.

Resmî açıklamalara göre fabrikaların ileri teknolojiyle donatılacağı ve üretimin büyük bölümünün ihraç edileceği belirtiliyor. Ancak Çinli şirketlerin altyapı yatırımları, son dönemde artan güvenlik endişeleri nedeniyle tartışma konusu.

Proje, Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev’in başkanlık ettiği bir heyetin Çin’e yaptığı ziyaret sırasında gündeme geldi. Chengdu’da imzalanan anlaşma, AFEZ Yönetim Kurulu Başkanı Valeh Alasgarov ve şirket yöneticisi Xie Yi arasında gerçekleşti. Anlaşmaya göre, 23 hektarlık alana kurulacak tesislerde üretilecek paneller, ayrıca AFEZ’de inşa edilecek bir güneş enerjisi santralinde kullanılacak.

ALTYAPI GÜVENLİĞİ ENDİŞESİ

Öte yandan uluslararası basında yer alan haberde, Çin yapımı bazı inverter ve bataryalarda belgelerde yer almayan gizli iletişim cihazları (hücresel radyo modülleri) tespit edildiği gündeme gelmişti. Uzmanlara göre bu tür cihazlar, enerji altyapısını dışarıdan kontrol edilebilir hale getirerek ciddi güvenlik açıkları yaratabilir. Bu bulgular, Çinli firmaların bölgesel enerji altyapısına nüfuz etme girişimleriyle ilgili kaygıları artırıyor.

STRATEJİK BÖLGEYE KRİTİK YATIRIM

AFEZ, Bakü’nün yakınında, Hazar kıyısında ve uluslararası ulaşım koridorlarının kesişim noktasında yer alıyor. Bu stratejik konum, yatırımı yalnızca ekonomik değil aynı zamanda jeopolitik açıdan da hassas hale getiriyor. Azerbaycan, bu yıl Çinli şirketlerle toplam 2,4 GW kapasiteye sahip yenilenebilir enerji projeleri için üç ayrı anlaşma daha imzalamıştı.

Uzmanlar, söz konusu yatırımların Azerbaycan’ın enerji güvenliğini artırmak yerine Çin’in bölgedeki nüfuzunu pekiştirme riskini taşıdığı görüşünde.