SON DAKİKA
Hava Durumu
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文
Türkçe
English
Русский
Français
العربية
Deutsch
Español
日本語
中文

Telpek: Türkmen kültürünün geleneksel simgesi

Türkmen erkeklerin geleneksel şapkası "telpek" hem işlevsel hem de sembolik anlamlar taşıyor.

Haber Giriş Tarihi: 16.01.2025 10:32
Haber Güncellenme Tarihi: 16.01.2025 10:33
Kaynak: Haber Merkezi
https://www.qha.com.tr/
Telpek: Türkmen kültürünün geleneksel simgesi

Giyim ve kuşam, ait oldukları kültürün her yönünden etkilenir ve bu yönde şekillenir. Öyle ki, geleneksel yaşamda her kıyafetin, başlığın veya aksesuarın; kültürün belirlediği normlara göre bir sahibi olur. Bu bakımdan kıyafetler işlevsel oldukları kadar sembolik anlamlar da taşır ve ait oldukları kültürü doğrudan yansıtır.

Konar ve göçer kültürün yoğurduğu Türk kültüründe de bu durum değişmez. Geleneksel Türk kıyafetleri, hem bozkır ikliminde hem de kavim Türk tarihin etkisinde çeşitlenir ve kültürün en belirgin parçaları olarak yaşar. 

Aynı kültürden çıkan ve tarihî seyirde kültür parçaları farklılaşan Türk devletlerinde de kıyafetler ve başlıklar, kültürün yaşatılması açısından önem arz eder. Türkmen erkeklerinin geleneksel şapkaları olan telpek ise, Tükmen kültürünü doğrudan yansıtır.

USTALARIN ELLERİNDEN ÇIKAN TELPEKLER

Telpeğin yapımı, geleneksel el işçiliği gerektirir. Usta-çırak ilişkisi içerisinde mesleği ve sanatı öğrenen telpek ustaları bir telpeği iki ayda yapabilir. Öyle ki telpek sabır ve meşakkatle yapılır. 

Ham maddesi koyun derisi ve yünü olan telpek yapımının her aşaması geleneğe uygun olarak işler.  Koyun derileri kesildikten sonra tuzlanır ve 1 hafta süreyle tuzun içerisinde; 15 gün deri, arpa ve un karışımında bekletilir. Sonra iç tarafından taranan derinin kırışıklıkları giderilir. 

Daha sonrasında telpeğin kalıbının çıkarılması ise dikilmesi işlemine geçilir. Derinin iç tarafından telpeğin baş kısmı ve yan kısımları kesilir. Parçalar titizlikle dikilir ve telpek giyilmeye hazır olur.

KÜLTÜRÜN MANEVİ SİMGELERİ

Bununla birlikte telpek şapkaları; yaz aylarında serin, kış aylarında ise sıcak tutar. Günlük hayatın yanı sıra cenaze, düğün, bayram günleri gibi toplumlar uygulamaların icra edildiği günlerde de giyilen telpekler aynı zamanda statü belirleyicidir. Öyle ki telpeğin türleri, giyen kişinin yaşına ve konumuna göre değişir. Genç erkekler beyaz kuzu derisinden yapılmış telpekler giyerken, ileri yaşta olanlar siyah ve kahverengi yün ve deriden yapılmış telpekler giyer.

logo
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.